ΠΟΙΟΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ ΤΗΝ ΣΟΚΟΛΑΤΑ ?
Το πιο διάσημο γλυκό στον κόσμο έχει πολύ μεγαλύτερη ιστορία από αυτή που μπορείτε να φανταστείτε
Σχεδόν κανείς δεν θα μπορούσε να σκεφτεί τη ζωή του χωρίς σοκολάτα. Σε όποια μορφή κι αν την προτιμά, ο καθένας θα συμφωνήσει ότι η γλυκύτητα που προσφέρει δεν θυμίζει τίποτα άλλο. Ποιος όμως είναι αυτός που χάρισε στην ανθρωπότητα την σοκολάτα και είναι υπεύθυνος για την δημιουργία του πιο δημοφιλούς γλυκού στο κόσμο;
Αν και δεν θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε το όνομα του ανθρώπου που πρώτος αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τους καρπούς του κακαόδεντρου με αυτόν τον τρόπο, οι επιστήμονες καταλήγουν ότι πιθανότατα ήταν κάποιος που κατοικούσε στη Νότια Αμερική πριν από χιλιάδες χρόνια.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Live Science, τα αρχαιότερα στοιχεία χρήσης του κακάο – του αποξηραμένου καρπού από το δέντρο Theobroma cacao- πηγαίνουν πίσω περίπου 5.300 χρόνια και εντοπίστηκαν στον αρχαιολογικό χώρο Σάντα Άννα Λα Φλόριντα στο νοτιοανατολικό Εκουαδόρ. Στην περιοχή αυτή θεωρείται ότι άνθισε ο πολιτισμός των Mayo-Chinchipe (Μάγιο-Τσιντσίπε), σύμφωνα με την μελέτη του 2018 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Ecology & Evolution. Ωστόσο θεωρείται πως το φυτό ήταν σε χρήση σε πολλές περιοχές της Νότιας Αμερικής από πολύ πιο πριν.
Ένα πικρό, διεγερτικό ρόφημα
Όμως, όπως φαίνεται, οι ιθαγενείς της Νότιας Αμερικής δεν το κατανάλωναν ως γλυκό. Η σοκολάτα που παρασκεύαζαν φαίνεται ότι διέφερε πολύ από αυτή που απολαμβάνουμε εμείς σήμερα. Για να φτιάξει κανείς τη σοκολάτα θα πρέπει να συλλέξει τους καρπούς του κακαόδεντρου, οι οποίοι έχουν το μέγεθος μακρόστενου πεπονιού, και εντός τους υπάρχουν οι σπόροι κακάο. Οι σπόροι αφαιρούνται μαζί με την ψίχα που τους περιβάλλει και υποβάλλονται μαζί σε μια διαδικασία ζύμωσης. Στη συνέχεια αφήνονται να ξεραθούν, καθαρίζονται και καβουρντίζονται. Οι σπόροι αποφλοιώνονται, το αποξηραμένο κέλυφος των σπόρων απορρίπτεται και ο καβουρντισμένος πυρήνας που απομένει τεμαχίζεται σε μικρά κομμάτια, τα nibs. Αυτά τεμαχίζονται περαιτέρω δημιουργώντας έναν ζεστό κακαοπολτό, ο οποίος μπορεί να μετατραπεί είτε σε σκόνη κακάο είτε σε βούτυρο κακάο.
 |
| Καρπός κακαόδεντρου με την εσωτερική ψίχα. Πηγή ΦΩΤΟ: ©2017CIAT/NeilPalmer |
Στην εποχή των ιθαγενών της Νοτίου Αμερικής, το ρόφημα κακάο που δημιουργούσαν προερχόταν από την ανάμειξη των αποφλοιωμένων nibs με νερό και ήταν κατά κανόνα πικρό. Μάλιστα, θεωρείται ότι τα σάκχαρα του πολτού μπορούσαν επίσης να ζυμωθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργήσουν αλκοολούχο ποτό. Σύμφωνα με μελέτη του 2013 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nutrients, το ποτό θεωρούνταν τόσο θεραπευτικό όσο και αφροδισιακό και ήταν δημοφιλές μεταξύ των πιο πλούσιων οικογενειών στις αρχαίες αυτές κοινωνίες. Σύμφωνα με άρθρο του Boston University, οι Ολμέκοι, οι οποίοι έζησαν νότια του σημερινού Μεξικού μεταξύ του 1500 πΧ και του 400 πΧ, θεωρούσαν το κακάο δώρο από τους θεούς και πίστευαν ότι η προσφορά του σε αυτούς συνέδεε τους πιστούς με τις θεότητες.
Καλλιέργειες των κακαόδεντρων εντοπίστηκαν σχεδόν σε όλη την Κεντρική και τη Νότια Αμερική, όταν κατέφθασαν οι Ισπανοί Κονκισταδόρες κατά τις αρχές του 16ου αιώνα μΧ, ενώ μέχρι σήμερα καλλιεργούνται σε τροπικές περιοχές ανά τον κόσμο. Ωστόσο το πραγματικό σημείο προέλευσης του κακαόδεντρου θεωρείται πως είναι η λεκάνη του Αμαζονίου, όπως αναφέρει η Κάμερον Μακνίλ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Κολέγιο Λίμαν του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης στο The City University of New York και αρχαιοβοτανολόγος που έχει δοκιμάσει κακάο σχεδόν από όλες τις περιοχές.
Σύμφωνα με την Μακνίλ, οι άνθρωποι έφτασαν στο νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής πριν από περίπου 14.500 χρόνια, ωστόσο δεν είναι ακριβώς γνωστό πότε έφτασαν οι πρώτοι άνθρωποι στον Αμαζόνιο. Τα πρώτα ροφήματα κακάo μπορεί να μην βράζονταν καν, όπως κάνουμε τώρα με τη σημερινή ζεστή σοκολάτα. «Έχω ταξιδέψει σχεδόν σε όλη τη Μεσοαμερική, δοκιμάζοντας παραδοσιακά ροφήματα κακάο και θα έλεγα ότι είναι θερμά, αλλά όχι καυτά» είπε στο Live Science. Κάποιες συνταγές της Κεντρικής Αμερικής χρησιμοποιούν επιπλέον τσίλι για να κάνουν τα ποτά πιο καυτερά, όπως για παράδειγμα το ρόφημα «xocolatl» των Μάγια και των Αζτέκων, από το οποίο προήλθε και η αγγλική λέξη «chocolate» και κατ’ επέκταση και το ελληνικό «σοκολάτα». Ωστόσο, παραμένει άγνωστο το ποιοι έβαλαν το τσίλι στις συνταγές για εκείνα τα αρχαία ποτά, τονίζει η Μακνίλ.
Ένας από τους λόγους που το κακάο είναι δημοφιλές οφείλεται στο γεγονός ότι περιέχει καφεΐνη, το γνωστό διεγερτικό που εντοπίζεται και στον καφέ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο καφές και το κακάο δεν συνδέονται καθώς οι κόκκοι του καφέ πιθανότατα καλλιεργήθηκαν κυρίως στην Αφρική. Για τους αρχαίους κατοίκους της Αμερικής, η διέγερση από το κακάο ήταν πιθανότατα ήπια, μα παρόλα αυτά αναζωογονητική, σύμφωνα με τη Μακνίλ. Παρόλο που υπήρχαν και άλλα διεγερτικά στη Νότια Αμερική, το κακάο ήταν το μόνο στη Μεσοαμερική. Γι’ αυτό πιθανότατα εκεί έγινε τόσο δημοφιλές και πηγή πλούτου.
Η έλευση στην Ευρώπη
Μετά τον 16ο αιώνα και τους Κονκισταδόρες, η σοκολάτα έφτασε από τον Νέο Κόσμο στην Ευρώπη ως ρόφημα και σύντομα έγινε σύμβολο πολυτέλειας. Αυτό που οι περισσότεροι από εμάς έχουμε σήμερα στο μυαλό μας ως σοκολάτα, δηλαδή την πλάκα της σοκολάτας, δημιουργήθηκε μόλις το 1847, από τη βρετανική εταιρεία J.S. Fry and Sons, σύμφωνα με το The Oxford Companion to Sugar and Sweets.
Το 1795 ο Τζόζεφ Στορς Φράι κατοχύρωσε μια ευρεσιτεχνία για μια μέθοδο αλέσματος σπόρων κακάο με ατμομηχανή. Αργότερα, οι γιοι του συνδύασαν σκόνη κακάο, βούτυρο κακάο και ζάχαρη για να φτιάξουν μια στερεή πλάκα/ μπάρα, που έγινε δημοφιλής στην Ευρώπη. Η εταιρεία άρχισε να πουλάει διάφορα προϊόντα σοκολάτας- μεταξύ των οποίων και το πρώτο σοκολατένιο πασχαλινό αυγό το 1873- και ανταγωνιστές όπως η Cadbury και η Rowntree’s βοήθησαν στην εξάπλωσή τους σε όλη την Βρετανική Αυτοκρατορία και όχι μόνο.
Η νέα αυτή σοκολάτα έγινε ιδιαίτερα αγαπητή στους Ελβετούς και τη δεκαετία του 1870 η ελβετική Nestle χρησιμοποίησε γάλα σε σκόνη για να παράγει τις πρώτες μπάρες σοκολάτας γάλακτος. Οι πρώτες μπάρες σοκολάτας γάλακτος μαζικής παραγωγής πωλήθηκαν στις ΗΠΑ το 1900 από τον Μίλτον Χέρσεϊ, ο οποίος πριν πουλούσε καραμέλες. Οι σοκολάτες έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1920, όταν λόγω της Ποτοαπαγόρευσης οι άνθρωποι στράφηκαν σε εύγευστα σνακ.
Σήμερα μπορούμε να βρούμε γύρω μας μια τεράστια ποικιλία ειδών σοκολάτας: στέρεες, ροφήματα, πολύ γλυκιές, γάλακτος μέχρι και τελείως πικρές. Όλα όμως μας πάνε πίσω σε εκείνο τον άγνωστο άνθρωπο της Νοτίου Αμερικής που σκέφτηκε να αλέσει τους σπόρους του κακαόδεντρου και να τους αναμείξει με λίγο νερό, για να απολαύσει ένα πικρό άλλα διεγερτικό ρόφημα…
ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ : ΘΡΥΛΟΙ , ΨΙΘΥΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΟΜΟΣ
Εκεί στην Πιερία, στους πρόποδες του εμβληματικού Όλυμπου, υπάρχει ένα χωριό στο οποίο δεν ζουν πια άνθρωποι. Στη Μόρνα ή Σκοτεινά, όμως, παραμένουν οι θρύλοι και οι ανατριχιαστικές ιστορίες που έκαναν τους κατοίκους του να το εγκαταλείψουν αφήνοντας πίσω τους τα υπάρχοντά τους…
Ο τελευταίος κάτοικος του χωριού καταγράφηκε το 2011. Μετά από αυτόν η Μόρνα ερήμωσε πλήρως καθώς οι υπόλοιποι είχαν κάνει το ίδιο δεκαετίες νωρίτερα. Ο αστικός μύθος θέλει αυτό να συνέβη εξαιτίας της αρνητικής ενέργειας που ξεχείλιζε σε αυτήν την πυκνόφυτη περιοχή, χωμένη μέσα σε μια χαράδρα στην σκιά της μεγαλοπρεπούς κατοικίας των Θεών, τον Όλυμπο.
Η σύγχρονη ιστορία του χωριού ξεκινά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Άλλωστε από εκεί θεωρείται πως πήρε και το όνομά του, αφού στα «μόρνο» στα τουρκικά σημαίνει «σκοτεινό». Όπως και να έχει, αυτή ήταν η ονομασία του μέχρι τις 31 Αυγούστου 1926, όταν και μετονομάστηκε σε «Σκοτεινά», επιβεβαιώνοντας και τυπικά την κατάσταση που συναντούσε κανείς εκεί.
Σε υψόμετρο 700 μέτρων, με το βουνό στις πλάτες του και πυκνή βλάστηση κυρίως από οξιές, αλλά και άλλα δέντρα όπως δρύες, πλατάνια, καστανιές, μουριές κλπ, αλλά και βάτα, δεν… έβλεπε ήλιο. Την μεγαλύτερη διάρκεια του χρόνου βρισκόταν στο σκοτάδι για 18 ώρες, με την ηλιοφάνεια να περιορίζεται σε 6 –μόλις- ώρες. Ίσως αυτή η κατάσταση να είναι ο λόγος που γεννήθηκαν τόσες πολλές ιστορίες για φαντάσματα και στοιχειά, αφού εκεί που βασιλεύει το σκοτάδι σχεδόν πάντα συναντάς ανάλογους μύθους.
Ίσως ο πιο παράξενος από αυτούς είναι τα «γκουλαγκούδια», μια λέξη που μεταφράζεται ως «γυμνά» και αυτό ακριβώς περιγράφει. Για πολλά χρόνια διάφοροι κάτοικοι ορκίζονταν ότι έβλεπαν γυμνά κορίτσια (7 στον αριθμό) τα οποία πάντως δεν τρομοκρατούσαν με κάποιον ειδεχθή τρόπο τους υπόλοιπους, αλλά χόρευαν τον δικό τους επιβλητικό χορό, δημιουργώντας ένα απόκοσμο θέαμα, στα νερά που δημιουργούσαν οι παραπόταμοι και οι λίμνες εκεί γύρωγ. Εκείνο που έκανε αλλόκοτη την ατμόσφαιρα ήταν το γοερό κλάμα τους το οποίο έδινε ρυθμό στα βήματά τους, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να αποφεύγουν να βγουν έξω το βράδυ. Από το σούρουπο μέχρι λίγο πριν το ξημέρωμα που χάνονταν ξανά σε μια σπηλιά της περιοχής, τα Σκοτεινά ήταν δικό τους…
Ακόμη πιο ανατριχιαστική πάντως είναι η ιστορία με το διαβόητο «μαλλιαρό χέρι», το οποίο κατοικούσε σε ένα συγκεκριμένο σπίτι και κατατρόμαζε τους πάντες! Οι ντόπιοι υποστήριζαν ότι ήταν το δημιούργημα της κατάρας που είχε αφήσει πίσω του ένας συντοπίτης τους. Οι αναφορές έχουν να κάνουν με έναν νεαρό ο οποίος πριν πολλές δεκαετίες εγκατέλειψε το χωριό αλλά και την Ελλάδα γενικότερα, αναζητώντας την τύχη του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Τώρα, το γιατί ένας άνθρωπος έριξε τέτοια κατάρα, παραμένει άγνωστο… Το μόνο σίγουρο είναι ότι διάφοροι μέχρι τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 ορκίζονταν ότι αυτό το… τέρας έβγαινε και κυνηγούσε όσους πλησίαζαν στην ερειπωμένη –πια- πατρική οικία του μετανάστη, με αποτέλεσμα να μην πλησιάζει ουδείς. Άλλωστε, εδώ που τα λέμε, είναι σαφώς προτιμότερο να συναντήσεις στο διάβα σου 7 γυμνά κορίτσια που χορεύουν παρά ένα «μαλλιαρό χέρι»!
Πέρα από όλα αυτά τα απόκοσμα πάντως, τα Σκοτεινά έχουν και κανονική ιστορία που ουσιαστικά εξηγεί και τους λόγους της εγκατάλειψής του πριν περίπου 40 χρόνια. Ήδη από τον 18ο αιώνα έγινε αντιληπτό ότι η περιοχή διέθετε άριστης ποιότητας οξιά, με την συγκεκριμένη ποικιλία αν θεωρείται μία από τις κορυφαίες παγκοσμίως. Άλλωστε δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι από τέτοια ξυλεία κατασκευάστηκε ακόμη και η θαλαμηγός του βασιλιά Όθωνα με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, το 1830.
Ωστόσο το εργοστάσιο της περιοχής γνώρισε το απόγειο της δόξας του μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κι ενώ κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής όντως συνέβη εκεί ένα ανατριχιαστικό περιστατικό όταν οι Ναζί εκτέλεσαν εκεί 14 κατοίκους (ανάμεσά τους και τον παππά του χωριού) και στη συνέχεια το βανδάλισαν. Αργότερα, επί Κωνσταντίνου Καραμανλή, αναβαθμίστηκε η παραγωγή της Κρατικής Επιχείρησης Επεξεργασίας Ξύλου που έδωσε δουλειά στις οικογένειες των Σκοτεινών, την ίδια ώρα που παράλληλα λειτουργούσε και μονάδα παραγωγής πίσσας με την οποία αλείφονταν οι στρωτήρες που χρησιμοποιούνταν στους ελληνικούς σιδηρόδρομους. Ενδεικτικό της σημασίας του τόπου για την οικονομία είναι και το γεγονός ότι η τότε κυβέρνηση απένειμε στους υπεύθυνους το Χρυσό Μετάλλιο στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, τέτοιες μέρες το μακρινό 1956.
![Β] ΣΚΟΤΕΙΝΑ (ΜΟΡΝΑ): ΚΡΑΤΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΞΥΛΟΥ (ΣΤΡΩΤΗΡΩΝ) ΣΤΗΝ ΠΙΕΡΙΑ | ΟΜΑΔΑ ΒΙ.Δ.Α](https://i0.wp.com/vidarchives.gr/storage/reports/1643/1643_8.jpg?w=715&ssl=1)
Όμως 11 χρόνια αργότερα το εργοστάσιο μεταφέρθηκε στο Λιτόχωρο, αφήνοντας στα Σκοτεινά μόνο τους θρύλους για τα «γκουλαγκούδια», το «μαλλιαρό χέρι» και τα υπόλοιπα στοιχειά. Έτσι οι κάτοικοι πήραν την απόφαση να μετακομίσουν μαζικά μερικά χιλιόμετρα μακριά, ιδρύοντας τα Φωτεινά και ξεχνώντας για πάντα τα σκοτάδια.
“Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη;”*
Η τουρκική εκδοχή για το γιαγκίνι της Σμύρνης, την πυρκαγιά που ξεθεμελίωσε τη μητρόπολη του μικρασιατικού ελληνισμού στις 13-14 Σεπτεμβρίου 1922, βρίσκεται στον αντίποδα της ελληνικής θέσης: Πολλοί τούρκοι ιστορικοί, εκπρόσωποι της καθεστωτικής ιστοριογραφίας, θεωρούν υπαίτιο τον ελληνικό στρατό, που “έκαψε την πόλη κατά την αποχώρησή του” (παραβλέπουν βέβαια ότι η αποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων είχε ολοκληρωθεί στις 9 Σεπτεμβρίου), ενώ άλλοι επιρρίπτουν ευθύνες σε ελληνικές και αρμενικές εθνικιστικές οργανώσεις ή σε άτομα που συνεργάζονταν με τον ελληνικό στρατό. Τελευταία προβάλλεται ιδιαίτερα μια νέα «επίσημη» θέση, που αθωώνει τους Έλληνες και ενοχοποιεί τους Αρμενίους. Σύμφωνα με αυτή, τη φωτιά την έβαλαν Αρμένιοι τρομοκράτες, που είχαν φορέσει στολές Τούρκων στρατιωτών! Οι απόψεις αυτές δεν αντέχουν σε κριτική και αντιμετωπίζονται με θυμηδία ακόμη στην Τουρκία.
Γενικά στην πλευρά των νικητών -και στο επίπεδο της ιστορικής αφήγησης και στο πεδίο της κοινωνικής μνήμης- το θέμα αντιμετωπίζεται με αμηχανία, αβεβαιότητα και υπεκφυγές. Πολλοί επιλέγουν τη βολικά σοφή λύση να αποδώσουν την πυρκαγιά σε τυχαίο γεγονός και κάποιοι απλώς προσπερνούν το θέμα. Για παράδειγμα, στο Μουσείο της Σμύρνης αναφέρεται επιγραμματικά ότι “οι περιστάσεις μέσα από τις οποίες ξεπήδησε η φωτιά εξακολουθούν να καλύπτονται από μυστήριο”.
Σε όλα αυτά η ελληνική πλευρά αντιπαραθέτει τις τεκμηριωμένες βεβαιότητές της: Από τις περιγραφές αυτοπτών μαρτύρων (δεκάδες έχουν καταγράψει στα βιβλία τους ο Τζώρτζ Χόρτον και ο Τζάιλς Μίλτον) συνάγεται με απόλυτη βεβαιότητα ότι τη φωτιά την έβαλε ο τουρκικός στρατός, εσκεμμένα και βάσει προμελετημένου σχεδίου. Οι μάρτυρες καταθέτουν ότι είδαν Τούρκους αξιωματικούς και στρατιώτες να μπαίνουν σε σπίτια και να βάζουν οι ίδιοι φωτιά, να μεταφέρουν με άμαξες βόμβες, μπαρούτι, κηροζίνη ή βαρέλια με πετρέλαιο και να τα αφήνουν κάθε διακόσια μέτρα, να βρέχουν τα σπίτια με υγρό που είχε τη μυρωδιά του πετρελαίου κλπ. Σημειώνουν επίσης ότι η πυρκαγιά εξαπλώθηκε ταυτοχρόνως από εστίες ανεξάρτητες μεταξύ τους, πράγμα που δείχνει ότι η φωτιά άναψε την ίδια ώρα σε διάφορα σημεία. Ανάμεσα στους μάρτυρες ήταν και άνθρωποι της πυροσβεστικής υπηρεσίας της Σμύρνης, οι οποίοι κλήθηκαν αργότερα να καταθέσουν ενόρκως ενώπιον της βρετανικής δικαιοσύνης, μετά από αγωγή της ασφαλιστικής εταιρείας «Γκάρντιαν».
“Δεν απομένει καμία αμφιβολία για την αιτία της φωτιάς. Σύμφωνα με ένορκη κατάθεση του ανώτερου προσωπικού του Αμερικανικού Κολεγίου Σμύρνης, αυτοί που έβαλαν τη φωτιά ήταν Τούρκοι στρατιώτες”, ανέφερε στο τηλεγράφημά του ανταποκριτής αμερικανικής εφημερίδας στις 15 Σεπτεμβρίου, ενώ αρκετά αργότερα, στις 27 Νοεμβρίου 1922 ο Βρετανός υφυπουργός των Εξωτερικών Μακ Νιλ δήλωνε στη Βουλή των Κοινοτήτων: “Κατά τις πληροφορίες της αγγλικής κυβέρνησης, τα ελληνικά στρατεύματα ολοκλήρωσαν την εκκένωση της Σμύρνης το απόγευμα της 8ης Σεπτεμβρίου (νέο ημερ.) και το τουρκικό ιππικό εισήλθε στη Σμύρνη την 11η ώρα της επόμενης ημέρας. Σύμφωνα με τις αποδείξεις, από καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων, η πυρκαγιά άρχισε από την αρμενική συνοικία, το δε πυρ τέθηκε από Τούρκους στρατιώτες”.
Το ενδιαφέρον είναι ότι με τις θέσεις αυτές συντάσσονται σήμερα και αρκετοί Τούρκοι ιστορικοί, δημοσιογράφοι, ερευνητές και συγγραφείς, οι οποίοι δέχονται ότι η πυρπόληση της Σμύρνης υπήρξε μια σκόπιμη και συνειδητή πράξη των κεμαλικών, που αποσκοπούσε στην εξόντωση των ελληνικών κοινοτήτων και στην πλήρη εκδίωξη των ελληνικών πληθυσμών από τη Σμύρνη και όλη τη Μικρά Ασία. Η πολιτική της εθνικής εκκαθάρισης είχε τεθεί ως βασικός στόχος του νεοτουρκικού εθνικισμού μετά το κίνημα του 1908, ως προϋπόθεση για την κατασκευή ενός αμιγώς τουρκικού έθνους-κράτους.
Η αποδοχή της τουρκικής ευθύνης βασίζεται εν πολλοίς στη άμεση ομολογία του Falih Rifki Atay (1894-1971), διανοούμενου, δημοσιογράφου και διακεκριμένου στελέχους του κεμαλικού εθνικιστικού κινήματος. Ο F.R. Atay υπήρξε αυτόπτης μάρτυς της φωτιάς, αφού ο ίδιος ο Κεμάλ του είχε ζητήσει βρίσκεται εκείνες τις μέρες στην πόλη για να ιστορήσει τη θριαμβική είσοδο των νικητών. Σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, αφού ο Κεμάλ δεν ήταν εν ζωή και ο ίδιος είχε αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική, αποφάσισε να δημοσιεύσει τις αναμνήσεις και τις σημειώσεις του. Στο βιβλίο του Çankaya, που εκδόθηκε το 1961, περιγράφει την καταστροφή της πόλης και της ελληνικής της κοινότητας:
“Ηταν η μέρα της Μεγάλης Φωτιάς. Καθώς οι φλόγες έκαιγαν τις γειτονιές, ο κόσμος έτρεχε προς την παραλία… Κάποιοι έπεφταν στη θάλασσα προσπαθώντας να κρατηθούν από τις βάρκες… Παρακολουθούσα αυτή τη μοναδική τραγωδία με βαριά καρδιά… Η Σμύρνη καιγόταν και μαζί της η ρωμιοσύνη της, οι άνθρωποι των πρώτων πολιτισμών, εκείνοι που έζησαν το Μεσαίωνα με τους μουσουλμάνους, εκείνοι που ζούσαν στην πατρίδα τους και στα σπίτια τους με άνεση, εκείνοι που κρατούσαν το εμπόριο και τη γεωργία της Σμύρνης και όλης της Δυτικής Ανατολίας, και ολόκληρη την οικονομία της, εκείνοι που ζούσαν σε παλάτια, κονάκια και τσιφλίκια, τώρα, τον εικοστό δεύτερο χρόνο του εικοστού αιώνα, πεθαίνουν για ένα κομμάτι βάρκας να τους μεταφέρει μακριά για πάντα… Η Γκιαβούρ Ιζμίρ (άπιστη Σμύρνη) κάηκε ολοκληρωτικά με τις φλόγες το βράδυ και τον καπνό σαν ξημέρωσε. Ηταν υπεύθυνοι για τη φωτιά οι Αρμένιοι στ’ αλήθεια; Οπως ειπώθηκε τις μέρες εκείνες…”.
Ο F.R. Atay κατηγορεί τον Νουρεντίν Πασά, τον διοικητή της Πρώτης Στρατιάς, ότι έτρεφε τέτοιο μένος εναντίον της “gavur Izmir” (της Σμύρνης των απίστων) που απέκλεισε επίτηδες τις χριστιανικές γειτονιές και τις άφησε να καούν ολοσχερώς, ενώ αντίθετα πήρε μέτρα για να περιορίσει την εξάπλωσή της στις μουσουλμανικές συνοικίες. Όμως δεν περιορίζεται στο να ονοματίσει τους ενόχους· θέτει κι ένα τολμηρό ερώτημα, που δεν είχε τεθεί μέχρι τότε από κανένα Τούρκο συγγραφέα: Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη; Η απάντησή του κυνική και ειλικρινής ως προς τις προθέσεις της τουρκικής πολιτικής:
“Καθώς αποφάσισα να γράψω την αλήθεια όπως τη γνωρίζω, θέλω να αντιγράψω μια σελίδα από τις σημειώσεις που κρατούσα τότε: […] Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη; Γιατί φοβηθήκαμε ότι αν έμεναν τα κτήρια στη θέση τους, δεν θα μπορούσαμε να απαλλαγούμε από τις μειονότητες… Οταν εξορίζονταν κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Αρμένιοι, καίγαμε όλες τις κατοικημένες περιοχές γιατί είχαμε αυτόν ακριβώς το φόβο. Αυτό δεν σχετίζεται μόνο με τη διάθεση για καταστροφή. Υπάρχει και κάποιο αίσθημα κατωτερότητας μέσα του. Θεωρούσαμε ότι το καθετί που έμοιαζε με Ευρώπη ήταν μοιραίο να παραμείνει χριστιανικό και ξένο, γι’ αυτό και εμείς έπρεπε να το αποβάλουμε” (το επίμαχο απόσπασμα περιλαμβάνεται στην πρώτη έκδοση του βιβλίου, στις επόμενες όμως απαλείφεται).
Αντόνι Γκαουντί . Έργα και ημέραι ενός επαναστάτη αρχιτέκτονα
Αν το πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης είχε άλλο πρόσωπο εκτός από αυτό του Θανάση Βέγγου, θα ήταν αυτό του Αντόνι Γκαουντί (Αntoni Gaudi). Ομοίως αν η παροιμία ‘’πήγε σαν το σκυλί στο αμπέλι’’ είχε πρόσωπο θα ήταν πάλι του ίδιου.
Ο Gaudi γεννήθηκε στις 25 Ιουνίου 1852 στη Ρέους κοντά στην Tarragona όμως σπούδασε και έζησε στη Βαρκελώνη. Αναμφίβολα θεωρείται από τους πιο πρωτότυπους αρχιτέκτονες του κόσμου. Τα έργα που σχεδίασε και κατασκεύασε είναι ευρέως γνωστά, έχουν χαρακτηριστεί μνημεία παγκόσμιας κληρονομίας από την UNESCO και ξεχωρίζουν λόγω του πλούτου της φόρμας τους, των χρωμάτων, των λεπτομερειών , ακόμη και των υλικών που χρησιμοποιούσε.
Ο Καταλανός αρχιτέκτονας έφερε την επανάσταση στην αρχιτεκτονική αρνούμενος να ακολουθήσει την «τάση» των ορθογώνιων κτιρίων. Δημιούργησε πρωτότυπα σχέδια βασισμένα στην φύση, καθώς και μεμονωμένα σχήματα με πολλές λεπτομέρειες και τεράστια τεχνική ακρίβεια.
Στις 7 Ιουνίου του 1926 τον χτύπησε τραμ ενώ βρισκόταν στον δρόμο για την εκκλησία που πήγαινε να προσευχηθεί. Έπεσε λιπόθυμος στο σημείο, καθώς όμως κυκλοφορούσε απεριποίητος και συχνά ρακένδυτος (συν του ότι δεν είχε κανένα έγγραφο πάνω του που να πιστοποιεί ποιος ήταν) οι περαστικοί τον πέρασαν για ζητιάνο και κανένας δεν του προσέφερε βοήθεια. Ένας αστυνομικός τον μετέφερε στο νοσοκομείο και την επόμενη μέρα ένας ιερέας τον αναγνώρισε. Η κατάσταση της υγείας του είχε επιδεινωθεί και πέθανε δυο μέρες μετα στις 10 Ιουνίου του 1926 στα 74 του χρόνια.
Τα καλλιτεχνικά του επιτεύγματα κατατάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο του Μοντερνισμού. Στην Βαρκελώνη (και κυρίως στην περιφέρεια Eixample κτίστηκαν πολλές κατοικίες, πάρκα, εμπορικά και δημόσια κτίρια στο στυλ του μοντερνισμού ακόμη και από άλλους καταλανους αρχιτέκτονες όπως οι Llouis Domenech I Montaner, Josep Puig I Cadafalch και Josep Vilaseca I Casanovas.
Ο Αντόνι Γκαουντί ήταν πάντα μοναδικός. Από την αρχή του χρησιμοποιούσε ένα στυλ που δεν έμοιαζε με κανένα άλλο όμως ταυτόχρονα περιλαμβάνει και όλα τα διαφορετικά αρχιτεκτονικά είδη της πατρίδας του.
Eusebi Guell
Αν κάτι σας θυμίζει αυτό το επώνυμο είναι γιατί αυτός ο άνθρωπος ήταν ο καλύτερος φίλος και μεγαλύτερος υποστηρικτής του Γκαουντί. Ο αριστοκράτης και βιομήχανος εμπιστεύτηκε την δημιουργική ιδιοφυία του αρχιτέκτονα από νεαρή ηλικία και συνέχισε να τον ενθαρρύνει σε όλη του την ζωή. Η πραγματοποίηση τόσων διάσημων έργων οφείλεται κυρίως στον Γκουέλ, όπως το παλάτι αλλά ΚΑΙ το πάρκο που παραγγέλθηκαν από τον ίδιο.
Palau Guell
Ανάμεσα σε δυο διπλανά κτίρια, το Palau Guell (1886-1890) αριθμεί 6 ορόφους πάνω σε ένα κομμάτι γης 18*22 μέτρων. Η πρόσοψη αρκετά περιορισμένη αλλά εκθαμβωτικά μεγαλοπρεπής θυμίζει βενετσιάνικο παλάτι. Αντί για αυλή υπάρχει αίθουσα με μεγάλο θόλο που αποτελεί το κέντρο του σπιτιού. Στο κτίριο χρησιμοποιήθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό σχήματα, καμάρες και στήλες. Η οροφή είναι ένα μικρό πάρκο γλυπτικής, καθώς τα λειτουργικά τμήματα του κτιρίου όπως οι καμινάδες και οι εξαερισμοί έχουν κατασκευαστεί από σίδερα η μωσαϊκά κάνοντας τα να μοιάζουν με πολύχρωμα αφηρημένα γλυπτά.
Park Guell
O Γκουέλ ανέθεσε αυτό το έργο στον Γκαουντί εμπνευσμένος από ιδέες για κοινωνική μεταρρύθμιση και έργα εξωραϊσμού. Αρχικά είχε σχεδιαστεί σαν μια κηπούπολη που θα αποτελούνταν από 60 μέρη, όμως η κοινότητα της πόλης δεν πείστηκε, οπότε και προτάθηκε από τον υποφαινόμενο μια λύση ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και την φύση. Το σημείο με το άγονο έδαφος μετατράπηκε σε ένα καταπράσινο τοπίο, ο δράκος (η σαύρα) στην είσοδο φυλά την δεξαμενή νερού, η ανακτορική σκάλα οδηγεί στην αγορά, οι δωρικοί κίονες στηρίζουν πάνω τους την πλατεία, κυματιστοί πάγκοι και τοίχοι καθώς και μονοπάτια για περίπατο ενισχύουν την φυσική αισθητική. Το θυρωρείο και το γραφείο εισόδου, τα δυο σπιτάκια με τις στρογγυλές άμορφες φόρμες είναι σαν να βγήκαν από παραμύθι. Οι τοίχοι τους φτιαγμένοι από πέτρα λατομείου στο χρώμα της ώχρας, καλύπτονται από κεραμικά πλακάκια συμπληρώνοντας τα πιο ακριβά υλικά όπως τα κεραμίδια και τα βιτρό.
Casa Batllo
Μετά το 1900 ο Γκαουντί είχε αποκαλύψει το στυλ του. Απέφευγε τις ορθές γωνίες και τις επίπεδες επιφάνειες όπως ο διάολος το λιβάνι. Η αναδιαμόρφωση της casa batllo έδωσε στο κάποτε συμβατικό κτίριο ένα εντελώς νέο σχήμα και ζωή. Ιδιαίτερα με την προσθήκη της στέγης που μοιάζει με την πλάτη ενός δράκου και τα κομμάτια του μωσαϊκού στην πρόσοψη που μοιάζουν με λέπια ερπετών το κτίριο αποκτά ένα ζωώδες σχήμα. και εδώ η ταράτσα είναι γεμάτη καπνοδόχους με γυαλισμένα πλακάκια και τα επαναλαμβανόμενα βιτρό στα παράθυρα είναι κάποια από τα πράγματα που όλα μαζί οδηγούν την πλούσια διακόσμηση στο έπακρο.
Casa Mila
Εδώ ο καλλιτέχνης μοιάζει ακόμη πιο ριζοσπαστικός με τους ασύμμετρους κυματισμούς που διαπερνούν τους ορόφους. Στο κτίριο βλέπουμε ομοιογένεια, περιορισμένα χρώματα και υλικά. Δίνεται η εντύπωση μιας τεράστιας φιγούρας σχηματισμένη από κάποιο μαλακό υλικό, ενώ σε πολλούς θυμίζει κηρήθρα, σπηλιές η και βουνά. Την πρόσοψη (φτιαγμένη από πορώδες μπετόν) διακοσμούν σχήματα φύλλων από κατεργασμένο σίδηρο ενώ κάθε όροφος και κάθε δωμάτιο έχει δικό του στρογγυλό σχήμα. ακόμη μια ταράτσα-κήπος-πάρκο γλυπτών συμβαίνει εδώ με καλυμμένες καμπύλες επιφάνειες από πορσελάνη, σπασμένα γυαλιά από μπουκάλια και κολλάζ από κομμάτια πλακάκια. Αυτό έγινε σχεδόν το σήμα κατατεθέν του Γκαουντί που επίσης έκανε και εξαιρετικά λειτουργική χρήση του χώρου.
Sagrada Familia
H sagrada familia είναι το σήμα κατατεθέν της Βαρκελώνης και αποτελεί το διασημότερο έργο του Γκαουντί. Η ιστορία της ξεκινά το 1882 όταν και ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Fransisco de Paula del villar y Lozano όμως έναν χρόνο αργότερα η δουλειά ανατέθηκε στον Γκαουντί. Αυτή η μοναδική κατασκευή στην οποία ο αρχιτέκτονας αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ορθώνεται πάνω από μια νεογοτθική κατασκευή που προϋπήρχε. Τα σχήματα είναι εν μέρει παραδοσιακά και εν μέρει βασισμένα σε αντίγραφα φυτών και ζώων. Η ανατολική πρόσοψη έχει μια ιδιαίτερα πολυτελή γοτθική και μπαρόκ διακόσμηση. Μοναδικό χαρακτηριστικό της είναι ο σχεδιασμός πύργων, θόλων και κολώνων χρησιμοποιώντας σχήματα σαν να έχουν χαρακτεί από την φύση.
Η κατασκευή της εκκλησίας μετά τον θάνατο του Γκαουντί προχώρησε με πάρα πολύ αργούς ρυθμούς καθώς βασιζόταν σε ιδιωτικές δωρεές και διακόπηκε από τον ισπανικό εμφύλιο. Στόχος των Καταλανών ήταν η κατασκευή να ολοκληρωθεί το 2026 στην 100η επέτειο από τον θάνατο του δημιουργού της, όμως ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2021 όπου και τοποθετήθηκε στον ψηλότερο πύργο της το τελευταίο κομμάτι, ένα άστρο 5,5 τόνων που θα φωτίζει πλέον τον ουρανό της ισπανικής πόλης.
Λαστ μπατ νοτ λιστ που λέμε, εκτός από όλων των άλλων ο Γκαουντί επιθυμώντας να αφήσει σε κάθε χώρο την ταυτότητα του σχεδίασε εσωτερικούς χώρους και έπιπλα ιδιαίτερα για πολυτελείς κατοικίες, προτιμώντας κυρίως το ξύλο. Εννοείται πως βελτιστοποιούσε τα σχέδια του τόσο από αισθητικής όσο και από λειτουργικής άποψης. Οι αφηρημένες δημιουργίες του ταίριαζαν απόλυτα στο περιβάλλον που είχε σχεδιάσει ο ίδιος.
ΑΝ Ο ΧΑΡΡΥ ΔΕΝ ΕΡΙΧΝΕ ΤΙΣ ΒΟΜΒΕΣ
Στις 12 Απριλίου 1945 ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ πεθαίνει, αφήνοντας στην προεδρία των ΗΠΑ τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησής του, Χάρι Τρούμαν. Έναν μετριοπαθή, χαμηλών, έως τότε, τόνων πολιτικό που παραγκωνιζόταν από τους υπόλοιπους γερουσιαστές και που η αποτίμηση του έργου του θα ήταν οπωσδήποτε διαφορετική αν εκείνο το καλοκαίρι του 1945 δεν έπαιρνε τη μοιραία απόφαση να ρίξει τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Ο Τρούμαν, λίγες ημέρες μετά την ανάληψη της προεδρίας της Αμερικής, είχε την τύχη να δεχθεί την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας, στις 8 Μαΐου 1945. Η Ιαπωνία, ωστόσο, που κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ταχθεί με τις δυνάμεις του Άξονα, είχε συμφωνήσει στην υπό όρους συνθηκολόγηση. Το αίτημα αυτό απορρίφθηκε από την Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, που επεδίωκαν την άνευ όρων παράδοσή της κι έτσι η Ιαπωνία απέσυρε την πρότασή της για ειρήνη.
Ώσπου στις 6 Αυγούστου 1945 το βομβαρδιστικό “Enola Gay” ρίχνει την πρώτη στην ιστορία ατομική βόμβα στην πόλη της Χιροσίμα. Για ώρες η κυβέρνηση της Ιαπωνίας δε γνώριζε τι είχε συμβεί, έως ότου οι ΗΠΑ ανέλαβαν την ευθύνη με ανακοίνωση του προέδρου στο ραδιόφωνο. Παρόλα αυτά η αντίσταση της Ιαπωνίας δε φάνηκε να κάμπτεται κι έτσι στις 9 Αυγούστου 1945 οι ΗΠΑ ρίχνουν και τη δεύτερη ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι. Η φωνή του Τρούμαν ηχεί στα ραδιόφωνα: “Χρησιμοποιήσαμε την ατομική βόμβα εναντίον εκείνων, οι οποίοι μας επιτέθηκαν προδοτικώς στο Περλ Χάρμπορ, οι οποίοι βασάνισαν τους Αμερικανούς αιχμαλώτους πολέμου, οι οποίοι παραβίασαν όλους τους νόμους του διεθνούς δικαίου. Χρησιμοποιήσαμε την ατομική βόμβα για να συντομεύσουμε τον πόλεμο. Θα τη χρησιμοποιήσουμε και πάλι. Μόνο η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας θα μας σταματήσει. Τους ώμους μας βαραίνει τεράστια ευθύνη. Ευχαριστούμε το Θεό γιατί είμαστε εμείς, κι όχι ο εχθρός, που τη φέρουμε. Και παρακαλούμε το Θεό, να μας φωτίσει η χρήση του οργάνου αυτού να είναι σύμφωνη με τη βούλησή του.”
Στις 13 Αυγούστου η Ιαπωνία παραδίδεται άνευ όρων.
Ο Τρούμαν υποστήριζε την απόφαση να ρίξει τις ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία ως το τέλος της ζωής του, προτάσσοντας το γεγονός ότι αν δεν έληγε τον πόλεμο με αυτόν τον τρόπο η οικονομία των ΗΠΑ θα “γονάτιζε”, αφού η εναλλακτική λύση ήταν η απόβαση αμερικανικών στρατευμάτων στο νησί, κάτι που εκτός των άλλων θα στοίχιζε τη ζωή σε χιλιάδες Αμερικανούς. Δικαιολόγησε την απόφασή του με το επιχείρημα ότι προφύλασσε την παγκόσμια ειρήνη. Ωστόσο το επιχείρημα αυτό μάλλον ωχριά σήμερα, γνωρίζοντας όλοι ότι οι βόμβες στην Ιαπωνία δεν ήταν τίποτα άλλο από μια επίδειξη ισχύος των ΗΠΑ, που “έκλεινε -έμμεσα- το μάτι” στη Σοβιετική Ένωση.
Τι θα γινόταν όμως αν ο Τρούμαν δεν έπαιρνε αυτή την απόφαση;
Σίγουρα το προφίλ του θα ήταν εντελώς διαφορετικό από αυτό που σήμερα του έχει αποδοθεί, καθώς η ρίψη των ατομικών βομβών είναι μια απόφαση που τον στιγμάτισε πολιτικά, σε συνδυασμό βέβαια με το “σχέδιο Μάρσαλ”, την ίδρυση του ΝΑΤΟ και την απόφασή του να εμπλακούν οι ΗΠΑ στον πόλεμο της Κορέας.
Όντας ακόμη γερουσιαστής είχε χαρακτηριστεί “αριστερός” αλλά και κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του κατηγορήθηκε ότι διατηρούσε φιλορωσικά στοιχεία. Ίσως αυτό να μοιάζει αρκετά αντιφατικό για τον άνθρωπο που δαπάνησε εκατομμύρια δολάρια στην “αντικομμουνιστική” του εκστρατεία, ωστόσο η φιλολαϊκή πολιτική του έδωσε λαβές για αυτές τις κατηγορίες. Δεν ήταν άλλωστε τυχαίο ότι ο Χάρι Τρούμαν αντλούσε την εκλογική του δύναμη κυρίως από τα λαϊκά στρώματα. Και φρόντιζε να τους το ανταποδίδει εμπράκτως. Πρότεινε την αλλαγή του συστήματος υγείας έτσι ώστε να καλύπτονται όλοι οι Αμερικανοί πολίτες, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Οι αντιδράσεις εναντίον του εντάθηκαν όταν τον Ιούλιο του 1948 εφάρμοσε την εκτελεστική εντολή 9981, σύμφωνα με την οποία έδινε τέλος στο διαχωρισμό ανάμεσα σε Αμερικανούς και Αφροαμερικανούς στις ένοπλες δυνάμεις. Η απόφαση αυτή έδωσε σε πολλούς Αφροαμερικανούς πολίτες την ευκαιρία να ανελιχθούν στο στρατό και ήταν η βάση ώστε να αλλάξει η άποψη πολλών για τις στρατιωτικές τους ικανότητες. Με τον τρόπο αυτό ό Τρούμαν έθεσε τις βάσεις για κάποια από τα αντιρατσιστικά μέτρα που ήθελε να θεσπίσει ούτως ή άλλως.
Στη θετική αποτίμηση του έργου του θα συνέβαλε και το γεγονός ότι ως γερουσιαστής στην Επιτροπή Ελέγχου για το Εθνικό Πρόγραμμα Άμυνας στηλίτευσε και καταδίωξε όσους θεώρησε ότι διακινούσαν τα χρήματα του προγράμματος αυτού με ύποπτο τρόπο. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την μετριοπαθή -πάντα- στάση του, ανέβασαν τη δημοφιλία του και συνέβαλαν ώστε να θεωρείται ένας δίκαιος, αδέκαστος και ενδεχομένως σοσιαλιστής πρόεδρος που μάχεται για τα δικαιώματα του κοινωνικού συνόλου.
Και ίσως αυτή η άποψη να επικρατούσε ακόμη και σήμερα. Ίσως ο Χάρι Τρούμαν να καθιερωνόταν στην παγκόσμια ιστορία ως ένας από τους Αμερικανούς προέδρους που μερίμνησαν για τις ανάγκες της κοινωνίας, τη διαφάνεια στις στρατιωτικές δαπάνες και τα δικαιώματα των πολιτών. Ίσως να διδασκόμασταν στα βιβλία της ιστορίας ότι η ανθρωπότητα οφείλει κάποιες από τις κατακτήσεις της στον Τρούμαν. Φυσικά όλα αυτά αν ο 33ος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είχε στο ενεργητικό του τη ρίψη των ατομικών βοβμών στην Ιαπωνία το 1945.
ΡΑΣΤΑΦΑΡΙ
Η λέξη ρασταφαριανισμός φέρνει συχνά στο νου τις στερεότυπες εικόνες των ράστα (μακριές πλεξούδες ή φυσικές μπούκλες μαλλιών), της κάνναβης (μαριχουάνα), των δρόμων του Κίνγκστον, της Τζαμάικα και των ρυθμών ρέγκε του Μπομπ Μάρλει.
Οι ρασταφαριανοί δεν έχουν παγκοσμίως αναγνωρισμένους ηγέτες ούτε παγκοσμίως καθορισμένες αρχές. Είναι μια κίνηση μαύρης συνείδησης –αφρο-καραϊβική- και υπάρχει διαίρεση μεταξύ της θρησκευτικής και της κοινωνικής συνείδησης που την συνοδεύει, έτσι που οι άνθρωποι μπορούν να εκτιμούν αυτό που οι Ράστας προσπαθούν να πραγματοποιήσουν κοινωνικά ενώ δεν αποδέχονται τη θρησκεία.
Η κίνηση πήρε το όνομά της από τον τίτλο «Ρας Ταφάρι». Στην αιθιοπική (αμχαρική) γλώσσα, ρας σημαίνει «κεφάλι», «αρχή», ή «αρχιστράτηγος» και ταφάρι σημαίνει «φοβήσιμος». Μέσα στο σύστημα του ρασταφαριανισμού, ο όρος αναφέρεται ειδικότερα στον Ρας Ταφάρι Μακόνεν (1892–1975), ο οποίος έγινε αυτοκράτορας της Αιθιοπίας, γνωστός ως Χαϊλέ Σελασιέ Α΄ (το χριστιανικό βαπτιστικό του όνομα) κατά την ανακήρυξή του το 1930, όταν ο Σελασιέ επαινείτο με τους τίτλους «λιοντάρι του Ιούδα, Εκλεκτός του Θεού, Βασιλιάς των βασιλιάδων».
Αυτό προκάλεσε σάλο στην αφρο-καραϊβική κουλτούρα. Στους δρόμους του Κίνγκστον, στην Τζαμάικα, κήρυκες όπως ο Ιωσήφ Χίμπερτ άρχισε να διακηρύττει ότι ο Χαϊλέ Σελασιέ ήταν ο επί μακρόν προσδοκώμενος Μεσσίας, ο δεύτερος ερχομός του Χριστού. Έτσι γεννήθηκε ένα τμήμα των Ρασταφάρι, το οποίο θεωρούσε τον Σελασιέ ως τον ζώντα Θεό και Μαύρο Μεσσία, ο οποίος θα ανέτρεπε την υπάρχουσα τάξη και θα οδηγούσε στη βασιλεία των μαύρων.
Ένα άλλο τμήμα των Ράστα αναπτύχθηκε γρήγορα, παράπλευρα με το μεσσιανικό τμήμα. Η ομάδα αυτή έχει τις ρίζες της στον Λεονάρδο Πέρσιβαλ Χάουελ και έχει ξεκάθαρα ινδουιστικά στοιχεία. Κάπου μεταξύ της αρχής και του μέσου της δεκαετίας του 1930, ο Χάουελ εξέδωσε ένα 14σέλιδο φυλλάδιο, «Το υποσχεμένο κλειδί», που έθεσε το θεμέλιο για ένα δεύτερο τμήμα του ρασταφαριανισμού επηρεασμένο από τον ινδουισμό με ροδοσταυρισμό. Αρκετοί ηγέτες αυτού του τμήματος ήσαν και ελευθεροτέκτονες (μασόνοι). Το αποτέλεσμα ήταν ένα είδος ρασταφαριανού πανθεϊσμού που αναζητά «το πνεύμα του λιονταριού στον καθένα μας: το πνεύμα του Χριστού».
Ο Ταφάρι Μακόνεν γεννήθηκε στις 23 Ιουλίου του 1892. Όταν έγινε 38 ετών και ήταν πια αυτοκράτορας της Αιθιοπίας, πρόσθεσε τον βασιλικό τίτλο «Ρας» μπροστά από το όνομά του, που μετατράπηκε σε Ρας Ταφάρι, ξεσήκωνοντας μια θύελλα ενθουσιασμού σε μια μακρινή γωνιά του πλανήτη, σε ένα νησί της Καραϊβικής. Οι Αφρικανοί κάτοικοι που είχαν μεταφερθεί εκεί από τους αποίκους, πίστεψαν πως ο Χαϊλέ Σελασιέ, ήταν ο Μεσσίας.
Ο Χαϊλέ Σελασιέ επισκέφτηκε ως Μεσσίας την Τζαμάικα το 1966. Αρχικά τρόμαξε από την υποδοχή αλλά δέχθηκε να συναντήσει τους ηγέτες των Ρασταφάρι. Με έναν έξυπνο ελιγμό έκανε τους πιστούς να ξεχάσουν τον επαναπατρισμό τους λέγοντάς τους πως για να επιστρέψουν στην Αιθιοπία, θα έπρεπε να ελευθερώσουν πρώτα τον λαό της Τζαμάικα. Ο ελιγμός του παρολ’ αυτά θεωρήθηκε ως η η «αρχή της απελευθέρωσης πριν τον επαναπατρισμό» για το κίνημα των Ρασταφάρι και αποτέλεσε ένα νέο ξεκίνημα για τον αγώνα τους προς την ελευθερία…
ΒΑΛΚΑΝΙΑ . ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΑΠΟΤΙΣΤΟ ΔΕΝΔΡΙ
«Οι Βαλκάνιοι λαοί, της Ευρώπης τ’ απότιστο δέντρο» έλεγαν οι στίχοι του Παρασκευά Καρασούλου, όταν τραγουδήθηκαν πρώτη φορά το 1994 από τον Διονύση Τσακνή και τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.(ούτε ο μακαρίτης Μαχαιρίτσας ούτε ο κομματοκαλλιτέχνης Τσακνής μου αρέσουν ) Δεν είχε κλείσει ακόμα ούτε μια πενταετία από την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και η Βαλκανική βρισκόταν ακόμα σε μια δραματική μετάβαση. Ο πόλεμος της Βοσνίας συνεχιζόταν με όλη του τη σκληρότητα, ο διπλανός πόλεμος στην Κροατία ακόμα δεν είχε κριθεί, η Βουλγαρία και η Ρουμανία ζούσαν μια ραγδαία φτωχοποίηση και η Αλβανία μια πρωτόγνωρη αστάθεια, συνοδευόμενη από μια μαζική έξοδο πληθυσμού. Μετά από ένα διάλειμμα πολλών δεκαετιών που τα Βαλκάνια ήταν ψιλοξεχασμένα, επέστρεφαν πλέον θριαμβευτικά ως η «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης» ή, όπως λέει και η Μαρία Τοντόροβα, ο «ελλιπής Εαυτός» των Ευρωπαίων.
Σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά, πολλά έχουν αλλάξει – κι άλλα όχι. Μετά τη σκληρή προσαρμογή στο καπιταλιστικό σύστημα, ακολούθησε κάποια οικονομική ανάπτυξη, με μεγάλες ανισότητες και αστάθειες βέβαια. Οι ένοπλες συγκρούσεις σταμάτησαν και τα Βαλκάνια μπορούν σήμερα να θεωρηθούν ως μια σχετικά ειρηνική γωνιά του πλανήτη. Η Βουλγαρία, η Ρουμανία κι η Κροατία κάνουν πλέον παρέα στην Ελλάδα ως μέλη του «κλαμπ των προνομιούχων», της Ευρωπαϊκής Ένωσης· ο ρόλος τους όμως μοιάζει να είναι αυτός μιας μισοξεχασμένης περιφέρειας. Από την άλλη, τα κεντρο-δυτικά Βαλκάνια, Σερβία, Βοσνία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Κόσοβο, Αλβανία, περιμένουν ακόμα στην είσοδο μιας ενωμένης Ευρώπης, η οποία κάθε άλλο παρά πείθει ότι είναι έτοιμη να τους δεχθεί ως ισότιμους.
Η διαδρομή που περιγράφεται σε αυτό το άρθρο περνάει μέσα από τέτοιες περιοχές των κεντρο-δυτικών Βαλκανίων, που μένουν ακόμα εκτός «ενωμένης Ευρώπης»: Αλβανία, Μαυροβούνιο, Σαντζάκι (τόσο το μαυροβουνιακό όσο και το σερβικό τμήμα), Νότια Σερβία, Βόρεια Μακεδονία.
Ξεκινώντας από την Ελλάδα, περνάμε τα σύνορα από τη διάβαση της Κακαβιάς. Περνώντας μέσα από τη Βόρεια Ήπειρο, βλέπουμε πινακίδες με τοπωνύμια και στα ελληνικά και στα αλβανικά. Είναι οι «μειονοτικές επαρχίες» της Αλβανίας, όπου η ελληνική κοινότητα έχει (σε αντίθεση με αλλού) κατοχυρωμένα δικαιώματα. Η πρώτη μεγάλη πόλη είναι το Αργυρόκαστρο, πόλη καταγωγής του κομμουνιστή ηγέτη Ενβέρ Χότζα, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα με σιδερένια πυγμή επί τέσσερις δεκαετίες, κρατώντας την σε πλήρη απομόνωση ακόμα και από τα ιδεολογικά συγγενή καθεστώτα. Το τεράστιο πυρηνικό καταφύγιο που έκτισε κάτω από το ιστορικό κάστρο, παρέμεινε για χρόνια κρυφό ακόμα και από τους ίδιους τους κατοίκους της πόλης. Διατηρείται μέχρι σήμερα, ως δείγμα της παρανοϊκής προσωπικότητας του δικτάτορα, ο οποίος είχε εμμονή με την απειλή πυρηνικής επίθεσης.
Το προξενείο της Ελλάδας στο Αργυρόκαστρο υπογραμμίζει το ελληνικό ενδιαφέρον για τη Βόρεια Ήπειρο, μια περιοχή που έζησε για αιώνες την ελληνοαλβανική ανάμιξη – όπως και η υπόλοιπη Ήπειρος. Πριν δύο αιώνες εξάλλου, και στη μία και στην άλλη μεριά των συνόρων εκτεινόταν μια ενιαία οντότητα με πρωτεύουσα τα Ιωάννινα, το «σχεδόν κράτος» του Αλή Πασά του Τεπελενλή. Ακολουθώντας την κοιλάδα του Δρίνου με κατεύθυνση τα Τίρανα, περνάμε από την πόλη καταγωγής του θρυλικού Αλβανού πολέμαρχου. Στην είσοδο του Τεπελενίου ορθώνεται, ή μάλλον.. ξαπλώνει και το αντίστοιχο άγαλμα. Για τους Αλβανούς, ο Αλή Πασάς είναι κάτι σαν εθνικός ήρωας, ο άνθρωπος που έκανε τη γη τους πιο ανεξάρτητη από τους Οθωμανούς. Στην πραγματικότητα, ο αδίστακτος πασάς μάλλον λίγο ενδιαφερόταν για εθνικές ιδέες και περισσότερο για την προσωπική του ισχύ, για χάρη της οποίας ήταν έτοιμος να συνεργαστεί ή να συγκρουστεί εναλλάξ με Αλβανούς, Έλληνες και Τούρκους.
Αν υπάρχει πάντως μια κοινότητα στην οποία ο Αλή Πασάς είχε κάποιου είδους αφοσίωση, αυτή είναι μάλλον το θρησκευτικό τάγμα των Μπεκτασήδων. Στα χρόνια του, φρόντισε να ευνοήσει την εξάπλωσή τους, κυρίως στον σημερινό αλβανικό Νότο. Όπως και να έχει, οι Μπεκτασήδες έχουν μια ιδιαίτερη θέση στη σύγχρονη αλβανική Ιστορία, ακόμα κι αν το ποσοστό τους στον πληθυσμό είναι μικρό. Κατά κάποιο τρόπο, αποτελούν έναν ενδιάμεσο χώρο, ανάμεσα στις τρεις μεγάλες θρησκείες των Αλβανών: Ισλάμ, Ορθοδοξία, Καθολικισμό. Εξάλλου, στα Τίρανα βρίσκονται και τα κεντρικά του τάγματος, με το εντυπωσιακό όνομα «Παγκόσμια Ιερή Έδρα Μπεκτασήδων». Μεταφέρθηκαν εκεί από τη Μικρά Ασία, όταν ο Ατατούρκ απαγόρευσε τα θρησκευτικά τάγματα. Τα Τίρανα μπορούν έτσι να ισχυρίζονται ότι έχουν κι αυτά έναν ρόλο παρόμοιο με το Βατικανό ή την Κωνσταντινούπολη, έστω και για πολύ λιγότερους πιστούς.
Στον κεντρικό τεκέ, η πράσινη σημαία του τάγματος κρέμεται δίπλα στην αλβανική σημαία. Αριστερά τους, όχι τυχαία, φαίνεται η εικόνα του Ναΐμ Φράσερι, του μπεκτασίδικης καταγωγής εθνικού ποιητή της Αλβανίας, ο οποίος προσπάθησε μέσα από το έργο του να παντρέψει τον Μπεκτασισμό με την αλβανική εθνική ιδέα. Ήταν ο μεσαίος από τρία αδέλφια: ο μεγάλος ήταν ο Αμπντούλ και ο μικρός ο Σάμι. Και οι τρεις συμμετείχαν με διαφορετικούς τρόπους στην Αλβανική Εθνική Αναγέννηση στα τέλη του 19ου αιώνα, το κίνημα που έθεσε τις βάσεις για τη συγκρότηση αλβανικού έθνους-κράτους. Πάντως, και οι τρεις πέθαναν όχι στην Αλβανία, αλλά στην Κωνσταντινούπολη. Τα οστά τους μεταφέρθηκαν πολλές δεκαετίες αργότερα στα Τίρανα, όπου αναπαύονται σήμερα στο Μεγάλο Πάρκο της πόλης.
Τα Τίρανα είναι πρωτεύουσα αλλά και με μεγάλη διαφορά η μεγαλύτερη πόλη της Αλβανίας. Εκεί ζουν ένα εκατομμύριο άνθρωποι, περίπου το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Οι περισσότεροι μετανάστευσαν στην πόλη κατά την, απ’ όλες τις απόψεις δραματική για τη χώρα, δεκαετία του 1990. Στην αρχή της, τα Τίρανα είχαν ακόμα περίπου 200.000 κάτοικους – στο τέλος της, ήδη περίπου τους τριπλάσιους. Παρά τα προβλήματα που φέρνει μια τέτοια αύξηση πληθυσμού, όπως η αυθαίρετη δόμηση, η περιβαλλοντική επιβάρυνση, το κυκλοφοριακό χάος, τα Τίρανα παραμένουν τουλάχιστον στο κέντρο μια αρκετά ευχάριστη πόλη. Στα τελευταία χρόνια εξάλλου, γερασμένες σοσιαλιστικές πολυκατοικίες βάφτηκαν σε ζωντανά χρώματα, κάποια αυθαίρετα κτίσματα γκρεμίστηκαν, η κεντρική Πλατεία Σκεντέρμπεη πεζοδρομήθηκε και φυτεύτηκαν δέντρα. Και βέβαια, τα άλλοτε απομονωμένα από τον κόσμο Τίρανα είναι σήμερα απόλυτα ανοικτά σε ξένες, ιδιαίτερα αμερικάνικες επιρροές. Οι μονοκατοικίες της κεντρικής συνοικίας Μπλόκου, όπου παλιότερα κατοικούσαν τα υψηλά στελέχη του Κόμματος και η είσοδος ήταν απαγορευμένη στους κοινούς θνητούς, χρησιμοποιούνται σήμερα ως καφετέριες, κλαμπ ή ακριβά εστιατόρια.
Συνεχίζοντας από τα Τίρανα προς τα βόρεια, φτάνουμε στις όχθες της Σκόδρας, της μεγαλύτερης λίμνης των Βαλκανίων. Στην όχθη ενός μακρόστενου κόλπου που σχηματίζεται στα βόρεια της λίμνης, βρίσκεται η συνοριακή διάβαση Αλβανίας-Μαυροβουνίου. Αν δεν υπήρχε η διάβαση, δύσκολα θα καταλαβαίναμε ότι έχουμε αλλάξει χώρα: η πρώτη κωμόπολη που συναντούμε αφού περάσουμε τα σύνορα, το Τούζι, είναι κυρίως αλβανική, όπως και άλλοι κοντινοί οικισμοί.
Η πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου, η Ποντγκόριτσα, βρίσκεται σε απόσταση μόλις 25 χιλιομέτρων από τα σύνορα, στη μεγαλύτερη πεδιάδα της κατά τ’ άλλα, όπως φαίνεται κι από το όνομά της, κυρίως ορεινής χώρας. Το όνομα της πρωτεύουσας επίσης εμπνέεται από τη φυσική της γεωγραφία: σημαίνει «κάτω από τον λόφο». Υπάρχει όντως ένας λόφος που επιβλέπει την, κατά κύριο λόγο, νέα πόλη. Η καταστροφή από τους βομβαρδισμούς των Συμμάχων στον Β’ Παγκόσμιο ήταν τόσο μεγάλη, ώστε η Ποντγκόριτσα κτίστηκε ουσιαστικά από την αρχή. Τετραγωνισμένο οδικό δίκτυο, πλατιά πεζοδρόμια, πάρκα, ποδηλατόδρομοι και βέβαια σοσιαλιστικές πολυκατοικίες, είναι τα στοιχεία που συνθέτουν τη σημερινή της εικόνα. Μόνο το Στάρα Βαρός (κυριολεκτικά: Παλιό Προάστιο), θυμίζει κάτι από το οθωμανικό παρελθόν, με στενά σοκάκια, κάποια πετρόκτιστα σπίτια, ακόμα και λίγα με χαγιάτια, δύο παλιά τζαμιά, και βέβαια τον Πύργο Ρολογιού.
Η Ποντγκόριτσα μπορεί να μην έχει η ίδια ιδιαίτερη τουριστική αξία, είναι όμως μια καλή βάση για να εξερευνήσει κάποιος τη χώρα. Βρίσκεται κοντά στην ορεινή ενδοχώρα, αλλά και στη λίμνη Σκόδρα και τις παραλιακές πόλεις του Μαυροβουνίου, όπως το Σβέτι Στεφάν, την Μπούντβα, το Κοτόρ και το Περάστ. Η βενετική επιρροή είναι φανερή εδώ στις απότομες ασβεστολιθικές ανατολικές ακτές της Αδριατικής, με τους χαρακτηριστικούς μακρόστενους και παράλληλους με τη γενική ακτογραμμή κόλπους. Εξάλλου, ο έλεγχος της Γαληνότατης Δημοκρατίας στη μαυροβουνιακή ακτή κράτησε περίπου τέσσερις αιώνες. Κατά μια εκδοχή, από τους Βενετούς προέρχεται και το όνομα της χώρας, όταν αυτοί αντίκρυζαν από τα καράβια τους το άγριο βουνό του Λόβτσεν, καλυμμένο με σκούρο πράσινο δάσος.
Οι πόλεις της Αδριατικής, κι ακόμα περισσότερο το «παλιό Μαυροβούνιο» γύρω από την παλιά πρωτεύουσα Τσετίνιε, είναι περιοχές που η ιδιαίτερη μαυροβουνιακή ταυτότητα είναι ιστορικά αρκετά ισχυρή, ώστε να επικρατεί επί της σχέσης με τον «μεγάλο αδελφό», την ομόθρησκη και ομόγλωσση Σερβία. Αν κάποιος ήθελε να ψάξει στα Βαλκάνια απόδειξη του ότι η εθνική ταυτότητα δεν ορίζεται αποκλειστικά από τη γλώσσα και τη θρησκεία, δύσκολα θα μπορούσε να βρει καλύτερο παράδειγμα από το Μαυροβούνιο – τουλάχιστον στις περιοχές που αναφέραμε, γιατί όσο προχωράμε προς τα ανατολικά, στην ορεινή ενδοχώρα, η σερβική εθνική συνείδηση κερδίζει έδαφος. Η αντίθεση ανάμεσα στους οπαδούς μιας ξεχωριστής μαυροβουνιακής οντότητας και αυτούς της ένωσης με τη Σερβία, έχει τουλάχιστον έναν αιώνα ιστορία και έχει οδηγήσει κατά καιρούς ακόμα και σε βίαιες συγκρούσεις – με τελευταίες αυτές πριν λίγους μήνες, με αφορμή.. εκκλησιαστικές διαφορές. Ακόμα και στο κέντρο της Ποντγκόριτσα φαίνονται αυτές οι αντιθέσεις: ονόματα δρόμων όπως «Βουκ Καράτζιτσα» ή «Καρατζόρτζεβα» είναι σερβικές εθνικές αναφορές, ενώ σε απόσταση ενός τετραγώνου από την Οδό Καρατζόρτζεβα ορθώνεται το άγαλμα του τελευταίου Βασιλιά του Μαυροβουνίου Νικόλαου Πέτροβιτς, ο οποίος έχασε τον θρόνο του ακριβώς από τον σερβικό οίκο των Καρατζόρτζεβιτς.
By Furfur – This file was derived from: Montenegro location map.svgb y NordNordWestdata source: REPUBLIC OF MONTENEGRO REFERENDUM ON STATE-STATUS 21 May 2006 ANNEX A: FINAL RESULTS OF THE 21 MAY 2006 REFERENDUM ON STATE-STATUS, Office for Democratic Institutions and Human Rights, OSCEinspired by Crna Gora – Rezultati referenduma po opstinama 2006.png, made by Tresnjevo, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=48922699
Όπως και να έχει, το δημοψήφισμα του 2006 οδήγησε σε μια οριακή νίκη των οπαδών της ανεξαρτησίας. Έκτοτε, το Μαυροβούνιο πορεύεται στον δικό του ξεχωριστό δρόμο: ακολουθώντας το παράδειγμα Κροατών και Βοσνιακών, ανακάλυψε τα «μαυροβουνιακά» ως νέα επίσημη γλώσσα ξεχωριστή από τα (πάλαι ποτέ) σερβοκροατικά, υιοθέτησε το Ευρώ ως νόμισμα (η μοναδική χώρα εκτός ΕΕ που το έχει κάνει, μαζί με το γειτονικό Κοσσυφοπέδιο), έχει γίνει μέχρι και μέλος του ΝΑΤΟ. Ακόμα όμως και στην απογραφή του 2011, ένα 29% δήλωσε ως εθνική ταυτότητα τη σερβική, έναντι 45% που δηλώνουν τη μαυροβουνιακή. Όσο βέβαια διεισδύουμε στην ορεινή ενδοχώρα προς τα σύνορα με τη Σερβία, η σερβική ταυτότητα γίνεται πιο ισχυρή.
Όπως όμως βλέπουμε και από τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος του 2006, αυτός δεν είναι γενικός κανόνας. Στην κωμόπολη Ροζάγιε, σε υψόμετρο 1033 μέτρων και μόλις 20 χμ από τα σύνορα με τη Σερβία, το ποσοστό υπέρ της ανεξαρτησίας ήταν πάνω από 90%. Η πλειοψηφία του πληθυσμού εδώ δεν δηλώνει ως εθνική ταυτότητα ούτε τη μαυροβουνιακή ούτε τη σερβική, αλλά τη.. βοσνιακή. Κι αυτό όχι λόγω προέλευσης από τη Βοσνία (αν και ένα μέρος των κατοίκων είχαν όντως καταφύγει εκεί από τον πόλεμο της Βοσνίας), αλλά λόγω θρησκείας. Από τη δεκαετία του ’90 και μετά, οι περισσότεροι σλαβόφωνοι Μουσουλμάνοι της πρώην Γιουγκοσλαβίας προτιμούν να ονομάζονται Βοσνιακοί, έστω και χωρίς να έχουν σχέση με τη Βοσνία. Εδώ είμαστε ήδη βαθιά στα ενδότερα του Σαντζακίου, αυτής της ορεινής περιοχής που στα τελευταία οθωμανικά χρόνια μεσολαβούσε ανάμεσα στις αυτόνομες ηγεμονίες του Μαυροβουνίου και της Σερβίας. Στον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο, οι δύο ηγεμονίες που εν τω μεταξύ είχαν γίνει ανεξάρτητα βασίλεια, κατέκτησαν το Σαντζάκι και το μοιράστηκαν μεταξύ τους. Παρά την εκδίωξη των Οθωμανών όμως, πολλοί Μουσουλμάνοι κάτοικοι παρέμειναν – και δίνουν σε πόλεις όπως η Ροζάγιε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους.
Η μεγάλη πόλη του Σαντζακίου βρίσκεται όμως στην άλλη μεριά των συνόρων. Είναι εξάλλου και η ιστορική πρωτεύουσα: στα οθωμανικά χρόνια, έδινε το όνομα σε όλο το Σαντζάκι του Νόβι Παζάρ, πριν ακόμα συντομευτεί απλά σε «Σαντζάκι». Τέσσερα πέμπτα των περίπου 80.000 κατοίκων του Νόβι Παζάρ δηλώνουν ως θρησκεία το Ισλάμ, κάνοντας το την πιο μεγάλη μουσουλμανική πόλη της Σερβίας. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς προτιμούν σήμερα τον εθνοτικό προσδιορισμό «Βοσνιακοί» – αν και υπάρχουν κι αυτοί που επιμένουν στο «Μουσουλμάνοι» με κεφαλαίο «Μ», όπως στα παλιά καλά γιουγκοσλαβικά χρόνια (με μικρό «μ», σημαίνει τη θρησκεία).
Όπως και το Σαράγεβο, την άλλη, κατά πολύ μεγαλύτερη, νοτιοσλαβική μουσουλμανική πόλη, το Νόβι Παζάρ είναι το ίδιο δημιούργημα των οθωμανικών χρόνων, συγκεκριμένα του Ισά Μπέη Ισάκοβιτς, ενός από τους πιο γνωστούς Οθωμανούς αξιωματούχους σλαβικής καταγωγής. Το παλιό χαμάμ, ό,τι έχει απομείνει απ’ αυτό, διατηρεί το όνομα του ιδρυτή της πόλης. Και όχι μόνο αυτό: στη μνήμη του Ισά Μπέη ονομάστηκε και ο κεντρικός μεντρεσές (θρησκευτικό σχολείο) του Νόβι Παζάρ, ο οποίος λειτουργεί σήμερα πάλι κανονικά, σηματοδοτώντας έτσι και την ισλαμική αναγέννηση από τη δεκαετία του 1990. Το ίδιο κάνουν εξάλλου και η Σχολή Ισλαμικών Σπουδών απέναντι από το Χάνι του Αμίρ Αγά, τα καταστήματα ισλαμικής μόδας με τις μαντιλοφορούσες κούκλες, η «βακουφική κουζίνα» και πολλά άλλα. Ακόμα και τα πολλά φαγάδικα στα οποία βρίσκουμε «τουρκικό ντόνερ», μάλλον έχουν να κάνουν με την ιδιαίτερη σχέση με τη μεγάλη μουσουλμανική χώρα της περιοχής.
Αφήνοντας πίσω το Νόβι Παζάρ και το Σαντζάκι, συνεχίζουμε προς τα ανατολικά, σκαρφαλώνοντας στο όρος Κοπάονικ και περνώντας ξυστά από τα (μη αναγνωρισμένα από τη Σερβία) σύνορα με το Κόσοβο. Αφού περάσουμε μέσα από το πιο σημαντικό χιονοδρομικό κέντρο της Σερβίας, το οποίο βρίσκεται καταμεσής του Εθνικού Πάρκου Κοπάονικ, κατηφορίζουμε σιγά σιγά σε περιοχές με πιο ομαλό ανάγλυφο.
Η Νις είναι με τους περίπου 200.000 κατοίκους της η μεγαλύτερη πόλη της Νότιας Σερβίας και η τρίτη μεγαλύτερη της χώρας. Η Νότια Σερβία ανήκει, όπως και το Νόβι Παζάρ, στα πιο φτωχά και υπανάπτυκτα τμήματα της χώρας, κάτι που κάποιοι χρεώνουν στη μεγάλη διάρκεια της οθωμανικής εξουσίας. Στη Νις συγκεκριμένα, πέρασαν πάνω από πέντε αιώνες από τη χρονιά πρώτης κατάληψης από τα οθωμανικά στρατεύματα, το 1375, μέχρι την οριστική αποχώρησή τους, το 1878. Σήμερα, είναι μια πόλη με σχεδόν καθαρά σερβικό πληθυσμό (για ένα διάστημα είχε διεκδικηθεί και από τους Βούλγαρους, αφού οι τοπικές διάλεκτοι ήταν μάλλον ενδιάμεσες ανάμεσα στις δύο ούτως ή άλλως συγγενικές γλώσσες). Όπως και αλλού στη Νότια Σερβία, τα οθωμανικά κατάλοιπα στη Νις αναμιγνύονται με αυτά της σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας, και όλα μπαίνουν στο πλαίσιο του σημερινού ανεξάρτητου, αλλά απ’ όλες τις απόψεις (εδαφική, οικονομική, πολιτική, δημογραφική) συρρικνωμένου σερβικού έθνους-κράτους. Στη Νις υπάρχουν βέβαια και κάποια στοιχεία πιο ένδοξου παρελθόντος: η αρχαία Ναϊσσός ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις της υπό ρωμαϊκό/βυζαντινό έλεγχο Βαλκανικής. Ήταν εξάλλου και η πόλη όπου γεννήθηκε ο Μέγας Κωνσταντίνος, κάτι που οι σύγχρονοι κάτοικοί της δεν παραλείπουν να υπενθυμίζουν.
Τα πιο γνωστά μνημεία της πόλης αναφέρονται πάντως σε τραγικά συμβάντα της σύγχρονης Ιστορίας. Στα ανατολικά προάστια ορθώνεται ο Τσέλε Κούλα, ο Πύργος των Κρανίων, τον οποίο οι Οθωμανοί έφτιαξαν κυριολεκτικά με τα κομμένα κεφάλια των νικημένων Σέρβων μαχητών κατά τη διάρκεια της πρώτης Σερβικής Επανάστασης. Το νόημα του ήταν βέβαια να τρομάξει κάθε νέο υποψήφιο επαναστάτη. Εντελώς αντίθετα με τις αρχικές προθέσεις των κατασκευαστών του όμως, σήμερα ο Πύργος χρησιμεύει για να τονώσει το εθνικό αίσθημα των Σέρβων, θυμίζοντας την αυτοθυσία των προγόνων τους ενάντια στον ξένο κατακτητή.
Με παρόμοιο τρόπο, το Στρατόπεδο του Ερυθρού Σταυρού στα βορειοδυτικά του κέντρου, θυμίζει τα δεινά που πέρασαν οι κάτοικοι της περιοχής από έναν άλλο ξένο κατακτητή. Πρόκειται για ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Ευρώπη. Από τους περίπου 30.000 Σέρβους, Εβραίους και Τσιγγάνους που πέρασαν από το στρατόπεδο, σχεδόν οι μισοί είχαν τραγικό τέλος: είτε μεταφέρθηκαν σε άλλα στρατόπεδα όπως το Άουσβιτς, απ’ όπου ελάχιστοι γύρισαν, είτε εκτελέστηκαν στα γρήγορα στον κοντινό λόφο Μπουγιάνι, όπου υπάρχει κι ένα σχετικό μνημείο. Πιο κεντρικά, στην όχθη του ποταμού Νισάβα, υπάρχει κι ένα πολύ πιο πρόσφατο μνημείο για τα θύματα των νατοϊκών βομβαρδισμών του 1999, τα οποία στη Νις ήταν κυρίως άμαχοι. Όλα αυτά συνθέτουν μια βαριά ατμόσφαιρα θυματοποίησης, ίσως χαρακτηριστική για τον εθνικό μύθο των Σέρβων – όχι πολύ διαφορετικά από τους γειτονικούς βαλκανικούς λαούς πάντως, των Ελλήνων μη εξαιρουμένων.
Συνεχίζοντας από τη Νις προς τα νότια, μπαίνουμε στον (πάλαι ποτέ) Αυτοκινητόδρομο «Αδελφοσύνη και Ενότητα», που κάποτε διέσχιζε την ενιαία Γιουγκοσλαβία από τη Λιουμπλιάνα μέχρι τα Σκόπια – σήμερα βέβαια, κάποιος περνάει τρεις φορές σύνορα στην ίδια διαδρομή. Πλησιάζοντας πάντως προς τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία, οι μιναρέδες επιστρέφουν στην εικόνα, όπως τους βλέπαμε και στο Σαντζάκι. Εδώ όμως, στην κοιλάδα του Πρέσεβο, δεν πρόκειται για Βοσνιακούς, αλλά για Αλβανούς. Αυτή η εικόνα συνεχίζεται και αφού περάσουμε τα σύνορα και διασχίσουμε το βορειοδυτικό τμήμα της γειτονικής χώρας, μέσα από τον «Αυτοκινητόδρομο Μητέρας Τερέζας». Το ότι έχει το όνομα μιας εκ των διασημότερων Αλβανίδων στον κόσμο (γεννημένη στα Σκόπια), είναι ταιριαστό: η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι αλβανική, κάτι που εξηγεί και τους φόβους στη δεκαετία του 1990 ότι ο πόλεμος θα φτάσει μέχρι εδώ.
Τελικά, η σύντομη σύγκρουση Σλαβομακεδόνων και Αλβανών της (τότε) πΓΔΜ το 2001, έληξε με τη συμφωνία της Οχρίδας. Η πόλη των 40.000 κατοίκων που βρίσκεται πάνω στην ομώνυμη λίμνη, η οποία μοιράζεται ανάμεσα στην Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, ήταν μάλλον καλή επιλογή για μια τέτοια συμφωνία. Βρίσκεται στα δυτικά της χώρας, εκεί δηλαδή όπου συναντιούνται οι δύο εθνότητες – αν και η ίδια η πόλη έχει ένα ποσοστό Αλβανών μόλις 7% (συν ένα 5% Τούρκων, οι οποίοι έχουν απομείνει από τα οθωμανικά χρόνια). Χάρη σε αυτή τη συμφωνία κι ως μια από τις παραχωρήσεις που έγιναν προς τους Αλβανούς, σε όλη τη διαδρομή από τα Σκόπια μέχρι την Οχρίδα βλέπουμε στις πινακίδες τα τοπωνύμια και στα αλβανικά.
Η πόλη της Οχρίδας είναι από τις πιο τουριστικές της Βόρειας Μακεδονίας, με μια ανάλογα ανεπτυγμένη υποδομή σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, αλλά και καζίνο. Πολλοί έρχονται για παραθερισμό στις όχθες της βαθύτερης λίμνης των Βαλκανίων (πλησιάζει τα 300 μέτρα σε βάθος). Μετά τον παραλίμνιο πεζόδρομο, ακολουθεί η παλιά πόλη με τα σπίτια σε παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τις παλιές εκκλησίες. Η παραλίμνια διαδρομή συνεχίζεται μέσω μιας ξύλινης πλατφόρμας που μπαίνει μέσα στην λίμνη και καταλήγει στον μικρό οικισμό του Κάνεο. Η αξία της πόλης ως τουριστικού προορισμού ελκύει και τους Έλληνες, οι οποίοι δεν χρειάζεται να οδηγήσουν πάνω από δύο ώρες από τη Φλώρινα μέχρι να φτάσουν στην Οχρίδα. Περπατώντας στους δρόμους της πόλης, δεν είναι σπάνιο να ακούσεις ελληνικά.
Η διαδρομή που περιεγράφηκε καλύπτει περιοχές που μοιράζονται ανάμεσα σε τέσσερα διαφορετικά κράτη, με εξαιρετικά πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ τους, αλλά και ανάμεσα στις εθνο-θρησκευτικές κοινότητες στο εσωτερικό τους. Αυτό όμως είναι που τους χαρίζει και τη γοητεία τους – πέρα από τα φυσικά τοπία βέβαια. Θα μπορούσε κάποιος να πει, πως πρόκειται για την «περισσότερη βαλκανική» περιοχή των Βαλκανίων: εδώ σώζεται ακόμα πολλή από τη διαφορετικότητα που χαρακτήριζε τη Βαλκανική επί αιώνες. Πέντε γλωσσικές ομάδες (αλβανικά, νοτιοσλαβικά, Ρομανί, ελληνικά, τουρκικά), τρία αλφάβητα (λατινικό, κυριλλικό, ελληνικό), τέσσερα θρησκευτικά δόγματα (Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Σουνίτες, Μπεκτασήδες), σε όλους (σχεδόν) τους πιθανούς συνδυασμούς μεταξύ τους, συνυπάρχουν συχνά σε άμεση γειτνίαση, και μάλιστα σχετικά ειρηνικά, παρά τις Κασσάνδρες.
Είναι κάτι που πολλές άλλες βαλκανικές περιοχές έχουν χάσει εδώ και καιρό, προσπαθώντας να μιμηθούν δυτικο-ευρωπαϊκά πρότυπα «καθαρών» εθνών-κρατών. Ίσως τελικά δεν πρόκειται για «το απότιστο δέντρο της Ευρώπης», μια περιοχή που πρέπει να βλέπει την υπόλοιπη Ευρώπη με κόμπλεξ κατωτερότητας. Μπορεί ποτέ να μην καταφέρουν να σχηματίσουν κράτη με ενιαία γλωσσική, θρησκευτική και εθνική ταυτότητα. Σε μια εποχή όμως που η ίδια η Δυτική Ευρώπη (αναγκάζεται να) ανακαλύπτει έννοιες όπως η ανοχή στη διαφορετικότητα, ίσως έχει κάτι να μάθει από μια περιοχή όπου αυτή είναι επί αιώνες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ζωντανή πραγματικότητα.
200 χρόνια από τη μάχη στα Δερβενάκια
Η Μάχη των Δερβενακίων, γνωστή και ως Σφαγή του Δράμαλη, ήταν μία από τις σημαντικότερες μάχες που πραγματοποιήθηκαν κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες και μεγάλη καταστροφή των οθωμανικών δυνάμεων υπό τον αρχιστράτηγο Μαχμούτ πασά Δράμαλη.
Η μάχη αυτή δόθηκε στις 26 Ιουλίου 1822, σε δύο από τα τέσσερα μικρά ορεινά περάσματα (δερβενάκια), μεταξύ Κορίνθου και κοιλάδας Άργους, εξ ου και η ονομασία της. Άλλο αποτέλεσμα της μάχης αυτής ήταν η ενίσχυση της φήμης του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, η οποία φόβισε τους τότε πολιτικούς αντιπάλους του.
Δείτε παρακάτω το εξαιρετικό βίντεο του καναλιού History Maniacs για την σημαντική αυτή μάχη:
ΟΤΑΝ Η ΜΥΚΟΝΟΣ ΕΙΧΕ ΚΑΙ ΒΡΥΚΟΛΑΚΑ
Η Μύκονος το 1700 είχε ζήσει το δικό της… δράμα με έναν βρυκόλακα που στοίχειωνε το νησί. Η ιστορία όπως την περιέγραψε Γάλλος περιηγητής που ζούσε τότε εκεί
Το πιο γνωστό βαμπίρ της ιστορία είναι ίσως ο Κόμης Δράκουλας, μια μορφή βασισμένη στον Βλαντ Τσέπες της Τρανσιλβανίας. Ο μύθος των βαμπίρ, των απέθαντων πλασμάτων που τρέφονται με αίμα και δεν αντέχουν το φως του ήλιου, ήταν ευρέως διαδεδομένος την εποχή του Μεσαίωνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, ιδίως τις εποχές που κάποια πανδημία χτυπούσε τις πόλεις και οι ασθένειες έκαναν τα θύματά τους να αιμορραγούν.
Ωστόσο, την Ελλάδα την ίδια περίπου εποχή «ζούσαν» κάποια διαφορετικά απέθαντα πλάσματα: οι βρυκόλακες. Αν και θυμίζουν κατά πολύ τα βαμπίρ της δυτικής Ευρώπης, οι βρυκόλακες των Βαλκανίων είναι λίγο διαφορετικοί. Πρόκειται για νεκρούς που βγαίνουν το βράδυ από τους τάφους τους και μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές ζώων, ιδιαίτερα κατοικίδιων π.χ. σκύλου ή κατσικιού με απώτερο σκοπό να φοβίσουν ή να ενοχλήσουν τους ζωντανούς συγγενείς τους ή και ξένους, περιφερόμενοι στους χώρους που διαβιούσαν. Έτσι συνδέονται άμεσα με το κακό και τον Σατανά. Τρέφονται κυρίως με αίμα ανθρώπων, αλλά και γάλα ή αλεύρι, «μαγαρίζουν» το σπίτι συγγενικών τους προσώπων και σκοτώνουν πρώτα τους συγγενείς τους. Δεν τους επηρεάζει ο ήλιος, αλλά φοβούνται τα Θεία και, κατά κάποιες ελληνικές παραδόσεις, η μόνη ημέρα που γυρίζουν στον τάφο τους είναι το Σάββατο ή η Κυριακή. Δεν μπορούν να διασχίσουν νερό, ειδικά θαλασσινό.
Σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυκλοφορούσαν ιστορίες για τους απέθαντους «βουρκόλακες», όπως ονομάζονταν αλλιώς, ωστόσο στη Μύκονο του 1700 η κατάσταση με έναν τέτοιο ζωντανό-νεκρό οδήγησε σε ομαδική παράκρουση και υστερία, όταν όλοι οι κάτοικοι πίστεψαν ότι ένας συγχωριανός τους επέστρεψε από τους νεκρούς για να τους στοιχειώσει.
Την ίδια εποχή βρέθηκε στην Μύκονο ο Γάλλος περιηγητής Ζοζέφ Πιτόν ντε Τουρνεφόρ, ο οποίος ταξίδευε μεταξύ άλλων στα νησιά των Κυκλάδων με σκοπό να γράψει ένα βιβλίο για τη ζωή και τους κατοίκους στην περιοχή, το οποίο ονομάστηκε «Αφήγηση για ένα ταξίδι στην Εγγύς Ανατολή».
Ο Τουρνεφόρ είχε λάβει χρηματοδότηση από το Γαλλικό Στέμμα και συγκεκριμένα τον Λουδοβίκο ΙΔ’, για να ερευνήσει τη φυσική ιστορία αλλά και τα ήθη και έθιμα των λαών. Έτσι, ξεκίνησε μία διετή αποστολή από το ελληνικό Αρχιπέλαγος και την Κωνσταντινούπολη μέχρι τα σύνορα της Περσίας. Μία από τις στάσεις του ανάμεσα στα 38 ελληνικά νησιά που επισκέφθηκε ήταν η Μύκονος, όπου μπροστά στα μάτια του διαδραματίστηκε η ιστορία με τον βρυκόλακα.
κατα μία έννοια και σήμερα αν πας στη Μύκονο το πιθανότερο είναι να σου πιούν το ΄΄αίμα΄΄ αλλά δεν ξέρω τι είδους βρυ- κόλακες είναι αυτοί
Ο Τουρνεφόρ έφτασε στην Μύκονο τον Οκτώβριο του 1700 και έμεινε εκεί μέχρι τον Ιανουάριο του 1701 μαζί με τους συνοδοιπόρους του: τον Γάλλο ζωγράφο Κλοντ Ομπριέ και τον Γερμανό γιατρό Αντρέας Γκουντελσέιμερ. Ο Τουρνεφόρ περιγράφει τη Μύκονο ως άγονη, αλλά ευχάριστη ως διαμονή για τους ξένους, με εξαιρετικά σταφύλια και ένα μαλακό τυρί που τον τρέλανε, με περισσότερες γυναίκες από άντρες. Οι άντρες μάλιστα του νησιού σύμφωνα με τον περιηγητή είχαν μείνει φαλακροί από τα 20-25 τους χρόνια! Οι κάτοικοι ήταν επίσης βαθιά Ορθόδοξοι με ιερείς που επέμεναν σε εκκλησιαστικά γιατροσόφια αντί για ιατρικές θεραπείες.
Στο πλαίσιο αυτό ο Τουρνεφόρ περιγράφει και την συνάντησή του με τον… βρυκόλακα του νησιού.
«Υπήρξα μάρτυρας στη Μύκονο, μιας σκηνής πολύ παράδοξης που αφορά την επιστροφή στον κόσμο ενός νεκρού και ενταφιασμένου. Τέτοιου είδους φαντάσματα οι βόρειοι λαοί τα λένε βαμπίρ, ενώ οι Έλληνες τα λένε βρυκόλακες», γράφει ο Τουρνεφόρ.
Ο Γάλλος περιηγητής αναφέρει ότι εκείνη την εποχή ζούσε στη Μύκονο ένας χωρικός ο οποίος δημιουργούσε συνεχώς προβλήματα. Ήταν οξύθυμος, νευρίαζε και μάλωνε με το παραμικρό, και γενικά δεν λογάριαζε τίποτε και κανέναν. Μια μέρα αυτός ο οξύθυμος χωρικός βρέθηκε δολοφονημένος κάτω από ένα δέντρο μέσα σε ένα χωράφι στην εξοχή κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες.
«Δυο μέρες μετά την κηδεία και τον ενταφιασμό του στο νεκροταφείο κυκλοφόρησε μια φήμη που έλεγε ότι πολλοί κάτοικοι τον είχαν δει να περιφέρεται τη νύχτα στα χωριά και τα στενά της χώρας».
Οι φήμες φυσικά κυκλοφόρησαν αστραπιαία στο νησί. Όλο και περισσότεροι κάτοικοι άρχισαν να υποστηρίζουν ότι τον είδαν κι αυτοί την προηγούμενη νύχτα να διασχίζει με μεγάλα βήματα τα δρομάκια, να μπαίνει στα σπίτια, να τρομοκρατεί τον κόσμο, να αναποδογυρίζει έπιπλα, να ρίχνει πιάτα στο πάτωμα, να σβήνει τις λάμπες και να σκουντά τους κατοίκους στην πλάτη για πλάκα. Δε φαινόταν να είναι επικίνδυνος, παρά μόνο άτακτος και γι’ αυτό στην αρχή οι κάτοικοι γελούσαν με όλα αυτά θεωρόντας ότι είναι ανοησίες. Όταν όμως διάφοροι προύχοντες και αξιόπιστοι κάτοικοι του νησιού άρχισαν να υποστηρίζουν ότι και εκείνοι δέχτηκαν επίθεση από τον βρυκόλακα ή ότι τον είδαν να περιφέρεται, τότε άρχισαν όλοι να παίρνουν το πράγμα πιο σοβαρά.
Ο κόσμος άρχισε να καταλαμβάνεται από μαζική παράκρουση. Όλο και περισσότεροι έτρεχαν στις εκκλησίες και ζητούσαν από τους ιερείς να κάνουν εξορκισμούς στο σπίτι τους για να μην πατήσει ο βρυκόλακας. Ωστόσο οι «ζημιές» του βρυκόλακα συνεχίζονταν, ενώ κι άλλοι κάτοικοι έλεγαν ότι τον είχαν δει.
«Οι διαδόσεις είχαν ως αποτέλεσμα να συγκληθεί το συμβούλιο των Δημογερόντων του νησιού. Σε αυτό παρευρέθηκαν και ιερείς». Οι δημογέροντες μετά από τις συμβουλές των ιερέων λοιπόν αποφάσισαν να περιμένουν να περάσουν 9 νύχτες από την ημέρα της ταφής του χωρικού. Ως τότε οι ιερείς έκαναν συνεχώς δεήσεις, αλλά μάταια.
Την δέκατη μέρα, έγινε λειτουργία στον ναό του νεκροταφείου και στη συνέχεια πήγαν στο μνήμα του χωρικού, το άνοιξαν και τον ξέθαψαν με σκοπό να αφαιρέσουν την καρδιά του. «Ο χασάπης της πόλης, αρκετά ηλικιωμένος και πολύ αδέξιος, άρχισε να ανοίγει την κοιλιά αντί για το στήθος», αναφέρεται σε απόσπασμα του κεφαλαίου «Η Παρούσα Κατάσταση της Ελληνικής Εκκλησίας». Ψαχούλεψε για πολλή ώρα τα εντόσθια, χωρίς να βρει εκεί εκείνο που έψαχνε. Στο τέλος, κάποιος του είπε ότι πρέπει να κόψει το διάφραγμα. Η καρδιά ξεριζώθηκε, προς θαυμασμό όλων των παρισταμένων».
Ωστόσο, μετά από αυτό οι φήμες έγιναν χειρότερες. Η δυσοσμία του σώματος σε συνδυασμό με το λιβάνι που έκαψαν για να την εξουδετερώσουν, ήταν τόσο έντονη που άρχισε να ζαλίζει όσους ήταν εκεί. Μέσα στη σύγχυση, θεωρήθηκε ότι ο καπνός από το λιβάνι άχνιζε από το σώμα του νεκρού και σύντομα ο κόσμος που βρισκόταν στην πλατεία έξω από την εκκλησία άρχισε να φωνάζει «βρουκόλακας». Ο χασάπης στο μεταξύ τόνισε ότι το πτώμα ήταν πολύ ζεστό και το αίμα του ακόμα κόκκινο και οι ιερείς αποφάνθηκαν ότι ο νεκρός είχε αμαρτάνει βαριά και γι’ αυτό δεν είχε πεθάνει τελείως, επιτρέποντας έτσι στον Διάβολο να τον αναστήσει. Έτσι, άρχισε να διαδίδεται ότι το σώμα του ήταν άφθαρτο και αναλλοίωτο.
Ο ίδιος ο Τουρνεφόρ και οι φίλοι του προσπάθησαν να εξηγήσουν πως η θερμότητα των εντοσθίων του πτώματος ήταν φυσιολογική, ωστόσο κανείς δεν τους άκουγε. Αποφασίστηκε να γίνει καύση της καρδιάς του στην παραλία, όμως ούτε αυτό έπιασε. Αντίθετα τα πράγματα έγιναν χειρότερα.
«Τον κατηγόρησαν ότι έδερνε ανθρώπους τη νύχτα, παραβίαζε πόρτες, αλλά και ταράτσες, ότι θρυμμάτιζε τζάμια, έσκιζε ρούχα και άδειαζε στάμνες και μπουκάλια», περιγράφει ο βοτανολόγος. «Πιστεύω ότι δεν λυπήθηκε παρά μόνον το σπίτι του προξένου όπου μέναμε! Παρ’ όλα αυτά, δεν έχω ξαναδεί τίποτε το τόσο αξιοθρήνητο από την κατάσταση στην οποία βρέθηκε το νησί. Είχε παραφρονήσει όλος ο κόσμος. Ακόμα και οι πιο συνετοί φαίνονταν το ίδιο σαλεμένοι, όπως και οι άλλοι […] Έβλεπε κανείς ολόκληρες οικογένειες να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και να έρχονται στα άκρα της πόλης, φέρνοντας τα κρεβάτια τους στην πλατεία, για να περάσουν εκεί τη νύχτα. Όλοι κλαίγονταν συνεχώς για νέα έκτροπα. Μόλις βράδιαζε, δεν άκουγε κανείς παρά μόνο βογγητά». Μάλιστα, ο Τουρνεφόρ αναφέρει πως ορισμένοι είχαν φτιάξει τις αποσκευές τους για να μετακομίσουν στη Σύρο και την Τήνο.
«Κάθε βράδυ καλόγεροι και παπάδες περιφέρονταν στους δρόμους και έψελναν ενώ ράντιζαν με τις αγιαστούρες τους τα σπίτια για να μην τα επισκεφτεί ο βρυκόλακας», περιγράφει ο περιηγητής και σημειώνει ότι υποχρέωσαν τους ιερείς να κάνουν αυστηρή νηστεία στην προσπάθειά τους να αποδιώξουν το κακό, ενώ «πότιζαν» και το πτώμα με αγιασμό καθημερινά. Όπως λέει κάθε μέρα ξέθαβαν το σώμα 3-4 φορές για να του μπήξουν γυμνά σπαθιά, μέχρι που ένας περαστικός Αλβανός στο νησί πρότεινε να χρησιμοποιήσουν τουρκικά χαντζάρια. «Δε βλέπετε, καημένοι τυφλοί», τους είπε με «ύφος ειδικού» όπως γράφει ειρωνικά ο Τουρνεφόρ, «ότι ο προφυλακτήρας που έχουν τα σπαθιά αυτά σχηματίζει σταυρό με τη λαβή και εμποδίζει τον διάβολο να βγει απ’ το κορμί;». Ωστόσο ούτε και τα τούρκικα χαντζάρια έλυσαν το πρόβλημα.
«Εμείς οι ξένοι που ήμασταν στο νησί αποφασίσαμε να μην μιλήσουμε και να μην εκφράσουμε γνώμη γιατί θα μας θεωρούσαν άπιστους. Ο φανατισμός δεν έχει καμία λογική», αναφέρει ενώ αναρωτιέται: «Πώς να ξαναφέρουμε έναν ολόκληρο λαό στα συγκαλά του;».
Οι Μυκονιάτες είχαν οργανώσει και περιπολίες στο νησί. Ομάδες ατόμων με δάδες στα χέρια, με σταυρούς, ρόπαλα και σπαθιά όλο το βράδυ τριγυρνούσαν στους δρόμους για να βρουν τον βρυκόλακα.
Τελικά ως έσχατη λύση αποφασίστηκε να κάψουν το πτώμα. Το ξέθαψαν ακόμα μια φορά και το μετέφεραν στη διπλανή βραχονησίδα του Αγίου Γεωργίου – σήμερα ονομάζεται Μπάος από τον πειρατή Γιώργο Μπάο – και το έκαψαν. Την Πρωτοχρονιά του 1701, ο Τουρνεφόρ είδε τη φωτιά από μακριά καθώς επέστρεφε από τη Δήλο και πλησίασε.
«Ήμασταν παρόντες στην μακάβρια αυτή σκηνή» έγραψε ο περιηγητής και συνέχισε, «Ήταν η πρωτοχρονιά του 1701 όταν οι στάχτες του Μυκονιάτη βρυκόλακα σκορπίστηκαν στη θάλασσα. Τότε μόνο οι άνθρωποι ξαναγύρισαν στα σπίτια τους». Κάπως έτσι τελείωσε το «στοίχειωμα» από τον βρυκόλακα και το νησί ηρέμησε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μπάος ήταν, σύμφωνα με τον θρύλο, τόπος εξορίας των βρυκολάκων, και τα πρόσωπά τους είναι ακόμα αποτυπωμένα στα βράχια.
ΤΟ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟ ΝΟΥΜΕΡΟ 1
Μέχρι το τέλος της ζωής του ο Βραζιλιάνος τερματοφύλακας κουβαλούσε τη ρετσινιά του υπεύθυνου για μια εθνική τραγωδία. Το «Μαρακανάζο» τον σημάδεψε για πάντα και το λάθος του δεν συγχωρέθηκε ποτέ
.webp?w=715&ssl=1)
Στο αριστουργηματικό «Το ποδόσφαιρο στη σκιά και το φως» (Εκδόσεις Πάπυρος), ο Εδουάρδο Γκαλεάνο γράφει για τον τερματοφύλακα: «Ονομάζεται επίσης και γκολκίπερ και πορτιέρο, αλλά θα μπορούσε επίσης να ονομαστεί οσιομάρτυρας, κλοτσοσκούφι, αποδιοπομπαίος, κι εκείνος που πληρώνει τις αμαρτίες των άλλων. Λένε ότι όπου πατεί χορτάρι δε φυτρώνει.
Είναι ολομόναχος. Είναι καταδικασμένος να παρακολουθεί το παιχνίδι από μακριά. Μένει καθηλωμένος στη θέση του, στην ερημιά του ανάμεσα στα τρία δοκάρια, περιμένοντας τον τουφεκισμό του.
Έχει στην πλάτη του πάντα τον αριθμό ένα. Μήπως είναι ο πρώτος που θα πληρωθεί; Κάθε άλλο. Είναι ο πρώτος που θα πληρώσει. Το φταίξιμο είναι πάντα δικό του, ακόμα και όταν δεν φταίει.
Οι υπόλοιποι παίκτες μπορούν να κάνουν κάποιο χοντρό λάθος, μια ή περισσότερες φορές, αλλά εξιλεώνονται με μια θεαματική προσποίηση, μια πάσα ακρίβειας, ένα εύστοχο σουτ. Εκείνος ποτέ. Το πλήθος δε συγχωρεί τον τερματοφύλακα.
Με ένα μονάχα λάθος του ο τερματοφύλακας καταστρέφει το παιχνίδι, χάνει το πρωτάθλημα και τότε το κοινό ξεχνάει μονομιάς όλα του τα κατορθώματα και τον καταδικάζει σε αιώνια δυσμένεια. Η κατάρα αυτή θα τον κυνηγάει μέχρι το τέλος της ζωής του».
Η… Χιροσίμα της Βραζιλίας
Στις 16 Ιουλίου 1950 στο κατάμεστο από 200.000 άτομα στάδιο του Μαρακανά μια τέτοια ισόβια ποινή επιβλήθηκε στον Μοασίρ Μπαρμπόζα. Το… έγκλημα του συγκλόνισε μια ολόκληρη χώρα, τη σημάδεψε για δεκαετίες. «Η κάθε χώρα έχει την ανεπανόρθωτη εθνική καταστροφή της, κάτι σαν τη Χιροσίμα. Η δική μας καταστροφή, η δική μας Χιροσίμα ήταν το Μακαρανάζο» θα γράψει ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας Νέλσον Ροντρίγκες.
Η Βραζιλία υποδεχόταν την Ουρουγουάη στον αγώνα που έκλεινε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Ήταν έτσι η δομή της διοργάνωσης που ακόμα και με ισοπαλία η Σελεσάο θα στεφόταν, για πρώτη φορά στην ιστορία της, Πρωταθλήτρια Κόσμου. Το κλίμα πριν το ματς ήταν πανηγυρικό. Οι ιστορικοί λένε ότι στις εξέδρες του Μαρακανά δεν βρίσκονταν πάνω από 300 οπαδοί της Ουρουγουάης.
Δίπλα στον αγωνιστικό χώρο μια μπάντα περίμενε το σφύριγμα της λήξης για να τραγουδήσει το κομμάτι «Brasil os vencedores» (Βραζιλία, οι νικητές) που είχε γραφτεί για την περίσταση. Οι εφημερίδες είχαν ετοιμάσει τα διθυραμβικά τους πρωτοσέλιδα και περίμεναν απλά αυτό που όλοι θεωρούσαν δεδομένο. Ακόμα και τα μετάλλια των παικτών της Βραζιλίας ήταν έτοιμα…
Μετά από ένα στείρο πρώτο ημίχρονο, μόλις στο 47’ της επανάληψης ο Φριάνσα έκανε το 1-0 για τη Βραζιλία. Το «Μαρακανά» πήρε φωτιά, η «προφητεία» επιβεβαιωνόταν. Ο αρχηγός της Ουρουγουάης, Οντμπούλιο Βαρέλα προσπαθούσε να εξηγήσει στον διαιτητή ότι ο σκόρερ ήταν σε θέση οφσάιντ αλλά το τέρμα μέτρησε κανονικά. Ο Βαρέλα έστησε την μπάλα στη σέντρα και είπε: «Τώρα είναι ώρα να κερδίσουμε!». Το γκολ του Σκιαφίνο στο 66ο λεπτό πάγωσε το στάδιο αλλά ακόμα και το 1-1 ήταν αρκετό για τη Βραζιλία. Στο 79’ ο Αλσίδες Γκίγια πήρε την μπάλα από δεξιά και μπήκε στην περιοχή. Ο Μπαρμπόζα φάνηκε να καλύπτει τη γωνία του αλλά δεν κατάφερε να σταματήσει το συρτό σουτ του Γκίγια. Βρήκε την μπάλα αλλά δεν την έδιωξε. Τα πλάνα της εποχής συγκλονίζουν. Η μπάλα στα δίχτυα, τραγική φιγούρα ο Μπαρμπόζα προσπαθεί να σηκωθεί έχοντας κατανοήσει το μέγεθος του λάθους του, οι Ουρουγουανοί πανηγυρίζουν και στην εξέδρα μια κοπέλα βάζει τα κλάματα.
Η Ουρουγουάη στέφθηκε Πρωταθλήτρια Κόσμου μέσα στο Μαρακανά και μια κατάρα θα ακολουθεί τον Μπαρμπόζα για το υπόλοιπο της ζωής του.
Από τους κορυφαίους στον κόσμο
Ο Μοασίρ Μπαρμπόζα πήγε στο Παγκόσμιο του 1950 με τη φήμη ενός από τους καλύτερους γκολκίπερ στον κόσμο. Αγωνιζόταν στην Βάσκο Ντα Γκάμα και με αυτόν κάτω από τα δοκάρια της η Βραζιλία κατέκτησε το Κόπα Αμέρικα του 1949 πραγματοποιώντας εκπληκτικές εμφανίσεις και διασύροντας με 7-0 την Παραγουάη στον τελικό. Ο Μπαρμπόζα είχε μικρό ύψος για τερματοφύλακας (1,74) και το δυνατό σημείο του ήταν τα αντανακλαστικά του. H Βραζιλία έφτασε αήττητη στο ματς με την Ουρουγουάη. Είχε μόνο μια ισοπαλία με την Ελβετία και είχε δεχθεί πέντε γκολ σε πέντε ματς, αριθμός πολύ μικρός για το ποδόσφαιρο της εποχής
«Κατά την εκλογή του καλύτερου τερματοφύλακα του Παγκοσμίου Κυπέλλου του ’50, οι δημοσιογράφοι εξέλεξαν ομόφωνα τον Βραζιλιάνο Μοασίρ Μπαρμπόζα.
Ο Μπαρμπόζα ήταν επίσης, χωρίς καμιά αμφιβολία, ο καλύτερος τερματοφύλακας της χώρας του, με πόδια σαν ελατήρια, άνθρωπος γαλήνιος και σίγουρος, που ενέπνεε εμπιστοσύνη στην ομάδα, και συνέχισε να είναι ο καλύτερος για πολλά χρόνια, μέχρι που αποσύρθηκε από τα γήπεδα σε ηλικία άνω των σαράντα χρόνων. Όλα αυτά τα χρόνια ο Μπαρμπόσα απέτρεψε πολλά γκολ, άγνωστο πόσα, χωρίς να τραυματίσει ποτέ αντίπαλο επιθετικό» γράφει χαρακτηριστικά ο Γκαλεάνο.
Κουβαλώντας την κατάρα
Μετά το «Μαρακανάζο» (σε ελεύθερη μετάφραση το χτύπημα στο Μαρακανά) ο Μπαρμπόζα συνέχισε να παίζει ποδόσφαιρο. Αγωνίστηκε στη Βάσκο έως το 1960 με δύο διαλλείματα και τελικά έκλεισε την καριέρα του το 1962 στην Κάμπο Γκράντε. Κατέκτησε τίτλους και είχε μεγάλες επιτυχίες αλλά ήταν για πάντα «ο τερματοφύλακας του Μαρακανάζο». Τα πρώτα χρόνια ο κόσμος στη Βραζιλία τον υποδεχόταν με γιουχαΐσματα ενώ στην Εθνική κλήθηκε ελάχιστες φορές μετά το ματς με την Ουρουγουάη.
Για πολλά χρόνια μετά την ήττα η Σελεσάο δεν φόρεσε ξανά τη λευκή εμφάνιση ενώ υπήρχε ο αστικός μύθος ότι δόθηκε οδηγία από την Ομοσπονδία να μην αγωνιστεί πάλι βασικός κάτω από τα δοκάρια ένας μαύρος.
Μπάρμπεκιου με δοκάρια
Στο βιβλίο του « Barbosa, A Goal Is Fifty Years Old» ο δημοσιογράφος Ρομπέρτο Μουιλαέρτ αποκάλυψε ένα απίστευτο περιστατικό για τον Μπαρμπόζα. Το 1963 κάλεσε φίλους του για μπάρμπεκιου. Όταν οι καλεσμένοι έφτασαν στο σπίτι είδαν ότι για τη φωτιά δεν χρησιμοποιούσε συνηθισμένα ξύλα. Είχε καταφέρει να πάρει τα καταραμένα δοκάρια του Μαρακανά. «Ήταν σαν μια λειτουργία καθαγιασμού» γράφει ο Μουλαέρτ. Ο Μπαρμπόζα προσπάθησε με αυτό τον τρόπο να πετάξει από πάνω του την κατάρα. Δεν τα κατάφερε.
Μέχρι το τέλος της ζωής του ο Μπαρμπόζα είχε τη ρετσινιά του ανθρώπου που βύθισε τη Βραζιλία στη θλίψη. «Σκεφτόταν τι έγινε και πολλές φορές έκλαιγε. Μέχρι το τέλος μου έλεγε: Δεν είμαι ένοχος, ήμασταν 11 παίκτες» θα αποκαλύψει ένας φίλος του.
Το 1988 το φιλμ μικρού μήκους του Αντόνιο Φαγκούντες «Barbosa» τον επανάφερέ στο προσκήνιο. Στην ταινία ένας άντρας πήγαινε πίσω στο παρελθόν με σκοπό να προειδοποιήσει τον Μπαρμπόζα για το πώς θα σουτάρει ο Γκίγια ώστε να αποφευχθεί η εθνική τραγωδία.
Καταραμένος…
To 1993, κατά την προκριματική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου των ΗΠΑ, θέλησε να ενθαρρύνει τους παίκτες της εθνικής Βραζιλίας. Πήγε να τους επισκεφθεί στη συγκέντρωσή τους, αλλά με εισήγηση των υπευθύνων και κυρίως του Μάριο Ζαγκάλο δεν του δόθηκε έγκριση. Τον θεωρούσαν ακόμα καταραμένο και ένα σύμβολο της ήττας.
«Στη Βραζιλία η εσχάτη των ποινών για ένα έγκλημα είναι τριάντα χρόνια κάθειρξη. Πάνε 43 χρόνια που τιμωρούμαι για ένα έγκλημα που δε διέπραξα. Όταν ένας εγκληματίας πληρώνει για το έγκλημα του τον συγχωρούν. Όμως εμένα δεν με συγχώρεσαν ποτέ» θα δηλώσει μετά από αυτό το περιστατικό.
Ο Μοασίρ Μπαρμπόζα πέθανε στις 7 Απριλίου 2000 από καρδιακή προσβολή. Ήταν 79 ετών. Έως το τέλος της ζωής του ένα περιστατικό τον είχε σημαδέψει. Μιλώντας σε ντοκιμαντέρ αποκάλυψε: «Ήταν 1970, είχαν περάσει 20 χρόνια από το παιχνίδι με την Ουρουγουάη. Ήμουν μέσα σε ένα μαγαζί και μπήκε μια κυρία να αγοράσει. Την κοίταξα και με κοίταξε. Φώναζε ένα παιδί που περίμενε έξω στο αυτοκίνητο και του είπε: Κοίτα αυτός είναι ο άνθρωπος που έκανε ολόκληρη τη Βραζιλία να κλαίει».
Οι 5εντε Φαμίλιες
Η μαζική μετανάστευση Ιταλών (ειδικά από τον Νότο της Ιταλίας) προς τις ΗΠΑ κατά το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι και τις αρχές του 20ου και η εγκατάστασή τους σε περιοχές της Νέας Υόρκης, όπως το Ανατολικό Χάρλεμ (το Ιταλικό Χάρλεμ όπως ονομάστηκε μετά) και το Μπρούκλιν, ήταν -εκτός από την αρχή μιας νέας ζωής για πολλούς φτωχούς Ιταλούς που κυνήγαγαν το «Αμερικανικό Όνειρο»- η αρχή της ιταλο-αμερικανικής Μαφίας. Αυτό το άρθρο ασχολείται με τους πρώτους κύκλους οργανωμένου εγκλήματος στη Νέα Υόρκη και πιο συγκεκριμένα τις 5 Οικογένειες της Νέας Υόρκης.
Αρχικά, πρέπει να προσδιορίσουμε τον όρο «Μαφία», ο οποίος προέρχεται από το Σικελικό «mafiusu», το οποίο μπορεί να μεταφραστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια με τον όρο «κορδόνομαι», καθώς και με τις λέξεις «περήφανος» και «ατρόμητος». Οι Ιταλοί μετανάστες στη Νέα Υόρκη δημιούργησαν τα δικά τους «γκέτο», στα οποία ζούσαν απομονωμένα και χωρίς να επιχειρούν ή να μπορούν να ενσωματωθούν στην αμερικανική κοινωνία, κάποιοι στράφηκαν στο έγκλημα με στόχο την επιβίωσή τους και κυρίως τη συντήρηση της οικογένειάς τους. Η πρώτη γνωστή μαφιόζικη οργάνωση είναι η Five Points Gang, ιδρυθείσα στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Paul Kelly (το κανονικό του όνομα ήταν Πάολο Αντόνιο Βατσαρέλι) ήταν ο άνθρωπος που ίδρυσε αυτήν την ιταλο-ιρλανδική οργάνωση, η οποία είχε τη βάση της στο Μανχάταν. Ο Kelly είχε βάλει στην ομάδα μερικά από τα μελλοντικά αφεντικά της Αμερικανικής Μαφίας, όπως τον Αλ Καπόνε και τον Λάκι Λουτσιάνο. Η Five Points Gang δρούσαν σε μία από τις πιο φτωχές περιοχές της Νέας Υόρκης και παρείχαν προστασία με αντάλλαγμα χρήματα. Επίσης, η εγκληματική τους δραστηριότητα κινούνταν γύρω από τον τζόγο και τα πορνεία.
Όπως κάθε οργάνωση, έτσι και η Five Points Gang, παρήκμασε καθώς πλέον οι συνθήκες στην κοινωνία των ΗΠΑ είχαν αλλάξει ριζικά. Μια τέτοια αλλαγή ήταν η ποτοαπαγόρευση του 1919 με τη 18η τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος, η οποία έκανε παράνομη τη δημιουργία, τη μεταφορά και την πώληση αλκοόλ. Αυτήν την «τρύπα» στην αγορά ήρθαν να «καλύψουν» οι οργανώσεις της ιταλο-αμερικανικής μαφίας. Η ποτοαπαγόρευση έδωσε την ευκαιρία στις λεγόμενες «οικογένειες» να πλουτίσουν, καθώς πουλούσαν παράνομα αλκοόλ. Μέχρι εκείνη την εποχή, η Μαφία ασχολιόταν με «παραδοσιακά εγκλήματα» όπως εκβιασμός, πορνεία και τζόγος. Στη Νέα Υόρκη, στα τέλη του 1920, είχαν δημιουργηθεί 2 ισχυρές «οικογένειες», που βρίσκονταν σε πόλεμο μεταξύ τους. Ο Τζο Μαζερία και ο Σαλβατόρε Μαραντζάνο ήταν οι βασικοί πρωταγωνιστές σε αυτόν τον πόλεμο. Ο Μαζερία ήταν το «αφεντικό» της Νέας Υόρκης, ο οποίος είχε μαζί του σχεδόν όλες τις άλλες οικογένειες της Νέας Υόρκης, όπως τον Λάκι Λουτσιάνο, τον Άλμπερτ Αναστάζια, τον Βίτο Γκενοβέζε κ.ά. Την ίδια στιγμή, ο παντοδύναμος Σικελιανός μαφιόζος, Δον Βίτο Φέρρο, προσπάθησε να ιεραρχήσει τη δομή της αμερικανικής μαφίας, αν και βρισκόταν στη Σικελία. Έτσι, έστειλε τον Σαλβατόρε Μαραντζάνο για να αποκτήσει τον έλεγχο στη Νέα Υόρκη. Οι πιστοί του Δον Βίτο στη Νέα Υόρκη είχαν επίσης σημαντική δύναμη, με αποτέλεσμα οι δύο «οικογένειες» της Νέας Υόρκης να βρεθούν αντιμέτωπες στον Καστελαμαρεζιανό Πόλεμο, που εκτυλίχθηκε από το 1930 μέχρι το 1931. Ο Πόλεμος αυτός, αν και είχε βασική αιτία το ποιος θα κατέχει την εξουσία στη Νέα Υόρκη, είχε και βαθύτερα αίτια, με την «παλιά Σικελική ηγεσία» τους γνωστούς ως και «Moustache Petes», οι οποίοι δε δέχονταν να κάνουν συμφωνίες και δουλειές με μαφιόζους που δεν ήταν Ιταλοί και τους «Young Turks», μια νεότερη ηγεσία, η οποία ήθελε να συνεργαστεί και με μη Ιταλούς, ειδικά με Εβραίους. Ηγέτης των «Young Turks» ήταν ο Λουτσιάνο. Ο Λουτσιάνο στις αρχές του 1931 θα αποφασίσει σε συμφωνία που έκανε με τον Μαραντζάνο «να βγάλει από τη μέση» τον Μαζερία, σε αντάλλαγμα να μη γίνει κανείς «αφεντικό όλων των αφεντικών». Ο Μαραντζάνο δέχθηκε κι έτσι ο Λουτσιάνο διέταξε τη δολοφονία του Μαζερία. Ο Μαραντζάνο βγήκε νικητής από τον πόλεμο, αλλά δεν κράτησε τη συμφωνία που έκανε με τον Λουτσιάνο και αυτοανακηρύχθηκε «αφεντικό όλων των αφεντικών» (capo di tutti i capi) και χώρισε τον υπόκοσμο της Νέας Υόρκης σε 5 οικογένειες, ενώ η κάθε οικογένεια θα ήλεγχε και μία περιοχή της πόλης, ώστε να μη ξανασυμβεί ένας τέτοιος πόλεμος. Οι 5 οικογένειες που δημιουργήθηκαν ήταν οι Μπονάνο, Κολόμπο, Γκαμπίνο, Γκενοβέζε και Λουτσέζε (οι οικογένειες που προϋπήρχαν, αλλά άλλαξαν το όνομά τους για ευνόητους λόγους).
Κάθε οικογένεια ήλεγχε μια περιοχή, είχε μια οργανωμένη ιεραρχία και έπρεπε να αποδίδει λόγο στον Μαραντζάνο. Η Οικογένεια Μπονάνο ήλεγχε περιοχές στο Μπρούκλιν, στο Κουίνς, στο Στάτεν Άιλαντ και στο Λονγκ Άιλαντ, ενώ είχαν σημαντική επιρροή και στο Νιου Τζέρσεϊ, στην Καλιφόρνια και στο Κεμπέκ. Η Οικογένεια Κολόμπο ήλεγχε περιοχές του Μπρούκλιν, του Κουίνς και του Λονγκ Άιλαντ και είχε επιρροή σε Μανχάταν και Μπρονξ, το ίδιο και η Οικογένεια Γκαμπίνο, έχοντας επιρροή επίσης σε Κονέκτικατ, Μίσιγκαν και Λος Άντζελες. Η Οικογένεια Γκενοβέζε ήλεγχε Μπρονξ, Μανχάταν, Μπρούκλιν και Νιου Τζέρσεϊ, καθώς παρόμοιο έλεγχο σε αυτές τις περιοχές είχε και η οικογένεια Λουτσέζε. Αυτή η ιδέα του Μαραντζάνο έληξε πολύ γρήγορα, καθώς ο Λουτσιάνο τελικά θα διατάξει τη δολοφονία του Μαραντζάνο τον Σεπτέμβριο του 1931.
Μετά το τέλος του Μαραντζάνο έληξε και η ιδέα των «5 Οικογενειών». Ο Λουτσιάνο κάλεσε σε συνάντηση όλες τις οικογένειες στο Σικάγο, όπου εκεί απέσυρε τον τίτλο «Αφεντικό όλων των Αφεντικών» και προχώρησε στη δημιουργία μιας Επιτροπής. Η Επιτροπή θα ήταν ένα συμβούλιο διευθυντών που θα επέβλεπε όλες τις δραστηριότητες της Μαφίας στις ΗΠΑ και θα λειτουργούσε και ως διαμεσολαβητής για την επίλυση των συγκρούσεων ανάμεσα στις οικογένειες. Η Επιτροπή θα αποτελείτο από τις 5 οικογένειες της Νέας Υόρκης συν 2 ακόμα, μία του Σικάγο όπου ηγέτης ήταν ο Αλ Καπόνε και μία του Μπάφαλο με ηγέτη τον Στέφανο Μαγκαντίνο.
Οι 5 Οικογένειες της Νέας Υόρκης επηρέασαν την ποπ κουλτούρα των ΗΠΑ όσο καμία άλλη. Από τον κινηματογράφο με επιφανείς σκηνοθέτες, όπως ο Σκορτσέζε και ο Κόπολα να σκηνοθετούν αριστουργήματα βασισμένα στη μαφία της Νέας Υόρκης, μέχρι και τη μουσική τον 21ο αιώνα, με συγκροτήματα να αναφέρουν τους Young Turks του Λάκι Λουτσιάνο αλλά και καλλιτέχνες να «βαφτίζονται» με ονόματα των Οικογενειών.
ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ή ΕΣΤΩ ΙΣΑΞΙΕΣ ΜΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΒΑΣΙΣΘΗΚΑΝ
Υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων εκεί έξω, αυτοί που διαβάζουν βιβλία και αυτοί που δεν το κάνουν. Ακόμα και αν κάποιος είναι περιστασιακός αναγνώστης, εντάσσεται συνήθως στην δεύτερη κατηγορία, δηλαδή σε αυτούς που δεν αγαπούν ιδιαίτερα το διάβασμα, αλλιώς θα διάβαζε όλη την ώρα.
Οι ταινίες είναι ένα πολύ καλό μέσο για να καταλάβεις αν ένας άνθρωπος ανήκει σε μια από τις δύο κατηγορίες. Για παράδειγμα, κάθε φορά που δημιουργείται μια ταινία που βασίζεται σε ένα βιβλίο, συνήθως η συζήτηση που γίνεται τελειώνει με το αν ήταν ήταν καλύτερη από αυτό. Αν ρωτήσεις έναν φανατικό αναγνώστη, σίγουρα η απάντηση που θα λάβεις είναι ότι το βιβλίο είναι καλύτερο, ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει πάντα, καθώς έχουν δημιουργηθεί αρκετές ταινίες οι οποίες ήταν ασύγκριτα καλύτερες απ’ το βιβλίο τους.
Έτσι λοιπόν, αποφασίσαμε να σας παρουσιάσουμε 10 ταινίες, οι οποίες αποδείχτηκαν καλύτερες από τα βιβλία στα οποία βασίστηκαν.
Ψυχώ
Το “Ψυχώ” του Άλφρεντ Χίτσκοκ είναι μια από τις πιο κλασικές ταινίες τρόμου και είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Μπλοχ. Η υπόθεση της ταινίας εξελίσσεται γύρω από τους φόνους που διαπράττονται σε ένα απομονωμένο μοτέλ από έναν ψυχωτικό δολοφόνο. Η ταινία γνώρισε μεγάλη επιτυχία μόλις κυκλοφόρησε, και θεωρείται μέχρι σήμερα μια από τις κορυφαίες στο είδος της. Το μυθιστόρημα του συγγραφέα δεν είχε την ίδια τύχη με την ταινία.
Κουρδιστό Πορτοκάλι
Ο συγγραφέας Τζον Άντονι Γουίλσον Μπέρτζες στο μυθιστόρημα με κεντρικούς χαρακτήρες τον νεαρό Άλεξ και την παρέα του, που παραβατούν ανεξέλεγκτα στους δρόμους της φουτουριστικής Αγγλίας, έγραψε 21 κεφάλαια. Τόσα ήταν και τα χρόνια έως την ενηλικίωση στη Βρετανία.
Ο εκδότης του Μπέρτζες, ο W.W. Norton, δεν συμπεριέλαβε στην αμερικανική έκδοση του βιβλίου το τελευταίο κεφάλαιο. Αυτό όμως άλλαζε δραματικά την ουσία του μυθιστορήματος.
Ο Άλεξ συλλαμβάνεται και συμμετέχει εθελοντικά σε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα της εγκληματικότητας, αλλά και να βρει τη ρίζα που προκαλεί το έγκλημα. Μέσα από το αλληγορικό έργο του ο Μπέρτζες έθεσε το φιλοσοφικό ερώτημα σχετικά με το τι είναι προτιμότερο: ένας εγκληματίας με ελεύθερη βούληση που επιλέγει να αλλάξει η ζωή του ή ένας άβουλος καλός πολίτης;
Ο Μπέρτζες στο τέλος του βιβλίου παρουσιάζει τον Άλεξ αναμορφωμένο και συνειδητοποιημένο ότι η βία ήταν απλώς το καταφύγιο της νεανικής του πλήξης. Αντίθετα, ο Κιούμπρικ στη μεταφορά του έργου στον κινηματογράφο επέλεξε να εμφανίσει τη νεανική βία εγγενές χαρακτηριστικό, αδύνατο να εξαλειφθεί από τα προγράμματα της πολιτείας. Έτσι, στο κινηματογραφικό σενάριο ο Άλεξ λίγο μετά την αποφυλάκισή του επιστρέφει στο εγκληματικό παρελθόν του.
Φόβος και Παράνοια στο Λας Βέγκας
Αυτό δεν ήταν μια εύκολη επιλογή, δεδομένου του πόσο μας αρέσει το βιβλίο, “Φόβος και Παράνοια στο Λας Βέγκας”. Αν και το βιβλίο περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τις παρενέργειες που έχει η λήψη διαφόρων ναρκωτικών, η ταινία του Τέρι Γκίλιαμ θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι αριστουργηματική, καθώς είναι μια γροθιά ενάντια στην συντηρητική Αμερική και μια από τις πιο αντισυμβατικές ταινίες με θέμα τα ναρκωτικά και γενικότερα την εξάρτηση.
Fight Club
Χωρίς να θέλουμε να δώσουμε spoilers, το καλύτερο μέρος της ταινίας Fight Club είναι το τέλος της. Όσοι από εσάς έχετε διαβάσει το βιβλίο και νομίζετε ότι ξέρετε το τέλος της ταινίας, κάνετε λάθος, καθώς το βιβλίο έχει εντελώς διαφορετικό τέλος. Ο Ντέιβιντ Φίντσερ, ο οποίος σκηνοθέτησε την ταινία, ανακάλυψε κάτι διαφορετικό στο μυθιστόρημα, που ο ίδιος ο συγγραφέας δεν είχε καν παρατηρήσει.
Το Κορίτσι που Εξαφανίστηκε
Ακόμα μια ταινία σε σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Φίντσερ, η οποία είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο (Gone Girl) της Τζίλιαν Φλιν. Αν και το βιβλίο είναι ένα έργο τέχνης, ο Φίντσερ κατάφερε να το μετατρέψει σε μια υπέροχη ταινία, από την οποία δεν λείπει κανέναν κομμάτι της ιστορίας που αγάπησαν οι αναγνώστες του, συμπεριλαμβανομένου του τέλους.
Το Ημερολόγιο
Η μεταφορά μιας ιστορίας αγάπης στην μεγάλη οθόνη δεν είναι τόσο εύκολο πράγμα όσο ακούγεται, αν δει όμως κάποιος την χημεία που υπάρχει μεταξύ του Ράιαν Γκόσλινγκ και της Ρέιτσελ ΜακΆνταμς, τότε σίγουρα θα νιώσει ότι η αγάπη τους μπορεί να νικήσει τα πάντα. Οι δύο χαρακτήρες ήταν τόσο εμβληματικοί, που μπήκαν στη λίστα του με τους 100 Καλύτερους Χαρακτήρες των Τελευταίων 20 Ετών.
Η Σιωπή Των Αμνών
Το ομώνυμο μυθιστόρημα του Τόμας Χάρις είναι σίγουρα πολύ καλό για το είδος του, ωστόσο η ταινία κέρδισε διθυραμβικές κριτικές χάρη στο μοναδικό υποκριτικό ταλέντο του Σερ Άντονι Χόπκινς, ο οποίος κέρδισε το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου και παραμένει ο μικρότερος Α΄ Ρόλος στην ιστορία των Όσκαρ, που κέρδισε το βραβείο. Κανένας δεν μπορεί να ξεχάσει το βλέμμα του στην ταινία και σίγουρα είναι από αυτές που όταν τις “πετύχεις” στην τηλεόραση θα κάτσεις να τις ξαναδείς.
Ο Νονός
Σίγουρα το ομώνυμο βιβλίο του Μάριο Πούτζο είναι εκπληκτικό, ωστόσο εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ταινία η οποία άλλαξε για πάντα τον κινηματογράφο και θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Το να βλέπεις τον Μάρλο Μπράντο να λέει την θρυλική ατάκα «I’m going to make him an offer he can’t refuse», είναι κάτι που σίγουρα δεν μπορεί να σου “περάσει” κανένα βιβλίο.
American Psycho
Το American Psycho είναι μια τρομερή ταινία που έμεινε αρκετά πιστή στο βιβλίο που βασίστηκε. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ταινία είναι είναι ένα κλικ καλύτερη από το μυθιστόρημα του Μπρετ Ίστον Έλις που οποίο κυκλοφόρησε το 1991 μέσα σε μια θύελλα αντιδράσεων – λόγω των βίαιων, ρεαλιστικών περιγραφών – κυρίως λόγω της εξαιρετικής ερμηνείας του Κρίστιαν Μπέιλ.
Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ
Μπορείτε να σχεδιάσετε ένα ουράνιο τόξο για κάποιον που δεν το έχει δει ποτέ, και να κάνετε εξαιρετική δουλειά περιγράφοντάς το, αλλά το να του το δείξετε είναι εντελώς διαφορετική εμπειρία. Αυτό ακριβώς συνέβη με την κινηματογραφική εκδοχή της νουβέλας του Στίβεν Κινγκ “Rita Hayworth and Shawshank Redemption”. Μία ιστορία που ήταν υπέροχη στο χαρτί, αλλά προκαλούσε δέος να τη βλέπεις να ζωντανεύει.
Η ταινία εξιστορεί τη ζωή του Άντι Ντουφρέιν, ενός τραπεζίτη, ο οποίος περνάει άδικα δύο δεκαετίες στη φυλακή Σώσανκ. Εκεί αναπτύσσει φιλία με τον λαθροδιακινητή Ρεντ, εργάζεται για τον διεφθαρμένο διευθυντή Σάμιουελ Νόρτον, και μαθαίνει να προσαρμόζεται στη σκληρή ζωή της φυλακής.
Φόρεστ Γκαμπ
Υπάρχουν πολλές και μεγάλες διαφορές μεταξύ ταινίας και βιβλίου. Στην ταινία βλέπουμε το θάνατο της Τζένι και τον Φόρεστ να μεγαλώνει μόνος το παιδί τους. Ενώ το βιβλίο τελειώνει με τον Φόρεστ να ξεκινά τη δικιά του επιχείρηση με γαρίδες, σε ανάμνηση του φίλου του Μπέντζαμιν Μπάφορντ “Μπάμπα” Μπλου. Επίσης, στο βιβλίο η Τζένι ζει αλλά παντρεύεται άλλον άντρα και κάνει το παιδί του.
Ο σεναριογράφος, εξ αρχής αποστασιοποιήθηκε από το βιβλίο. Άλλαξε την ιστορία, έτσι ώστε να δοθεί μεγαλύτερη βάση στην ερωτική ιστορία και όχι τόσο στις φανταστικές περιπέτειες του Φόρεστ.
17Ν . ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ . ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ
Εκείνο το ταραγμένο καλοκαίρι του 2002 δόθηκαν πολλές απαντήσεις σχετικά με την δράση και την δομή της «17 Νοέμβρη». Σήμερα, ωστόσο, ακόμα και τόσα χρόνια αργότερα, πολλά πράγματα παραμένουν στο «σκοτάδι».
Κανείς δεν θέλησε, δεν μπόρεσε ή δεν ήξερε να δώσει απαντήσεις σε σημαντικές πτυχές εκείνης της ιστορίας. Ακόμα και στη πολύκροτη δίκη στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο των φυλακών Κορυδαλλού αν και έγινε μια προσπάθεια, αυτή «προσέκρουσε» πάνω στην άγνοια ορισμένων εκ των κατηγορουμένων ή στην επίμονη άρνηση κάποιων άλλων, όπως άλλωστε προβλέπει και ο άγραφος νόμος των ανταρτών πόλης, να συνεργαστούν με τις αρχές.
Το πιθανότερο είναι πως όλα αυτά που μέχρι σήμερα δεν απαντήθηκαν, δεν θα απαντηθούν ποτέ, μεγαλώνοντας με τον τρόπο αυτό τον μύθο που ήδη έχει καλλιεργηθεί αλλά και τις θεωρίες συνωμοσίας γύρω από αυτά!
Επειδή λοιπόν το να αρχίσεις να εξιστορείς ανούσιες σκέψεις , κάτι που άκουσες ή ίσως άκουσες ή ίσως κατάλαβες παρακινούμενος απο συμπάθεια ή εμπάθεια προς θύτες ή θύματα με γνώμονα το ιδεολογικό σου προφίλ και κυνδινεύοντας να αναχθείς σε άσχετο και πανάσχετο ή ειδήμονα ανάλογα τα όματα παρακάτω αναπτύσσεται σε μορφή χρονολόγιου αυστηρά η σειρά των τότε γεγονότων και τίποτε άλλο .
στα μπόνους η παρακάτω φωτογραφία που αποτυπώνει τα υπολείμματα της βόμβας που μετέφερε ο Σ. Ξηρός εκείνο το βράδυ της 29 Ιουλίου προς 30 του 2002 στον Πειραιά .
29 Ιουνίου
Εκρηξη βόμβας στα εκδοτήρια της εταιρίας Hellas Flying Dolphins στο λιμάνι του Πειραιά. Από την έκρηξη τραυματίστηκε σοβαρά ένας άνδρας, ο οποίος όπως διαπίστωσαν οι αστυνομικοί ήταν ο άνθρωπος που μετέφερε τη βόμβα. Λίγο αργότερα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Τζάνειο και στη συνέχεια στον Ευαγγελισμό, όπου νοσηλεύεται φρουρούμενος. Κοντά στο σημείο της έκρηξης εντοπίστηκε και δεύτερος εκρηκτικός μηχανισμός, ο οποίος εξουδετερώθηκε από άνδρες της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας καθώς και δύο χειροβομβίδες και ένα περίστροφο.
30 Ιουνίου
Ο εισαγγελέας διέταξε τη μεταφορά της δικογραφίας στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία της ελληνικής αστυνομίας από το λιμενικό σώμα
1η Ιουλίου
Η ΕΛΑΣ ανακοίνωσε τα στοιχεία του τραυματία από την έκρηξη. Πρόκειται για τον 40χρονο, Σάββα Ξηρό, αγιογράφο, γιο πολύτεκνης οικογένειας με πατέρα ιερέα. Εφερε τραύματα στα μάτια, στο πρόσωπο, στην κοιλιά καθώς και ατελή ακρωτηριασμό στο δεξί του χέρι. Ο αρχηγός της ΕΛΑΣ αντιστράτηγος Φ. Νασιάκος έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η υπόθεση της έκρηξης συνδέεται με την οργάνωση «17Ν». Το όπλο που βρέθηκε σε μία τσάντα δίπλα στον τραυματία, είναι το όπλο που είχε κλαπεί από τον αστυνομικό Χρήστο Μάτη, ο οποίος δολοφονήθηκε από τα πυρά ενόπλων στη διάρκεια ληστείας στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στα Πετράλωνα στις 24-12-1984. Η ληστεία είχε αποδοθεί στη «17Ν». Από τη βαλλιστική έρευνα διαπιστώθηκε ότι το όπλο με το οποίο δολοφονήθηκε ο αστυνομικός, έχει χρησιμοποιηθεί στις εξής ενέργειες: απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βάρος του πληρώματος περιπολικού αυτοκινήτου (Φιλοθέη 08-11-1983), ληστεία του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (Πατησίων 13-07-1988), ανθρωποκτονία του εισαγγελέα Κ. Ανδρουλιδάκη (Ζωγράφου, 10-01-1989), ένοπλη επίθεση και ο τραυματισμός του αντεισαγγελέα Αρείου Πάγου Π. Ταρασουλέα (Μαρούσι 18-01-1989), συμπλοκή στα Σεπόλια (20-11-1991) για την οποία συνελήφθη και παραπέμφθηκε σε δίκη, όπου και αθωώθηκε ο Επ. Σκυφτούλης και δολοφονία του εφοπλιστή Γ. Περατικού (Πειραιάς 28-05-1997). Για τις τρεις ενέργειες την ευθύνη είχε ανέλαβε με προκηρύξεις της η 17Ν.
2 Ιουλίου
Η Αλίσια Ρομέρο Κορτέζ, αφέθηκε ελεύθερη καθώς επίσης και ο Γιάννης Παπαδάκης, μακινίστας, ο οποίος είχε επινοικιάσει ένα τμήμα του εργαστηρίου από τον Ξηρό. Επειδή στην κατοχή του βρέθηκε μικροποσότητα χασίς καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 5,5 μηνών.
3 Ιουλίου
Βρέθηκε γιάφκα της 17Ν, σε ισόγειο πολυκατοικίας στην οδό Πάτμου 84, στα Κάτω Πατήσια. Στο διαμέρισμα βρέθηκαν χειροβομβίδες, μπαζούκας, πιστόλια, έντυπο υλικό, ένας υπολογιστής, το κόκκινο λάβαρο της οργάνωσης, αντιαρματικές ρουκέτες που είχαν κλαπεί στις 25-12-1989 από το στρατόπεδο Συκουρίου και δύο όπλα που είχαν κλαπεί στις 14-08-1988 από το αστυνομικό τμήμα του Βύρωνα. Επίσης, η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες του Σ. Ξηρού και ζητεί τη συνδρομή των πολιτών για κάθε πληροφορία που θα μπορούσε να αποβεί χρήσιμη στις έρευνες των Αρχών.
4 Ιουλίου
Ο αρχηγός της ΕΛΑΣ, ανακοίνωσε ότι ένα από τα δακτυλικά αποτυπώματα που είχαν βρεθεί στα αυτοκίνητα που είχε χρησιμοποιήσει η 17Ν στη δολοφονία του εφοπλιστή Κ. Περατικού, ανήκει στον Σάββα Ξηρό. Στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία προσάγονται η πρώην σύζυγος του Σ. Ξηρού, Αγγελική Σωτηροπούλου και ο σουδανός επιχειρηματίας Μακί Αλντάου που είχε με τον Ξηρό κοινές εμπορικές δραστηριότητες στο Χαρτούμ.
5 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ Ελ. Οικονόμου δήλωσε ότι εξετάζονται άτομα ως μάρτυρες και ότι δεν υπάρχουν συλλήψεις, τονίζοντας ότι οι έρευνες γίνονται στα πλαίσια της νομιμότητας υπό την εποπτεία του αρμόδιου για θέματα τρομοκρατίας εισαγγελέα Ι. Διώτη. Παράλληλα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Φ. Πετσάλνικος δήλωσε ότι δεν τίθεται θέμα παραγραφής των αδικημάτων που σχετίζονται με τις δολοφονίες της 17Ν αν και έχει παρέλθει 20ετία. Ελεύθερος αφέθηκε ο σουδανός φίλος του Ξηρού Μακί Αλντάου.
6 Ιουλίου
Η αστυνομία εντόπισε και δεύτερη γιάφκα της 17Ν, σε διαμέρισμα πρώτου ορόφου πολυκατοικίας στην οδό Δαμάρεως 73, στο Παγκράτι. Οι διωκτικές Αρχές συνέλαβαν δύο άνδρες και μία γυναίκα έξω από το διαμέρισμα και τους προσήγαγαν στην Ασφάλεια. Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ είπε ότι βρέθηκαν χειροβομβίδες, επιτραπέζια ρολόγια, υλικά μεταμφίεσης και οι υπόλοιπες ρουκέτες που είχαν κλαπεί από το στρατόπεδο Συκουρίου στη Λάρισα. Στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία προσήχθη ο Γιώργος Πανουσόπουλος που διαθέτει κατάστημα ηλεκτρονικών στο Κουκάκι. Νωρίτερα, πολύωρη συνομιλία είχε στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός ο αρμόδιος εισαγγελέας Ι. Διώτης με τον Σάββα Ξηρό. Ελεύθερη αφέθηκε η πρώην σύζυγος του Σ. Ξηρού, Αγγελική Σωτηροπούλου.
7 Ιουλίου
Αφέθηκε ελεύθερος ο Γιώργος Πανουσόπουλος.
8 Ιουλίου
Η Αγγελική Σωτηροπούλου προσήχθη για δεύτερη φορά στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία.
9 Ιουλίου
Ο Σ. Ξηρός μεταφέρθηκε από τη μονάδα εντατικής θεραπείας σε δωμάτιο υψίστης ασφαλείας στο 10ο όροφο του Ευαγγελισμού. Υστερα από σχετική εισαγγελική έγκριση ανοίγουν οι τραπεζικοί λογαριασμοί και θυρίδες υπόπτων, ενώ αίρεται το τηλεφωνικό απόρρητο καθώς και το απόρρητο της αλληλογραφίας.
10 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος της ΕΛΑΣ, ανακοίνωσε ότι τα αποτελέσματα των εργαστηρίων έδειξαν ότι το αίμα που συλλέχθηκε από το σημείο της έκρηξης στον Πειραιά στις 29/6, ταυτίζεται με το γενετικό αποτύπωμα των κηλίδων του αίματος που βρέθηκαν στο χώρο όπου εκτοξεύτηκε η ρουκέτα κατά της κατοικίας του γερμανού πρεσβευτή στις 16-5-1999 στο Χαλάνδρι. Επίσης, η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα 33 φωτογραφίες με τον οπλισμό που εντοπίστηκε στις γιάφκες της 17Ν στην οδό Πάτμου και στην οδό Δαμάρεως. Μεταξύ των ευρημάτων βρέθηκαν πολλά πιστόλια που δεν έχει χρησιμοποιήσει η 17Ν.
11 Ιουλίου
Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες ο Σ. Ξηρός ξεκίνησε την απολογία του στον εισαγγελέα Γ. Διώτη. Ο αγιογράφος δήλωσε ότι αποδέχεται τη συμμετοχή του στην οργάνωση 17Ν, ότι δεν θέλει δικηγόρο, καθώς και ότι αποδέχεται τα δρακόντεια μέτρα φρούρησης γιατί φοβάται για τη ζωή του. Οι έρευνες της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας έχουν επικεντρωθεί στον εντοπισμό του νυν συντρόφου της Αγγελικής Σωτηροπούλου, που φέρεται ως ενοικιαστής της γιάφκας της οδού Δαμάρεως.
12 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος της ΕΛΑΣ, έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφία ενός από τα όπλα της 17Ν που βρέθηκε στη γιάφκα της οδού Πάτμου. Πρόκειται για ένα 38άρι, που όπως προέκυψε από τις βαλλιστικές εξετάσεις, είναι το όπλο που συνδέει την οργάνωση με τις εξής υποθέσεις: Πυροβολισμοί κατά περιπολικού έξω από το αστυνομικό τμήμα Φιλοθέης στις 8-11-1983, ληστεία στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στα Πετράλωνα με νεκρό τον αστυνομικό Χρήστο Μάτη στις 24-12-1984, ληστεία στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο στην Πατησίων στις 13-7-1988, δολοφονία εισαγγελέα Κ. Ανδρουλιδάκη στις 10-1-1989, επίθεση κατά του εισαγγελέα Π. Ταρασουλέα στις 18-1-1989, συμπλοκή στα Σεπόλια στις 20-11-1991 και η δολοφονία του εφοπλιστή Κ. Περατικού στον Πειραιά στις 28-5-1997. Εκπρόσωποι πέντε συνδικαλιστικών παρατάξεων του ΔΣΑ σε συνέντευξη Τύπου, τάχθηκαν υπέρ της εξάρθρωσης της τρομοκρατίας, αλλά χωρίς την παραβίαση των συνταγματικών και ατομικών δικαιωμάτων των υπόπτων και κατηγορουμένων. Στη συνέντευξη παραβρέθηκε και ο δικηγόρος Γ. Αγιοστρατίτης, ο οποίος υποστήριξε ότι αραβιάζονται οι συνταγματικές επιταγές και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Διευκρίνισε ότι την εντολή ανάθεσης για την υπεράσπιση του Σ. Ξηρού την είχε αναλάβει από τους γονείς του πελάτη του, ενώ χαρακτήρισε νομική κατασκευή τον ισχυρισμό ότι ο Ξηρός νοσηλεύεται και δεν είναι κρατούμενος.
13 Ιουλίου
Ο Σ. Ξηρός υποβλήθηκε σε επιτυχή χειρουργική επέμβαση στα μάτια στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο, όπου μεταφέρθηκε από το νοσοκομείο Ευαγγελισμός, κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας. Αμέσως μετά την εγχείρηση ο Ξηρός επέστρεψε στο ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο του 10ου ορόφου στον Ευαγγελισμό, όπου νοσηλευόταν. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η ΕΛΑΣ συνεχίζει τις έρευνες για τον εντοπισμό του ενοικιαστή της γιάφκας της οδού Δαμάρεως, του οποίου το όνομα είναι Δημήτρης Κουφοντίνας.
15 Ιουλίου
Η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες του Δ. Κουφοντίνα. Ο εκπρόσωπος της ΕΛΑΣ, είπε ότι από την προανακριτική έρευνα, προέκυψε πως ο Κουφοντίνας συνδέεται άμεσα με τη γιάφκα της 17Ν στην οδό Δαμάρεως. Επίσης, σημείωσε ότι μέχρι πρότινος συζούσε με την Α. Σωτηροπούλου στο Βαρνάβα και κατά καιρούς εμφανιζόταν με τα ψευδώνυμα Δημήτρης Λαμπρόπουλος, Δημήτρης Σωτηρόπουλος και πιθανόν με άλλα. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ε. Κρουσταλλάκης μετά τη συνάντηση που είχε με τους αρμόδιους εισαγγελικούς λειτουργούς σε γραπτή δήλωση υπογράμμισε ότι οι ανακριτικές πράξεις στην υπόθεση της 17Ν και ειδικά στην προανακριτική απολογία του Σ. Ξηρού διενεργούνται με πλήρη τήρηση όλων των συνταγματικών και δικονομικών κανόνων, αλλά και των κανόνων που επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
16 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με τις βαλλιστικές εξετάσεις το ένα 45άρι, που βρέθηκε στη γιάφκα της οδού Πάτμου, χρησιμοποιήθηκε στη συμπλοκή μελών της 17Ν με αστυνομικούς στα Σεπόλια στις 20-11-1991. Ελεύθεροι αφέθηκαν από την Ασφάλεια της Θεσσαλονίκης οι αδελφοί του Σάββα Ξηρού Δημήτρης και Νίκος, οι οποίοι ανακρίνονταν από τις 15/7. Οι Βασίλης Ξηρός και Διονύσης Γεωργιάδης μεταφέρθηκαν με στρατιωτικό αεροσκάφος στην Αθήνα προκειμένου να εξεταστούν από την Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία, όπου εκεί βρίσκεται ήδη και εξετάζεται ο Χριστόδουλος Ξηρός. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρ. Πρωτόπαπας απαντώντας σε δημοσιεύματα ανέφερε ότι ο Δ. Κουφοντίνας ήταν μέλος της μαθητικής παράταξης του ΠΑΣΟΚ (ΠΑΜΚ) την περίοδο 1976-1977.
17 Ιουλίου
Προσήχθη από τους Λειψούς στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία με ελικόπτερο της Πυροσβεστικής, άτομο που θεωρείται ως ένα από τα βασικά ηγετικά στελέχη της 17Ν. Ο ύποπτος εμφανίζεται με το όνομα Μιχάλης Οικονόμου, το πραγματικό του όνομα, όμως, φέρεται να είναι Αλέξανδρος Γιωτόπουλος. Διατηρεί σπίτι στους Λειψούς όπου διαμένει συχνά μαζί με τη γαλλίδα σύντροφό του Μαϊτέ Πεϊνό. Οι αστυνομικοί σε έρευνα που πραγματοποίησαν σε διαμέρισμα που διατηρούσε ο Οικονόμου στην περιοχή του Βύρωνα, βρήκαν έναν υπολογιστή, μία γραφομηχανή και κλειδιά, τα οποία έστειλαν στα εργαστήρια της εγκληματολογικής υπηρεσίας.
Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ, ανέφερε ότι ύστερα από βαλλιστικές εξετάσεις διαπιστώθηκε ότι το 45άρι όπλο που βρέθηκε στη γιάφκα της οδού Δαμάρεως έχει χρησιμοποιηθεί: στη δολοφονία των αστυνομικών Π. Πέτρου και Σ. Σταμούλη στις 16/1/1980, στη δολοφονία του Ν. Μομφεράτου και Π. Ρουσέτη στις 21/2/1985, στη δολοφονία του Αλ. Αθανασιάδη-Μποδοσάκη την 1/3/1988, στη δολοφονία του βουλευτή της ΝΔ Π. Μπακογιάννη στις 26/9/1989, στον τραυματισμό του βουλευτή της ΝΔ Λ. Παπαδημητρίου στις 21/12/1992 και στη δολοφονία του βρετανού ταξίαρχου Στ. Σόντερς στις 8/6/2000. Η ΕΥΠ με ανακοίνωσή της διέψευσε δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία ο Κουφοντίνας ήταν συνεργάτης της τότε ΚΥΠ.
18 Ιουλίου
Ο αρχηγός της ΕΛΑΣ Φ. Νασιάκος ανακοίνωσε ότι οι Χριστόδουλος και Βασίλης Ξηρός, καθώς και ο Διονύσης Γεωργιάδης ομολόγησαν την εμπλοκή τους σε ενέργειες της 17Ν. Ειδικότερα ο Χριστόδουλος Ξηρός ενέχεται στις δολοφονίες του αστυνομικού Χρ. Μάτη, του Ν. Μομφεράτου και του οδηγού του Π. Ρουσέτη, του βιομήχανου Δ. Αγγελόπουλου, του αμερικανού στρατιωτικού ακολούθου Ουίλιαμ Νορντίν, του αμερικανού λοχία Στιούαρτ Ρόναλντ, στην απόπειρα δολοφονίας κατά του υπουργού Οικονομικών Ι. Παλαιοκρασσά με αποτέλεσμα το θανάσιμο τραυματισμό του πεζού Θ. Αξαρλιάν. Επίσης ενέχεται σε ληστείες, βομβιστικές επιθέσεις, κλοπές, απόπειρες δολοφονίας και άλλες.
Ο Βασίλης Ξηρός ενέχεται στις δολοφονίες του Κ. Περατικού, του βρετανού ταξίαρχου Στ. Σόντερς καθώς και σε βομβιστικές επιθέσεις και ληστείες. Ο Διονύσης Γεωργιάδης ενέχεται σε μία ληστεία στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στο Παγκράτι, στην έκρηξη βόμβας στο υποκατάστημα της τράπεζας Alpha Πίστεως στην Αχαρνών. Επίσης, ανέφερε ότι ο Γεωργιάδης ήταν ο ενοικιαστής της γιάφκας στην οδό Δαμάρεως. Ακόμη, έκανε γνωστή τη σύλληψη των Βασίλη Τζωρτζάτου και Θεολόγου Ψαραδέλη. Παράλληλα, ανέφερε ότι ο ύποπτος που συνελήφθη στους Λειψούς είναι ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος και είναι ο καθοδηγητής και συγγραφέας των προκηρύξεων της 17Ν. Πρόσθεσε ότι ήταν γνωστός με το κωδικό όνομα Λάμπρος και ότι ήταν κάτοχος πλαστής αστυνομικής ταυτότητας, με το όνομα Μιχάλης Οικονόμου.
19 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ, ανακοίνωσε ότι στη γιάφκα της οδού Πάτμου, βρέθηκαν δακτυλικά αποτυπώματα του Αλ. Γιωτόπουλου σε χειρόγραφες διορθώσεις και σημειώσεις σε προκήρυξη για τη δολοφονία του εφοπλιστή Κ. Περατικού, ενώ ο γραφικός του χαρακτήρας ταυτίζεται με χειρόγραφο σημείωμα που βρέθηκε πάνω του. Ο Ελ. Οικονόμου ανακοίνωσε ότι ο Τζωρτζάτος ομολόγησε ότι ενέχεται στις δολοφονίες του Ν. Μομφεράτου και του οδηγού του Π. Ρουσέτη στις 21/2/1985, του Δ. Αγγελόπουλου στις 8/4/1986, του Αλ. Αθανασιάδη-Μποδοσάκη την 1/3/1988 και του Π. Μπακογιάννη στις 26/9/1989. Ακόμη σε απόπειρες δολοφονίας, ληστείες και άλλες ενέργειες της οργάνωσης. Ο Θεολόγος Ψαραδέλης ομολόγησε ότι συμμετείχε στη ληστεία στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας, στα Πατήσια, το 1986. Η αστυνομία υποστηρίζει ότι συμμετείχε σε ληστεία στα ΕΛΤΑ Αιγάλεω, το 1988. Και οι δύο δεν επιθυμούν να εκπροσωπηθούν από συνήγορο υπεράσπισης.
Ελεύθερη αφέθηκε η σύντροφος του Γιωτόπουλου, Μαϊτέ Πεϊνό, η οποία προσήχθη στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία στις 18/7. Ο Γιωτόπουλος μετά την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος του, αρνήθηκε τις κατηγορίες και ζήτησε δικηγόρο αλλά και τη δυνατότητα να μελετήσει ο ίδιος τον νέο αντιτρομοκρατικό νόμο και τις διατάξεις περί μέτρων επιείκειας.
20 Ιουλίου
Η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία συνέλαβε στη Θεσπρωτία τον Ηρακλή Κωστάρη και τον Κώστα Καρατσώλη τους οποίους μετέφερε στην Αθήνα με ελικόπτερο. Για δεύτερη φορά προσήχθη στην Ασφάλεια η Μαϊτέ Πεϊνό. Ο Αλ. Γιωτόπουλος που κρατείται στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία ανέθεσε την υπεράσπισή του στο δικηγόρο Γιάννη Ραχιώτη.
21 Ιουλίου
Η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία συνέλαβε στη Θεσπρωτία τον Θωμά Σερίφη. Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ ανακοίνωσε ότι ο Καρατσώλης ομολόγησε ότι ενέχεται στην εισβολή και κλοπή οπλισμού στο αστυνομικό τμήμα στο Βύρωνα στις 14/8/1988, στην κλοπή ρουκετών από το στρατόπεδο Συκουρίου στις 25/12/1989 και σε δύο ληστείες. Ο Κωστάρης ενέχεται στις δολοφονίες του Π. Μπακογιάννη στις 26/9/1989, στη δολοφονία του Κ. Περατικού στις 28/5/1997, στη δολοφονία του Στ. Σόντερς στις 8/6/2000, σε ληστείες και άλλες ενέργειες. Στο μεταξύ, προφυλακιστέοι κρίθηκαν μετά τις απολογίες του στην ανακρίτρια οι Χριστόδουλος και Βασίλης Ξηρός καθώς και ο Διονύσης Γεωργιάδης. Οι αδελφοί Ξηρού δεν ανέθεσαν την υπεράσπισή τους σε δικηγόρο, ενώ ο Γεωργιάδης στον Α. Καραμανώλη.
22 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος της ΕΛΑΣ ανακοίνωσε ότι ο Θ. Σερίφης ομολόγησε ότι συμμετείχε στις εξής επιθέσεις: έκρηξη βόμβας σε ακατοίκητο σπίτι στα Βριλήσσια στις 22/2/1989, κλοπή ρουκετών από το Συκούριο στις 25/12/1989, κλοπή μπαζούκας από το Πολεμικό Μουσείο στις 3/2/1990, ληστεία στο υποκατάστημα της Τράπεζας Εργασίας Περιστερίου στις 18/7/1990. Με βάση την απολογία του Χριστόδουλου Ξηρού εμπλέκεται το όνομα του Γιάννη Σερίφη και του Γιάννη Σκανδάλη. Απαντώντας ο Γιάννης Σερίφης αρνείται τις κατηγορίες που του αποδίδει ο Χριστόδουλος Ξηρός.
23 Ιουλίου
Παραδίδεται οικειοθελώς στην αστυνομική διεύθυνση Θεσσαλονίκης ο Κώστας Τέλιος και αποκαλύπτει ότι συμμετείχε σε ορισμένες πράξεις της 17Ν με το κωδικό όνομα «Μάρκος». Ο Αλ. Γιωτόπουλος, μέσω του συνηγόρου του Γ. Ραχιώτη ανέφερε ότι αρνείται τις κατηγορίες που του αποδίδονται και υποστηρίζει ότι στηρίζονται σε προανακριτικές απολογίες άλλων κατηγορουμένων που συγκροτήθηκαν με βάση αρχειακό υλικό, επενδυμένο με λίγα ψευδώνυμα και πολλά ψέματα, κενά και ανακρίβειες. Σε αντιπαράσταση ο Γιωτόπουλος αρνήθηκε ότι γνωρίζει τον Β. Τζωρτζάτο, ο οποίος δήλωσε ότι στο πρόσωπό του αναγνωρίζει τον Λάμπρο της οργάνωσης. Τόσο ο Αλ. Γιωτόπουλος, όσο και οι Θ. Ψαραδέλης και Β. Τζωρτζάτος κρίθηκαν προφυλακιστέοι με τη σύμφωνη γνώμη της ανακρίτριας και του εισαγγελέα. Τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για τη διαρροή στον Τύπο των εγγράφων της δικογραφίας που αναφέρεται στη δράση της 17Ν, διέταξε ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Αθηνών Σ. Μπάγιας. Στο μεταξύ, η Ολομέλεια Εφετών ανέθεσε τη διενέργεια των ανακρίσεων για τη δράση της 17Ν στον εφέτη ανακριτή Λεωνίδα Ζερβομπεάκο.
24 Ιουλίου
Κλιμάκιο της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας συνέλαβε στην Καρδίτσα τον Παύλο Σερίφη, με το κωδικό όνομα «Νικήτας» ή «Βαγγέλης», ως ύποπτο για συμμετοχή στη 17Ν. Στην ανάκριση αρνήθηκε τη συμμετοχή του στη δράση της οργάνωσης. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της ΕΛΑΣ, ο Κώστας Τέλιος, ομολόγησε ότι ενέχεται στην απόπειρα δολοφονίας του Κ. Ανδρουλιδάκη στις 10/1/1989, στην απόπειρα δολοφονίας κατά του Ι. Παλαιοκρασσά στις 14/7/1992, που είχε σαν αποτέλεσμα το θανάσιμο τραυματισμό του πεζού Θ. Αξαρλιάν, στην κλοπή ρουκετών από το στρατόπεδο Συκουρίου στις 25/12/1989 και στη ληστεία στο υποκατάστημα της Τράπεζας Εργασίας στην Πατησίων στις 29/6/1989. Ωστόσο, κανείς από τους συλληφθέντες δεν έχει ομολογήσει τη συμμετοχή του σε μία σειρά ενεργειών της οργάνωσης. Μεταξύ αυτών οι επιθέσεις της πρώτης περιόδου (1975-1983) καθώς και της περιόδου από το 1984 και μετά.
25 Ιουλίου
Ο Πάτροκλος Τσελέντης, με το κωδικό όνομα «Αλέκος ή Ταινίας» συνελήφθη από την ΕΛΑΣ στο σπίτι του στην οδό Τριπόλεως 18, στο Ελληνικό. Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ ανακοίνωσε ότι ο Π. Σερίφης είναι παλαιό μέλος της οργάνωσης και χρησιμοποιούσε τα ψευδώνυμα «Βαγγέλης ή Νικήτας». Ανέφερε, ότι συμμετείχε στη δολοφονία του σταθμάρχη της CIA Ρίτσαρντ Γουέλς στις 23/12/1975, λάμβανε χρήματα από τα ταμεία της οργάνωσης και ήταν γνώστης των εγκληματικών δραστηριοτήτων και των αποφάσεών της. Ο Π. Σερίφης στον εισαγγελέα αρνήθηκε τις κατηγορίες. Να σημειωθεί ότι η δολοφονία του Γουέλς έχει παραγραφεί καθώς έχει παρέλθει 20ετία.
Προφυλακιστέοι κρίθηκαν από την ανακρίτρια οι Κ. Καρατσώλης και Η. Κωστάρης, αν και μέσω του συνηγόρου τους Γ. Σταμούλη, κατέθεσαν υπόμνημα, με το οποίο ζήτησαν να απολογηθούν στον ειδικό εφέτη ανακριτή που ανέλαβε την υπόθεση. Επίσης αρνήθηκαν τις κατηγορίες που τους αποδίδονται. Σημειώνεται ότι ο Καρατσώλης στην προανακριτική του απολογία είχε ομολογήσει τη συμμετοχή του στη δράση της 17Ν. Στο μεταξύ, το πρώτο στοιχείο σχετικά με τη δολοφονία του πρώην διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Μιχάλη Βρανόπουλου στις 24/1/1994, έρχεται στη δημοσιότητα με την προανακριτική απολογία του Θωμά Σερίφη καθώς ομολογεί τη συμμετοχή του στην παρακολούθηση του αυτοκινήτου του. Επίσης, αναφέρει ότι συμμετείχε στην κλοπή των ρουκετών από το στρατόπεδο Συκουρίου και αναγνωρίζει τον Αλ. Γιωτόπουλο ως «Λάμπρο» και τον καταζητούμενο Δ. Κουφοντίνα ως «Λουκά» ή «Τάκη».
26 Ιουλίου
Συλαμβάνεται στα Λιόσια από την Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία ο Νίκος Παπαναστασίου με το κωδικό όνομα «Νικήτας», ο οποίος θεωρείται από την ΕΛΑΣ ιστορικό στέλεχος της 17Ν. Ο Παύλος Σερίφης, με το κωδικό όνομα «Βαγγέλης ή Νικήτας» παραδέχτηκε ενώπιον του εισαγγελέα και της ανακρίτριας τη συμμετοχή του στη 17Ν από το 1975 μέχρι το 1980, όπου και τραυματίστηκε σε τροχαίο. Ομολογεί ότι συμμετείχε στις δολοφονικές επιθέσεις του αμερικανού σταθμάρχη Ρίτσαρντ Γουέλς στις 23/12/1975, του υποδιευθυντή των ΜΑΤ Παντελή Πέτρου και του οδηγού του Σωτήρη Σταμούλη στις 16/1/1980. Επίσης, υποδεικνύει τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο ως εκτελεστή του Γουέλς, του Σταμούλη και του Πέτρου, ενώ τον χαρακτηρίζει ως αδιαφιλονίκητο αρχηγό της 17Ν. Σημειώνεται ότι μέχρι τώρα δεν έχει ζητήσει τη συμπαράσταση δικηγόρου.
Ο Πάτροκλος Τσελέντης με το κωδικό όνομα «Αλέκος» ή «Ταινίας» παραδέχτηκε τη συμμετοχή του στη 17Ν και ομολόγησε ότι έλαβε μέρος σε μία σειρά από χτυπήματα της οργάνωσης από το 1984 έως το 1988. Ο εκπρόσωπος της ΕΛΑΣ ανακοίνωσε ότι ο Πάτροκλος Τσελέντης ομολόγησε τη συμμετοχή του στις εξής ενέργειες: ληστεία στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας Κάτω Πετραλώνων και δολοφονία του αστυφύλακα Χρήστου Μάτη στις 24/12/1984, δολοφονία του Ν. Μομφεράτου και του οδηγού του Π. Ρουσέτη στις 21/2/1985, δολοφονία του Ζ. Καψαλάκη στις 4/2/1987, έκρηξη αυτοσχέδιου μηχανισμού εναντίον λεωφορείου της Πολεμικής Αεροπορίας που μετέφερε αμερικανούς αξιωματικούς στο Ρέντη στις 24/4/1987, απόπειρα δολοφονίας του Αμερικανού Τζ. Κάρος στις 22/1/1988, δολοφονία του αμερικανού στρατιωτικού ακολούθου Γ. Νορντίν στις 28/6/1988, εισβολή ενόπλων και κλοπή οπλισμού στο αστυνομικό τμήμα στο Βύρωνα στις 14/8/1988.
Προφυλακίστηκαν μετά την απολογία τους ο Θωμάς Σερίφης και ο Κώστας Τέλιος για τη συμμετοχή τους στη 17Ν. Οι δύο κατηγορούμενοι ισχυρίστηκαν ότι είχαν περιφερειακό ρόλο στην τρομοκρατική οργάνωση. Ο Κ. Τέλιος στην απολογία του αναφέρεται στον Ηλία Γαγλία, χαρακτηρίζει τη 17Ν, εταιρία και τη συσχετίζει εμμέσως με τον ΕΛΑ, μιλώντας για πιτσιρικάδες και παππούδες. Μιλάει για άφθονο χρήμα που έρρεε στην οργάνωση, το ρόλο του Δ. Κουφοντίνα, μιλάει για μία άλλη γιάφκα στην οδό Πανόρμου, στους Αμπελόκηπους, ενώ λέει πώς έγινε η δολοφονική επίθεση κατά του Ανδρουλικάκη και η κλοπή των ρουκετών από το στρατόπεδο του Συκουρίου. Σύμφωνα με τις καταθέσεις του Π. Σερίφη και του Κ. Τέλιου καθώς και από τα στοιχεία που έχουν την κατοχή τους οι διωκτικές αρχές, τα ετήσια έξοδα της 17Ν ανέρχονταν σε περίπου 30 εκατ δρχ. Τα περισσότερα από αυτά τα χρήματα δίνονταν σαν μισθοδοσία στα μέλη, ενώ τη διαχείριση των χρημάτων είχαν ο Κουφοντίνας και ο Γιωτόπουλος. Όπως προκύπτει από το αρχείο της οργάνωσης που βρέθηκε στις γιάφκες των οδών Πάτμου και Δαμάρεως τα μέλη της οργάνωσης έκαναν πλήρη καταγραφή των εσόδων και των εξόδων τους.
Την παραβίαση ακόμη και του τρομονόμου σε πιο αυταρχική κατεύθυνση διαπιστώνουν δικηγορικές παρατάξεις, ενώ ο συνήγορος του Αλ. Γιωτόπουλου, Γ. Ραχιώτης διατυπώνει ενστάσεις για τις συνθήκες κράτησής του, ζητώντας να οδηγηθεί ο πελάτης του στη φυλακή, αφού απολογήθηκε.
27 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ δήλωσε ότι ο Παπαναστασίου ενέχεται στην απόπειρα δολοφονίας του αμερικανού σμηνία Ρόμπερτ Τσαντ στις 3/4/1984, στη ληστεία στην Εθνική Τράπεζα στα Κάτω Πετράλωνα στις 24/12/1984, όπου δολοφονήθηκε ο αστυνομικός Χρ. Μάτης και στη δολοφονία του Ν. Μομφεράτου και του οδηγού του Π. Ρουσέτη στις 21/2/1985.
28 Ιουλίου
Ο Σάββας Ξηρός ολοκλήρωσε την προανακριτική του απολογία ενώπιον του εισαγγελέα Γ. Διώτη. Στην ομολογία του αναφέρει ότι τη νύχτα της έκρηξης είχε μεταβεί με τον καταζητούμενο Δ. Κουφοντίνα, ενώ τονίζει ότι οι διωκτικές Αρχές θα δυσκολευτούν να τον βρουν γιατί είχε έτοιμα σενάρια διαφυγής για την κακιά στιγμή. Δηλώνει ότι είναι σίγουρος πως η 17Ν δεν χτύπησε τον Β. Μιχαλολιάκο, ενώ υποστηρίζει ότι αρκετοί από την οργάνωση είχαν αποσυρθεί τηρώντας εχεμύθεια, κάτι το οποίο επιθυμούσε και ο ίδιος να κάνει αφού είχε κουραστεί, αλλά δεν πρόλαβε.
29 Ιουλίου
Κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, μεταφέρονται στις φυλακές Κορυδαλλού, σε κελιά υψίστης ασφαλείας, οι οκτώ από τους 15 συλληφθέντες που έχουν διωχθεί ως μέλη της 17Ν. Πρόκειται για τους Χρ. και Β. Ξηρό, Β. Τζωρτζάτο, Θ. Ψαραδέλη, Ηρ. Κωστάρη, Κ. Καρατσώλη, Δ. Γεωργιάδη και Θ. Σερίφη. 50 δισκέτες ηλεκτρονικού υπολογιστή, στις οποίες καταγράφεται η δράση της 17Ν τα τελευταία χρόνια, μελετάει η ΕΛΑΣ. Οι δισκέτες βρέθηκαν στη γιάφκα της οδού Δαμάρεως και σύμφωνα με δημοσιεύματα από τα ηλεκτρονικά αρχεία προκύπτει ότι η οργάνωση σχεδίαζε την περίοδο 1990-1993 επίθεση στο προξενείο των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη καθώς και σε άλλους στόχους στην περιοχή της συμπρωτεύουσας, με αφορμή το μακεδονικό ζήτημα.
30 Ιουλίου
Ο εκπρόσωπος της ΕΛΑΣ είπε ότι από τις βαλλιστικές εξετάσεις που έγιναν, στα όπλα που βρέθηκαν στην Πάτμου και στη Δαμάρεως, διαπιστώθηκε η χρήση των όπλων σε συγκεκριμένες υποθέσεις, ληστείες ή δολοφονίες, ενώ προέκυψε ότι η γραφομηχανή που βρέθηκε στην οδό Πάτμου έχει χρησιμοποιηθεί στη συγγραφή 27 προκηρύξεων της οργάνωσης.
Στον εισαγγελέα Εφετών Κυρ. Καρούτσο διαβιβάστηκε η προανακριτική απολογία του Σάββα Ξηρού. Την ίδια ώρα, προφυλακιστέος κρίθηκε από τον ειδικό εφέτη ανακριτή ο Π. Τσελέντης. Ομολόγησε ότι συμμετείχε σε οκτώ τρομοκρατικά χτυπήματα που πραγματοποίησε η 17Ν και ότι σε καμία από τις εγκληματικές ενέργειες δεν είχε το ρόλο του εκτελεστή. Ακόμη, στο πρόσωπο του Αλ. Γιωτόπουλου, αναγνώρισε τον «Λάμπρο», αρχηγό της 17Ν, ενώ αναφερόμενος στον Δ. Κουφοντίνα, είπε ότι πρόκειται για το άτομο που τον στρατολόγησε στην οργάνωση. Στις φυλακές Κορυδαλλού οδηγήθηκαν ο φερόμενος ως αρχηγός της 17Ν Αλ. Γιωτόπουλος, ο Π. Σερίφης που θεωρείται ότι ανήκει στον ηγετικό πυρήνα της οργάνωσης καθώς και το μέλος της οργάνωσης Κ. Τέλιος.
31 Ιουλίου
Πεντασέλιδη προκήρυξη, με νέα σφραγίδα της οργάνωσης 17Ν, στάλθηκε στα γραφεία της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία», η οποία τηρεί επιφυλάξεις για τη γνησιότητά της. Οι συντάκτες παραδέχονται ότι οι Αρχές κατάφεραν καίριο πλήγμα στο κέντρο της οργάνωσης, ότι είναι «ακόμα ζωντανοί, αλλά και προχωράνε». Διατυπώνουν ότι δεν είναι δολοφόνοι και ληστές και ότι με τα λεφτά από τις ληστείες βοήθησαν ανθρώπους που είχαν ανάγκη, ενώ ζητούν δίκαιες δίκες για τους συλληφθέντες. Κάνουν εκτεταμένη αναφορά-απολογία για τα παράπλευρα θύματα της οργάνωσης, τα οποία χαρακτηρίζουν θύματα πολέμου. Απειλούν με ενδεχόμενα νέα χτυπήματα ανάλογα με την εξέλιξη στις δίκες που θα ακολουθήσουν και υπαινίσσονται ότι οι επόμενοι στόχοι θα είναι απαγωγές με σκοπό την ανταλλαγή κρατουμένων. Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης με τη φράση «η 17Ν είναι στον Κορυδαλλό» απάντησε στην εμφάνιση της προκήρυξης. Σε ερώτηση για τη γνησιότητα του εγγράφου είπε ότι αυτά είναι αστειότητες. Ο Κ. Σημίτης στη συνεδρίαση του ΕΓ του ΠΑΣΟΚ μετέφερε την εκτίμηση των Διωκτικών Αρχών ότι η προκήρυξη της 17Ν είναι πλαστή. Ο Σάββας Ξηρός όταν ενημερώθηκε από τις Αρχές για την προκήρυξη, σχολίασε σκουπίδια μην ασχολείστε.
Ποινική δίωξη σε βάρος του Σάββα Ξηρού άσκησε ο εισαγγελέας Κ. Καρούτσος. Με βάση το κατηγορητήριο ο Σ. Σάββας αντιμετωπίζει κατηγορίες για 85 πράξεις για το χρονικό διάστημα 1988-2000. Μεταξύ άλλων ευθύνεται για τις δολοφονίες του αμερικανού αξιωματούχου Ο. Νορντίν στις 28/6/1988, του Κ. Ανδρουλιδάκη στις 10/1/1989, του Π. Μπακογιάννη στις 26/9/1989, του Μ. Βρανόπουλου στις 24/1/1994, του Κ. Περατικού στις 28/5/1997 και του Σ. Σόντερς στις 8/6/2002. Επίσης, βαρύνεται για μία σειρά ληστειών, εκρήξεις βομβών και απόπειρες δολοφονιών. Παράλληλα, ο εισαγγελέας άσκησε ποινική διώξη σε βάρος και του καταζητούμενου Δημήτρη Κουφοντίνα, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για πλέον των 90 πράξεων. Λίγο αργότερα, ο εφέτης ανακριτής Λ. Ζερβομπεάκος εξέδωσε εντάλματα σύλληψης σε βάρος και των δύο.
Προφυλακιστέος κρίθηκε, μετά την απολογία του στον ειδικό εφέτη ανακριτή, ο Νίκος Παπαναστασίου που φέρεται να είχε ηγετικό ρόλο στη 17Ν. Ο Παπαναστασίου εξακολουθεί να αρνείται τη συμμετοχή του στην οργάνωση. Την υπεράσπισή του ανέλαβε ο δικηγόρος Παναγιώτης Ρουμελιώτης. Επίσπευση των ανακριτικών διαδικασιών προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο παραγραφής των αδικημάτων, αλλά και να μην παρέλθει το 18μηνο όριο προφυλάκισης των συλληφθέντων για συμμετοχή στη 17Ν, αποφασίστηκε σε σύσκεψη υπό τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ε. Κρουσταλλάκη, με τους ειδικούς εφέτες ανακριτές και τον εισαγγελέα Ι. Διώτη. Παράλληλα, ο Ε. Κρουσταλλάκης εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον άψογο τρόπο με τον οποίο οι εισαγγελείς εκτελούν τα καθήκοντά τους.
1η Αυγούστου
Συλλαμβάνεται από την αντιτρομοκρατική υπηρεσία, κοντά στο σπίτι του στο Βύρωνα, ο Σωτήρης Κονδύλης, ο οποίος θεωρείται από τα βασικά στελέχη της 17Ν. Δριμύ κατηγορώ για τις απαράδεκτες, όπως υποστηρίζει, συνθήκες κράτησης του ιδίου αλλά και των υπόλοιπων κατηγορουμένων στις φυλακές Κορυδαλλού, που αποσκοπούν στην πλήρη απομόνωσή τους και στην εξουθένωση της προσωπικότητάς τους, εξαπέλυσε ο φερόμενος ως ηγέτης της 17Ν, Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, μέσω του δικηγόρου του Γ. Ραχιώτη. Στις φυλακές Κορυδαλλού μεταφέρθηκαν οι Νίκος Παπαναστασίου και Πάτροκλος Τσελέντης. Σύμφωνα με δημοσιεύματα το υπουργείο Δημόσιας Τάξης απέστειλε σήμα προς την Ιντερπόλ για τον εντοπισμό του Δημήτρη Κουφοντίνα στο εξωτερικό. Οι Αρχές εξετάζουν τραπεζικούς λογαριασμούς των συλληφθέντων και των συγγενών τους καθώς και κοινούς λογαριασμούς με άλλα πρόσωπα.
2 Αυγούστου
Ο Σωτήρης Κονδύλης ομολόγησε τη συμμετοχή του σε τέσσερις ενέργειες της 17Ν. Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ. Ελ. Οικονόμου δήλωσε ότι ο Κονδύλης συμμετείχε στη ληστεία στο υποκατάστημα της Τράπεζας Εργασίας στο Περιστέρι στις 18-7-1990, στη συμπλοκή αστυνομικών με τρομοκράτες στα Σεπόλια στις 20-11-1991, στη δολοφονία του τούρκου διπλωμάτη Ομέρ Σιμπαχίογλου στο Παλαιό Φάληρο στις 4-7-1994 και στην εκτόξευση ρουκέτας κατά της πρεσβείας των ΗΠΑ στις 15-2-1996. 60 ψηφιακούς δίσκους και δισκέτες καθώς και 50 κλειδιά διαφόρων ειδών, βρήκε η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία στο διαμέρισμα του Πάτροκλου Τσελέντη, τα οποία στάλθηκαν στα εγκληματολογικά εργαστήρια.
3 Αυγούστου
Συγγενείς των κατηγορουμένων για συμμετοχή στη 17Ν πραγματοποίησαν το πρώτο επισκεπτήριο στους κρατουμένους στην ειδική διαμορφωμένη πτέρυγα των φυλακών Κορυδαλλού.
4 Αυγούστου
Προφυλακιστέος κρίθηκε μετά την απολογία του στον ειδικό εφέτη ανακριτή ο Σωτήρης Κονδύλης, ο οποίος ομολόγησε τη συμμετοχή του σε τρομοκρατικές επιθέσεις της 17Ν. Θαμμένα πυρομαχικά και εκρηκτικά βρέθηκαν στο λόφο Αρδηττού από περιπατητή. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της ΕΛΑΣ τα εκρηκτικά ανήκουν στην Λαϊκή Αντίσταση ή σε κάποια άλλη περιφερειακή τρομοκρατική ομάδα.
5 Αυγούστου
Ο Σωτήρης Κονδύλης οδηγήθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού.
6 Αυγούστου
Σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής συζητήθηκε η συμμετοχή όλων των υπηρεσιών της ΕΛΑΣ στις έρευνες για την τρομοκρατία και ιδιαίτερα στον εντοπισμό του Δημήτρη Κουφοντίνα. Βαρύτατες κατηγορίες, άμεσης συνεργίας και ηθικής αυτουργίας, σε σωρεία δολοφονιών και άλλων ενεργειών της 17Ν, αντιμετωπίζει ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο ο φερόμενος ως αρχηγός της 17Ν αντιμετωπίζει κατηγορίες για περισσότερες από 80 πράξεις. Μεταξύ άλλων ευθύνεται για τις δολοφονίες των Ν. Μομφεράτου, Π. Ρουσέτη, Αλ. Αθανασιάδη, Κων. Ανδρουλιδάκη, Π. Μπακογιάννη, Δημ. Αγγελόπουλου, Γ. Νορτνίν, Σ. Ρόναλντ, Χρ. Μάτη και Ι. Βάρη, 20 απόπειρες δολοφονιών, 13 κλοπές, εννέα ληστείες και 19 εκρήξεις. Συνεργοί του στις τρομοκρατικές πράξεις φέρονται οι Χριστόδουλος και Βασίλης Ξηρός, Διονύσης Γεωργιάδης, Βασίλης Τζωρτζάτος και Θεολόγος Ψαραδέλης.
7 Αυγούστου
Ποινική δίωξη για παράβαση υπηρεσιακού απορρήτου, παράβαση καθήκοντος και υπηρεσιακές παραβάσεις με σκοπό το προσωπικό όφελος, άσκησε ο εισαγγελέας του Ναυτοδικείου Κ. Δάφνης εναντίον τριών ανδρών του Λιμενικού Σώματος για την υπόθεση της διαρροής της φωτογραφίας του τραυματία υπόδικου Σάββα Ξηρού στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός.
έτσι ξεκίνησαν όλα
8 Αυγούστου
Η ΕΛΑΣ, ζητεί από τους πολίτες πληροφορίες που μπορεί να οδηγήσουν στον εντοπισμό του Δ. Κουφοντίνα και εφιστά την προσοχή σε κινήσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ύποπτες.
9 Αυγούστου
Ο εφέτης ανακριτής Λ. Ζερβομπεάκος αποφάσισε τη δέσμευση όλων των τραπεζικών λογαριασμών των κατηγορουμένων στην υπόθεση της τρομοκρατίας καθώς και τη δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων των κατηγορουμένων. Κατάθεση στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία έδωσαν ο Α. Τσακαλίας, θείος των αδελφών Ξηρών και ο Η. Γαγλίας, τον οποίο είχε υποδείξει στην απολογία του ο Κ. Τέλιος, ως τον άνθρωπο που τον στρατολόγησε στην 17Ν.
11 Αυγούστου
Ο Σάββας Ξηρός, στην απολογία που έδωσε στον εφέτη ανακριτή Λ. Ζερβομπεάκο για τα οκτώ κακουργήματα που τον βαρύνουν και τα οποία αφορούν 85 χτυπήματα της 17Ν, φέρεται να ομολογεί ότι ήταν ο άνθρωπος που πάτησε τη σκανδάλη στις δολοφονίες Σόντερς και Περατικού. Ακόμη, φέρεται να ομολογεί μεταξύ άλλων ότι ήταν παρών στη δολοφονία του Τζ. Κάρος, του εισαγγελέα Ταρασουλέα, στην απόπειρα δολοφονίας κατά του Β. Βαρδινογιάννη, στο χτύπημα με ρουκέτα κατά του Ι. Παλαιοκρασσά, καθώς και στα χτυπήματα κατά των Παπαδημητρίου και Σιπαχίογλου. Επίσης, αναγνώρισε τον Αλέκο Γιωτόπουλο ως αδιαφιλονίκητο ηγέτη, υποστήριξε ότι η 17Ν δεν έχει καμία σχέση με άλλες οργανώσεις στην Ελλάδα και στον κόσμο και ισχυρίσθηκε ότι όλα τα χρήματα της οργάνωσης που προέρχονταν κυρίως από ληστείες κι άλλες παράνομες ενέργειες κατέληγαν στον Α. Γιωτόπουλο, ενώ ένα σημαντικό μέρος τους διαχειριζόταν και ο καταζητούμενος Δ. Κουφοντίνας. Αναφερόμενος στον κατηγορούμενο Θ. Ψαραδέλη, υποστήριξε ότι δεν είναι μέλος της οργάνωσης, ενώ απέδωσε τη δολοφονία Μπακογιάννη -η οποία είπε ότι έγινε με απόφαση Γιωτόπουλου- σε ιδεολογικά κίνητρα. Αναφερόμενος στην απόπειρα δολοφονίας του Γ. Πέτσου, ο Σάββας Ξηρός ομολόγησε ότι εκείνος πάτησε νωρίτερα το κουμπί που ενεργοποίησε τον εκρηκτικό μηχανισμό, καθώς δεν ήθελε να τον σκοτώσει, ενώ ισχυρίσθηκε ότι το επόμενο χτύπημα θα ήταν τα γραφεία της ναυτιλιακής εταιρίας Αγούδημος στον Πειραιά ως ένδειξη διαμαρτυρίας για το «Σάμινα».
19 Αυγούστου
Ποινική δίωξη κατά παντός υπευθύνου για παραβίαση υπηρεσιακού απορρήτου ασκήθηκε από την εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών για τις νέες διαρροές της δικογραφίας που αφορά την υπόθεση της 17Ν και συγκεκριμένα για τη διαρροή της προανακριτικής απολογίας του Σ. Ξηρού.
20 Αυγούστου
Ο Α. Γιωτόπουλος αρνήθηκε, ενώπιον του ειδικού ανακριτή, τις νέες κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν με βάση την απολογία του Σάββα Ξηρού. Καμία επαφή με τους άλλους κρατούμενους δεν θα έχει ο Α.Γιωτόπουλος, καθώς η διοίκηση των φυλακών Κορυδαλλού, σε συνεννόηση με τις ανακριτικές Αρχές, απέρριψε και το δεύτερο έγγραφο αίτημά του. Αίτηση αποφυλάκισης του Δ. Γεωργιάδη έκανε ο δικηγόρος του καθώς, σύμφωνα με την απολογία του Σ.Ξηρού, δεν προκύπτει ότι ο Γεωργιάδης είχε ενεργό σχέση με τη 17Ν.
24 Αυγούστου
Ο Α. Γιωτόπουλος από τον Κορυδαλλό σε επιστολή που έστειλε, μέσω του δικηγόρου του στην εφημερίδα «Το Βήμα», απαντά σε ρεπορτάζ του «Βήματος της Κυριακής» και διαψεύδει ότι στη δεκαετία του 80 διαπληκτίστηκε σε ρεμπετάδικο των Εξαρχείων με τον επονομαζόμενο «Λάκη». Προσθέτει εξάλλου ότι δεν γνώριζε ούτε κατόψιν τον δολοφονηθέντα Κ. Περατικό.
27 Αυγούστου
Ονόματα πολιτικών, όπως του Πρ. Παυλόπουλου, του Δ. Αβραμόπουλου και του Χ. Μαχαιρίτσα, διευθυντή του Διπλωματικού Γραφείου του τότε πρωθυπουργού και άλλων παραγόντων της ελληνικής κοινωνίας περιλαμβάνονται σε χειρόγραφο που έχουν στην κατοχή τους οι διωκτικές αρχές, συντάκτης του οποίου φέρεται ο Α. Γιωτόπουλος. Το έγγραφο, που φέρει ημερομηνία 21/11/1981 και βρέθηκε στη γιάφκα της οδού Πάτμου, αποτελεί προφανώς μια χαρτογράφηση των πιθανών στόχων του Γιωτόπουλου, ο οποίος δείχνει να είναι ιδιαίτερα ενημερωμένος για πρόσωπα και πράγματα της εποχής. Σε επιχείρηση συκοφάντησης αποδίδει με γραπτή δήλωσή του ο Γ. Σερίφης τη σύνδεση του ονόματός του με τη 17Ν, επαναλαμβάνοντας ότι δεν γνωρίζει τον Α. Γιωτόπουλο, τον Δ. Κουφοντίνα και την «Αννα».
30 Αυγούστου
Την άρση του απορρήτου των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και του απορρήτου αλληλογραφίας των 15 κατηγορουμένων για συμμετοχή στη 17Ν, αποφάσισε με βούλευμα το Συμβούλιο Εφετών. Επίσης, αίρεται και το απόρρητο των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων των Αλίσια Ρομέρο Κορτές, Αγγελικής Σωτηροπούλου, Μαϊτέ Πεϊνό καθώς και του Δημήτρη Κουφοντίνα.
31 Αυγούστου
Η πρώην σύζυγος του Σάββα Ξηρού, Αγγελική Σωτηροπούλου με εξώδικη δήλωσή της προς ορισμένα ΜΜΕ, ζητεί να σταματήσουν οι αναφορές στην προσωπική της ζωή. Κάνει λόγο για τηλεοπτικό διασυρμό και επιφυλάσσεται για την άσκηση νομικών μέτρων.
2 Σεπτεμβρίου
Ο Σάββας Ξηρός μεταφέρεται στις φυλακές Κορυδαλλού από το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» όπου παρέμεινε για περισσότερο από δύο μήνες.
5 Σεπτεμβρίου
Παραδίδεται στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία ο καταζητούμενος για την υπόθεση της 17Ν Δημήτρης Κουφοντίνας. Μέσω της δικηγόρου του Ιωάννας Κούρτοβικ, ανέλαβε την πολιτική ευθύνη όσων ενεργειών υπέγραφε η 17Ν, αλλά απέρριψε το κατηγορητήριο όπως είναι διατυπωμένο εις βάρος του. Ανέφερε ότι η αξία που καθόρισε την προσωπική του πορεία ήταν η πίστη του στην οικοδόμηση ενός επαναστατικού κινήματος και το όραμα για μία σοσιαλιστική κοινωνία. Εξέφρασε την αλληλεγγύη του στους προφυλακισμένους που κρατούνται δίκαια ή άδικα και υπενθύμισε ότι σε κάθε περίπτωση βασική αξία για τον κάθε αγωνιστή είναι η αξιοπρέπεια. Η Ι. Κούρτοβικ, διέψευσε ότι υπήρξε διαπραγμάτευση και συμφωνία για την παράδοσή του στην αστυνομία.
Ο Κουφοντίνας αντιμετωπίζει κατηγορίες για 73 πράξεις. Μεταξύ άλλων ευθύνεται για τις δολοφονίες του αμερικανού λοχία Ρ. Τσαντ στις 3/4/1984, του Ν. Μομφεράτου και του Π. Ρουσέτη στις 21/2/1985, του Αλ. Αθανασιάδη την 1/3/1988, του Κ. Ανδρουλιδάκη στις 10/1/1989, του Π. Μπακογιάννη στις 26/9/1989, του Μ. Βρανόπουλου στις 24/1/1994, του Κ. Περατικού στις 28/5/1997 και του Σ. Σόντερς στις 8/6/2000. Επίσης, βαρύνεται για μία σειρά ληστειών, εκρήξεις βομβών και απόπειρες δολοφονιών.
6 Σεπτεμβρίου
Ο Κουφοντίνας, καταθέτοντας στην Αντιτρομοκρατική, επανέλαβε ότι αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη δράση της 17Ν, ενώ αρνήθηκε να μιλήσει για πρόσωπα και συγκεκριμένες δράσεις της οργάνωσης. Σύμφωνα με δηλώσεις της δικηγόρου του, ο Κουφοντίνας όταν του ζητήθηκε να πάρει θέση για άλλες ένοπλες οργανώσεις, αρνήθηκε να δώσει οποιαδήποτε στοιχεία.
Προσπάθεια ανασκευής και αμφισβήτησης των ομολογιών τους επιχειρούν οι αδελφοί Ξηροί. Ο Σάββας Ξηρός με δήλωση που έκανε μέσω του δικηγόρου του αναφέρει ότι «θα γίνει απολογισμός για το τι συνέβη από τις 29/6 και θα αποδειχθεί πώς οι απολογίες έχουν επιβληθεί ώστε να ανακτηθεί η τραυματισμένη μας αξιοπρέπεια».
7 Σεπτεμβρίου
Ανδρες της αντιτρομοκρατικής βρήκαν το κρησφύγετο του Κουφοντίνα στο νησάκι Αγκίστρι, κοντά στην Αίγινα. Στο μεταξύ, ο δικηγόρος του Σάββα Ξηρού, Γ. Αγιοστρατίτης σε συνέντευξη στην «Ελευθεροτυπία» θέτει θέμα νομιμότητας των τριών προανακριτικών καταθέσεων που έδωσε ο αγιογράφος κατά τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός».
8 Σεπτεμβρίου
Στον ειδικό εφέτη ανακριτή Λ. Ζερβομπεάκο οδηγείται ο Δ. Κουφοντίνας, ο οποίος αρνήθηκε να απαντήσει, ενώ κατέθεσε υπόμνημα. Αμέσως μετά κρίθηκε προφυλακιστέος και οδηγήθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού. Σύμφωνα με τη δικηγόρο του, στο υπόμνημα, αποδέχεται τη συμμετοχή του στη 17Ν και αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη όσων ενεργειών ανέλαβε η οργάνωση με τις προκηρύξεις της. Αρνείται τις κατηγορίες όπως περιγράφονται στο κατηγορητήριο και δηλώνει ότι αφετηρία και κίνητρο σε όλες τις ενέργειές του υπήρξαν πάντα τα πολιτικά του ιδεώδη. Υποστηρίζει ότι σέβεται την ανθρώπινη ζωή και ότι οι πράξεις του ήταν «ανιδιοτελείς», ενώ απηύθυνε έκκληση για μία δίκαιη δίκη. Παράλληλα, ο Κουφοντίνας σε δήλωσή του στην εφημερίδα Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία αρνείται τον αρχηγικό ρόλο που του αποδόθηκε και διαμηνύει ότι το τέλος της 17Ν δεν έχει ακόμη γραφτεί, παρότι έχει λήξει η επιχειρησιακή της δράση.
10 Σεπτεμβρίου
Το Συμβούλιο Εφετών με βούλευμα διέταξε τη λήψη βιολογικού υλικού από όλους τους κατηγορουμένους στην υπόθεση της 17Ν για να γίνει ανάλυση DNA.
11 Σεπτεμβρίου
Υπόμνημα στον πρόεδρο του ΔΣΑ υπέβαλαν 12 δικηγόροι, συνήγοροι των κατηγορουμένων για συμμετοχή στη 17Ν, στο οποίο υποστηρίζουν ότι υφίσταται δυσμενής μεταχείριση σε σχέση με όσα ισχύουν για τους υπόλοιπους προσωρινά κρατούμενους στις φυλακές. Επίσης αναφέρουν ότι η επικοινωνία συνηγόρων-εντολέων είναι περιορισμένη.
12 Σεπτεμβρίου
Συνελήφθη η Αγγελική Σωτηροπούλου, μετά από ένταλμα που εκδόθηκε εναντίον της, ύστερα από έκθεση της διεύθυνσης εγκληματολογικών ερευνών, σύμφωνα με την οποία αποτυπώματά της ταυτοποιήθηκαν και στις δυο γιάφκες της 17Ν, στις οδούς Δαμάρεως και Πάτμου. Η Σωτηροπούλου αρνείται τις κατηγορίες που αντιμετωπίζει και αφορούν συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, κατασκευή και προμήθεια εκρηκτικών υλών προς εξυπηρέτηση των σκοπών της οργάνωσης και διακεκριμένη οπλοκατοχή. Τη διαβεβαίωση για «πλήρη κατοχύρωση» των δικαιωμάτων των δικηγόρων που υπερασπίζονται τα μέλη της 17Ν, έδωσε στις 12/9 ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Λ. Κρουσταλλάκης στον πρόεδρο του ΔΣΑ Δ.Παξινό.
13 Σεπτεμβρίου
Ο αρχηγός της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας Στ. Σύρος πραγματοποίησε επίσκεψη στις φυλακές Κορυδαλλού. Σύμφωνα με πληροφορίες, σκοπός της επίσκεψης ήταν να ληφθούν προανακριτικές καταθέσεις από τους προφυλακισμένους, σχετικά με άλλες τρομοκρατικές ενέργειες, την ευθύνη των οποίων ανέλαβαν η 1η Μάη και ο ΕΛΑ.
14 Σεπτεμβρίου
Η Α. Σωτηροπούλου, μετά από εξάωρη ανάκριση, αφέθηκε προσωρινά ελεύθερη, καθώς υπήρξε διαφωνία του ειδικού εφέτη ανακριτή Λ. Ζερβομπεάκου, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της προφυλάκισής της και του εισαγγελέα Κ. Καρούτσου που είχε αντίθετη άποψη. Σύμφωνα με τη δικηγόρο της, η Σωτηροπούλου αρνήθηκε τις κατηγορίες και πρόσθεσε ότι το παλαμικό αποτύπωμα δεν αποτελεί αδιάσειστο στοιχείο ενοχής.
15 Σεπτεμβρίου
Τους ισχυρισμούς του Σάββα Ξηρού για χορήγηση παραισθησιογόνων φαρμάκων κατά τη νοσηλεία του στον Ευαγγελισμό διαψεύδουν η ΕΙΝΑΠ, η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ε. Κρουσταλλάκης.
16 Σεπτεμβρίου
Μόνο στους δικηγόρους και συγγενείς τους μέχρι τετάρτου βαθμού θα μπορούν να επικοινωνούν τηλεφωνικά οι κρατούμενοι της 17Ν, σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου Εφετών Κορυδαλλού να περιορίσει τις τηλεοπτικές επικοινωνίες, μετά τις τηλεφωνικές συνεντεύξεις που έδωσε ο Σάββας Ξηρός. Η διοίκηση του νοσοκομείου Ευαγγελισμός αρνήθηκε τους ισχυρισμούς του Σάββα Ξηρού περί επισκέψεων πολιτικών στο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του. Επίσης, διέψευσε κατηγορητικά τους ισχυρισμούς για χορήγηση παραισθησιογόνων φαρμάκων. Παράλληλα, ο καθηγητής ψυχιατρικής Ι. Μαντωνάκης που επισκέφθηκε τον Σ. Ξηρό στο νοσοκομείο, δήλωσε ότι ο ασθενής είχε πλήρη διαύγεια και δεν υπήρχε καμία ένδειξη ότι βρισκόταν υπό την επήρεια φαρμάκων, ενώ δεν είχε εμφανές ψυχιατρικό πρόβλημα. Τους λόγους που έκρινε προφυλακιστέα τη Σωτηροπούλου, διατύπωσε με πρότασή του προς το αρμόδιο Συμβούλιο Εφετών ο εισαγγελέας Εφετών Κ. Καρούτσος. Θεωρεί ότι η κατηγορούμενη είναι ύποπτη φυγής και επικίνδυνη για την τέλεση νέων αξιόποινων πράξεων
17 Σεπτεμβρίου
Το Συμβούλιο Εφετών, τάχθηκε υπέρ της προφυλάκισης της Σωτηροπούλου, η οποία συνελήφθη και οδηγήθηκε στην Αντιτρομοκρατική και την επόμενη στις φυλακές Κορυδαλλού. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Λ Κρουσταλλάκης κατά την επίσκεψή του στο ΔΣΑ, αναφερόμενος στο θέμα της τρομοκρατίας, διαβεβαίωσε ότι η Εισαγγελία εγγυάται τη νομιμότητα των διαδικασιών και την απρόσκοπτη παρουσία δικηγόρων σε όλες τις φάσεις οποιασδήποτε δίκης και για οποιονδήποτε κατηγορούμενο.
20 Σεπτεμβρίου: Ο Σάββας Ξηρός μεταφέρθηκε από τις φυλακές Κορυδαλλού στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», προκειμένου να υποβληθεί σε προγραμματισμένες ιατρικές εξετάσεις.
23 Σεπτεμβρίου
Οι δικαστικές Αρχές διέταξαν τη διενέργεια γραφολογικής εξέτασης στα σημειώματα-αιτήματα που παρέδωσε ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος στους φρουρούς των φυλακών Κορυδαλλού με χειρόγραφα που βρέθηκαν στις γιάφκες. Αρνητικά απάντησε η διοίκηση των φυλακών Κορυδαλλού στο αίτημα του γάλλου συγγραφέα Ζεράρ ντε Βιλιέ να δει τους κρατούμενους, προκειμένου να γράψει ένα βιβλίο για τη δράση της 17Ν.
24 Σεπτεμβρίου
Το Πρωτοδικείο της Αθήνας απέρριψε το αίτημα που είχε καταθέσει στις 23/9 η Σωτηροπούλου για έκδοση προσωρινής διαταγής με την οποία ζητούσε να απαγορευθεί στους τηλεοπτικούς σταθμούς να γίνεται αναφορά σε στοιχεία της προσωπικής ζωής και κυρίως στο ανήλικο παιδί της. Η συζήτηση της αίτησης θα εκδικασθεί στις 29 Νοεμβρίου.
25 Σεπτεμβρίου
Η ειδική επιτροπή του ΔΣΑ που συγκροτήθηκε υπό την προεδρία του Δ. Παξινού, γνωμοδοτεί ομόφωνα ότι με βάση το Σύνταγμα, το Σωφρονιστικό Κώδικα καθώς και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, επιτρέπεται η επιβολή περιορισμών στην άσκηση των δικαιωμάτων των κρατουμένων ως μελών της 17Ν προκειμένου να διασφαλιστεί η ευταξία και η πειθαρχία στο σωφρονιστικό κατάστημα αλλά και οι ανάγκες της ανάκρισης και της ορθής απονομής της δικαιοσύνης. Παράλληλα, επισημαίνει ότι νομικοί παραστάτες των εμπλεκομένων στη 17Ν πρέπει να τηρούν τη μυστικότητα της ανάκρισης.
26 Σεπτεμβρίου
Ο Δ. Κουφοντίνας αρνήθηκε να υποβληθεί σε αιμοληψία για τον έλεγχο DNA. Ο Σ. Ξηρός, ζήτησε από τους γιατρούς να χρησιμοποιήσουν τα δείγματα που του πήραν στο νοσοκομείο.
27 Σεπτεμβρίου
Μεταβαίνει στις φυλακές Κορυδαλλού ο εισαγγελέας Ι. Διώτης. Σύμφωνα με πληροφορίες, η παρουσία του εντάσσεται στις έρευνες για τη δράση των υπολοίπων τρομοκρατικών οργανώσεων «1η Μάη» και «ΕΛΑ».
5 Οκτωβρίου
Ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, σε συνέντευξη στην εφημερίδα Λαμιακός Τύπος, ισχυρίζεται ότι ο ρόλος του αρχηγού της 17Ν που του αποδίδεται, είναι αστυνομικό κατασκεύασμα, καθώς όπως προκύπτει από τις απολογίες των φερομένων ως μελών της 17Ν, πρόκειται για οργάνωση με αυτόνομους πυρήνες, που αποφασίζουν μόνοι τις ενέργειές τους και δρουν ανεξάρτητα μεταξύ τους. Δηλώνει ότι συμφωνεί με τις απόψεις της 17Ν, όπως αυτές εκφράζονται μέσα από τις προκηρύξεις της, αλλά διαφωνεί με τις ενέργειές της χωρίς ωστόσο και να τις καταδικάζει. Δε θεωρεί τη δράση της τρομοκρατική αλλά ως ένοπλο πολιτικό αγώνα, αντάρτικο πόλης με στόχο την ανατροπή του καπιταλιστικού καθεστώτος. Χαρακτηρίζει χρεοκοπημένη και αναξιόπιστη την επίσημη αριστερά και ότι οι εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις δεν κατάφεραν να βρουν κοινή γλώσσα με την κοινωνία. Τέλος, θεωρεί απαράδεκτες τις συνθήκες κράτησής του σε καθεστώς πλήρους απομόνωσης.
7 Οκτωβρίου
Το Πειθαρχικό Συμβούλιο των φυλακών Κορυδαλλού επέβαλε την ποινή της απαγόρευσης των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και του επισκεπτηρίου για πέντε ημέρες στον Γιωτόπουλο, με αφορμή τη συνέντευξη που έδωσε. Την ίδια ώρα, ο Σάββας Ξηρός, μέσω του δικηγόρου του, σχολιάζοντας τη συνέντευξη, είπε ότι «ο Γιωτόπουλος είναι ένας από τους πολυπληθείς οπαδούς της οργάνωσης και ότι είναι προς τιμήν του που εκφράζει τέτοιες απόψεις ειδικά λόγω της δυσχερούς θέσης στην οποία βρίσκεται».
10 Οκτωβρίου
Ο συνήγορος του Γιωτόπουλου, Γ. Ραχιώτης προσέφυγε στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Πειραιά και στο Συμβούλιο των φυλακών Κορυδαλλού, ζητώντας να αρθεί η απόφαση που του απαγορεύει την επικοινωνία με τον πελάτη του.
12 Οκτωβρίου
Η Αγγελική Σωτηροπούλου με επιστολή της στην Ελευθεροτυπία αντικρούει ως συκοφαντίες όλους τους χαρακτηρισμούς που της αποδόθηκαν από τα ΜΜΕ και κυρίως την κατηγορία ότι χρησιμοποίησε το παιδί της κατά τη σύλληψή της. Παράλληλα, διαμαρτύρεται για τις συνθήκες κράτησης και τις απαγορεύσεις που της έχουν επιβληθεί.
15 Οκτωβρίου
Ο εφέτης ανακριτής Λ. Ζερβομπεάκος άσκησε συμπληρωματική δίωξη σε βάρος της Αγγελικής Σωτηροπούλου για απλή συνέργεια σε μία έκρηξη, σε δύο ανθρωποκτονίες και μία απόπειρα δολοφονίας. Το νέο κατηγορητήριο βασίζεται σε μαρτυρικές καταθέσεις και αφορά τη συμμετοχή της στη δολοφονία του βρετανού ταξίαρχου Σ. Σόντερς και στην απόπειρα σε βάρος του τότε υπουργού Οικονομικών Γ. Παλαιοκρασσά που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του Θ. Αξαρλιάν. Επίσης, ο Λ. Ζερβομπεάκος άσκησε συμπληρωματική δίωξη σε βάρος του Πάτροκλου Τσελέντη καθώς και του Νίκου Παπαναστασίου για συμμετοχή στη δολοφονία του αμερικανού Τζ. Τσάντες και του οδηγού του Νίκου Βελούτσου, στις 14/11/1983 στη Φιλοθέη.
Παράλληλα, ενοχοποιητικά στοιχεία προέκυψαν και για τον Α. Γιωτόπουλο, μετά τη διενέργεια γραφολογικής εξέτασης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ο γραφικός χαρακτήρας του, όπως αυτός προκύπτει από τα χειρόγραφα σημειώματα που παρέδιδε στους υπαλλήλους των φυλακών Κορυδαλλού, ταυτίζεται με αυτόν των χειρόγραφων σημειωμάτων που βρέθηκαν στη γιάφκα της Πάτμου.
16 Οκτωβρίου
Ο εφέτης ανακριτής άσκησε συμπληρωματική δίωξη σε βάρος του Διονύση Γεωργιάδη για την απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του ταμία της Εθνικής Τράπεζας στο Παγκράτι κατά τη διάρκεια ληστείας που είχε κάνει η 17Ν στις 17/12/1998.
17 Οκτωβρίου
Τρίωρη συμπληρωματική κατάθεση έδωσε στον εφέτη ανακριτή η Σωτηροπούλου, η οποία αρνήθηκε τις νέες κατηγορίες που αντιμετωπίζει. Νέες διευκρινιστικές απαντήσεις καλείται να δώσει ο Κώστας Τέλιος στον εφέτη ανακριτή όσον αφορά τη συμμετοχή του στην κλοπή όπλων από το στρατόπεδο του Συκουρίου και στην εκτόξευση ρουκέτας κατά του αυτοκινήτου του Γ. Παλαιοκρασσά.
18 Οκτωβρίου
Ο Νίκος Παπαναστασίου στη συμπληρωματική απολογία ενώπιον του εφέτη ανακριτή, αρνήθηκε κάθε εμπλοκή του στις νέες κατηγορίες που αντιμετωπίζει. Κατάθεση στον Λ. Ζερβομπεάκο έδωσε και ο Σωτήρης Κονδύλης σε βάρος του οποίου ασκήθηκε συμπληρωματική δίωξη για την εκτόξευση ρουκέτας στην πρεσβεία των ΗΠΑ στις 15/2/1996 καθώς και για συμμετοχή στην απόπειρα δολοφονίας του Αμερικανού Ρόμπερτ Τζαντ στις 3/4/1984 στη Φιλοθέη. Και οι δύο κατηγορούμενοι για συμμετοχή στη 17Ν έκαναν λόγο για διώξεις χωρίς ενοχοποιητικά στοιχεία.
21 Σεπτεμβρίου
Ο εφέτης ανακριτής άσκησε νέες συμπληρωματικές κατηγορίες σε βάρος του Βασίλη Ξηρού για συνέργεια στις δολοφονίες του εφοπλιστή Κ. Περατικού στις 28/5/1997 και του βρετανού ταξίαρχου Σ. Σόντερς στις 8/6/2000. Στην εκτόξευση ρουκέτας στην πρεσβεία των ΗΠΑ στις 15/2/1996, στις τοποθετήσεις εκρηκτικών μηχανισμών στις αντιπροσωπείες αυτοκινήτων Chrysler στην Κατεχάκη και στην Opel στη Μεσογείων στις 12/3/1998, στην εκτόξευση ρουκετών κατά των τραπεζών Chase Manhattan Bank, Banque Nationale de Paris και Midland στον Πειραιά στις 5/5/1999. Στις ληστείες στα ΕΛΤΑ Βύρωνα στις 27/1/1997, στην Εθνική Τράπεζα στο Παγκράτι στις 17/12/1998 και στη χρηματαποστολή του ΟΤΕ στον Πειραιά στις 2/5/2001.
Ο Λ. Ζερβομπεάκος άσκησε επίσης συμπληρωματικές διώξεις σε βάρος του Ηρακλή Κωστάρη, του Κώστα Καρατσώλη, του Βασίλη Τζωρτζάτου και του Θεολόγου Ψαραδέλλη. Ο Κωστάρης αντιμετωπίζει κατηγορίες για συνέργεια στις ανθρωποκτονίες Περατικού και Σόντερς, στην απόπειρα ανθρωποκτονίας του φρουρού χρηματαποστολής του ΟΤΕ Πατησίων Σαράντη Λαλιώτη στις 2/4/2002 και σε ακόμα πέντε απόπειρες ανθρωποκτονίας. Επίσης για συναυτουργία στη ληστεία της Τράπεζας Εργασίας στο Περιστέρι στις 18/7/1990, συνέργεια στη ληστεία της χρηματαποστολής του ΟΤΕ στον Πειραιά, κατοχή εκρηκτικών κ.ά. Ο Καρατσώλης θα απολογηθεί συμπληρωματικά για συμμετοχή στην κλοπή οπλισμού από το στρατόπεδο Συκουρίου για απλή συνδρομή στην απόπειρα δολοφονίας του Σαράντη Λαλιώτη, στη ληστεία χρηματαποστολής του ΟΤΕ Πατησίων και για συμμετοχή στη ληστεία της Τράπεζας Εργασίας στην οδό Πατησίων στις 29/6/1989.
22 Οκτωβρίου
Ο Γεωργιάδης στη συμπληρωματική απολογία του στον εφέτη ανακριτή αρνήθηκε το σύνολο των κατηγοριών, αρχικών και συμπληρωματικών, που του έχουν απαγγελθεί για συμμετοχή στις ενέργειες της 17Ν. Επιπλέον, μέσω του δικηγόρου του Α. Καραμανώλη κατέθεσε αίτηση και ζητεί από τον ανακριτή να εξεταστεί ως μάρτυρας ο πρώην αρχηγός της ΕΥΠ Ι. Αλεξάκης, καθώς υποστηρίζει ότι η βόμβα στην τράπεζα Alpha Πίστεως Αχαρνών στις 22/6/1998 για την οποία αντιμετωπίζει κατηγορία, την είχαν τοποθετήσει άνθρωποι της Υπηρεσίας Πληροφοριών εν γνώσει του προϊσταμένου τους.
Επίσης, το σύνολο των εγκληματικών πράξεων που του αποδίδονται, πλην της κλοπής πολεμικού υλικού στο στρατόπεδο Συκουρίου, αποδέχθηκε απολογούμενος συμπληρωματικά στον εφέτη ανακριτή ο Κ. Τέλιος. Αναφερόμενος στην απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του Γ. Παλαιοκρασσά υποστήριξε ότι ήταν παρών και ότι δεν είχε ενεργό συμμετοχή.
Αργότερα, ο εφέτης ανακριτής άσκησε συμπληρωματική δίωξη σε βάρος του Δημήτρη Κουφοντίνα για 13 απόπειρες ανθρωποκτονίας. Οι κατηγορίες αφορούν υποθέσεις για τις οποίες ήδη κατηγορείται, με επιπλέον όμως αδικήματα που αφορούν απόπειρες ανθρωποκτονίας σε βάρος πρόσθετων προσώπων που βρίσκονταν στους χώρους των επιθέσεων, χωρίς να αποτελούν κατ ανάγκη στόχο, όμως θεωρείται ότι κινδύνευσε η ζωή τους: βομβιστική επίθεση εναντίον λεωφορείου των ΜΑΤ στο Κάραβελ στις 26/11/1985, όπου σκοτώθηκε ο αστυνομικός Νίκος Γεωργακόπουλος και τραυματίστηκαν δύο αστυνομικοί. Επίθεση με βόμβα σε λεωφορείο της Πολεμικής Αεροπορίας που μετέφερε αμερικανούς στρατιώτες στο Ρέντη στις 24/4/1987, απόπειρα δολοφονίας με έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου σε βάρος του τούρκου επιτετραμμένου Ντενίς Μπουλούκμπασι, στο Ψυχικό στις 16/7/1991.
Στο μεταξύ, το νοσοκομείο Ευαγγελισμός υπέβαλε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων σε βάρος του Σάββα Ξηρού, ζητώντας τη συντηρητική κατάσχεση της περιουσίας του μέχρι του ποσού των 30.000 ευρώ, με αφορμή την οφειλή των νοσηλίων του
23 Οκτωβρίου
Ο εφέτης ανακριτής άσκησε ποινική δίωξη σε βάρος του Γιάννη Σερίφη για συμμετοχή στη 17Ν. Τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται είναι της συγκρότησης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση και της διακεκριμένης οπλοκατοχής. Η δίωξη ασκήθηκε με βάση τις απολογίες των αδελφών Χριστόδουλου και Σάββα Ξηρού καθώς και του εξαδέλφου του Παύλου Σερίφη, οι οποίοι τον εμπλέκουν στον πρώτο πυρήνα της 17Ν και μάλιστα στη δολοφονία του επικεφαλής της CIA Ρίτσαρντ Γουέλς στο Παλαιό Ψυχικό στις 23/12/1975. Ο Βασίλης Ξηρός, απολογούμενος συμπληρωματικά στον εφέτη ανακριτή, ανακάλεσε στο σύνολό τους τις προανακριτικές και ανακριτικές απολογίες του και αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες.
24 Οκτωβρίου
Ο Δ. Κουφοντίνας ενώπιον του εφέτη ανακριτή αρνήθηκε το κατηγορητήριο καθώς και τις συμπληρωματικές κατηγορίες. Μέσω της δικηγόρου του Ι. Κούρτοβικ επισήμανε ότι λόγω των σκληρών περιορισμών που του έχουν επιβληθεί καθίσταται αδύνατη η συνεργασία μεταξύ συνηγόρου και κατηγορουμένου και επομένως δεν είναι δυνατή η προετοιμασία της υπεράσπισης και της απολογίας κατά τους όρους που θέτει ο νόμος. Νέες συμπληρωματικές κατηγορίες άσκησε ο εφέτης ανακριτής σε βάρος του Παύλου Σερίφη, του Χριστόδουλου Ξηρού και του Θωμά Σερίφη. Σύμφωνα με πληροφορίες ο Π. Σερίφης διώκεται και για συμμετοχή στη διπλή δολοφονία των Τσάντες και Βελούτσου, ενώ ο Χρ. Ξηρός διώκεται για επιπλέον 12 αδικήματα, μεταξύ των οποίων και η απόπειρα δολοφονίας κατά του Τσαντ.
Η πρόθεση των Βασίλη Τζωρτζάτου και Διονύση Γεωργιάδη να αναιρέσουν εξ ολοκλήρου ή τμηματικά τις προανακριτικές απολογίες τους, στις οποίες ομολογούσαν τη συμμετοχή τους στη 17Ν, προκάλεσε την αντίδραση των δικηγόρων τους, οι οποίοι παραιτήθηκαν. Ο δικηγόρος του Γεωργιάδη, Αλ Καραμανώλης σε δήλωσή του αφήνει αιχμές ότι ο εντολέας του θέλει να αλλάξει τον υπερασπιστικό του ισχυρισμό σύμφωνα με τις επιθυμίες συγκατηγορουμένων του.
25 Οκτωβρίου
Απολογείται συμπληρωματικά νώπιον του εφέτη ανακριτή ο Ψαραδέλλης, ο οποίος αντέκρουσε το νέο κατηγορητήριο, το οποίο αφορά συμμετοχή στις δολοφονίες των Τσάντες και Βελούτσου καθώς και στη ληστεία στα ΕΛΤΑ Αιγάλεω το 1988. Οι νέες κατηγορίες σε βάρος του απαγγέλθηκαν με βάση τις αναφορές του συγκατηγορουμένου του Παύλου Σερίφη, που τον κατονόμασε ως ένα από τα πρόσωπα που συμμετείχαν στον πρώτο πυρήνα της 17Ν.
27 Οκτωβρίου
Ο Γιάννης Σερίφης μετά την απολογία του στον ανακριτή κρίθηκε προσωρινά προφυλακιστέος. Σύμφωνα με δήλωση των συνηγόρων του Γ. Φυτράκη και Φιλ. Κοτέα, η απόφαση των δικαστών για προσωρινή κράτηση βασίστηκε στην κατηγορία της συμμετοχής στην 17Ν, ενώ δεν προέκυψε από πουθενά στοιχείο για την κατηγορία της διακεκριμένης οπλοκατοχής. Επίσης, σύμφωνα με τον δικηγόρο του, ο Γιάννης Σερίφης ενώπιον του ανακριτή αρνήθηκε τις κατηγορίες και εξέφρασε την άποψη ότι η δίωξή του εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες. Μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης, δημιουργήθηκε ένταση έξω από το Εφετείο από οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που είχαν συγκεντρωθεί για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στον Γιάννη Σερίφη. Ο Γιάννης Σερίφης πριν από την απολογία του δήλωσε ότι μέσα από το πρόσωπό του θέλουν να σπιλώσουν όλους όσοι συμμετείχαν στην αντίσταση κατά της χούντας, ενώ ανέφερε ότι η δράση τέτοιων οργανώσεων είναι έξω από τις πολιτικές του πεποιθήσεις.
Απολογητικό υπόμνημα, στο οποίο αρνείται τη συμμετοχή του στη 17Ν, υπέβαλε ο Χριστόδουλος Ξηρός στον εφέτη ανακριτή και υποστήριξε ότι οι προανακριτικές ομολογίες του ήταν προϊόν πίεσης και φόβου. Επίσης, επιχειρεί να ανασκευάσει όσα είχε πει σε βάρος των Γιάννη Σερίφη και Θεολόγου Ψαραδέλλη. Νέα κατηγορητήρια παρέλαβαν από τον εφέτη ανακριτή ο Σάββας Ξηρός για 10 αδικήματα, που αφορούν ομολογημένες πράξεις καθώς και ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος.
Περισσότερες από 600 σελίδες αριθμούν οι συμπληρωματικές κατηγορίες που έχουν ήδη απαγγελθεί από τον εφέτη ανακριτή Λ. Ζερβομπεάκο στον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο. Με βάση το νέο κατηγορητήριο ο κατηγορούμενος διώκεται ως ηθικός αυτουργός όλων των πράξεων που τέλεσε η 17Ν από το 1983 μέχρι την 29η Ιουνίου 2002 (οι ενέργειες που προηγήθηκαν είναι παραγεγραμμένες), με πρώτη τη δολοφονία του αμερικανού Τζ. Τσάντες και του οδηγού του Νίκου Βελούτσου.
30 Οκτωβρίου
Ο Θωμάς Σερίφης στη συμπληρωματική απολογία του επανέλαβε ότι η συμμετοχή του περιορίζεται στην κλοπή πολεμικού υλικού από το στρατόπεδο Συκουρίου, ενώ αρνήθηκε τις νέες κατηγορίες για συμμετοχή σε τρεις εκρήξεις στα Βριλήσσια. Ο Βασίλης Τζωρτζάτος που απολογήθηκε και αυτός συμπληρωματικά ανακάλεσε τα όσα είχε ομολογήσει στην προανάκριση και στην ανάκριση για τον ενεργό ρόλο του στη 17Ν και υποστήριξε ότι πιέστηκε για να πει όσα ήθελαν οι διωκτικές αρχές. Προσφυγή στο Πλημμελειοδικείο Πειραιά έκανε η Σωτηροπούλου, διαμαρτυρόμενη για τις συνθήκες κράτησής της στις φυλακές Κορυδαλλού.
31 Οκτωβρίου
Με υπόμνημα απολογήθηκε συμπληρωματικά ο Σάββας Ξηρός στον εφέτη ανακριτή. Σε αυτό δηλώνει ότι αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη όλων των ενεργειών της 17Ν από το 1975 έως σήμερα και ως φυσικός αυτουργός από το 1982 και μετά, καταγγέλλοντας ως ηθικούς αυτουργούς τους παγκόσμιους τρομοκράτες Αμερικανούς. Επίσης αναιρεί όσα είχε υποστηρίξει για συμμετοχή των συγκατηγορουμένων του στη 17Ν.
Την αποφυλάκιση των Παύλου Σερίφη, Κώστα Καρατσώλη και Ηρακλή Κωστάρη, καθώς και την αφαίρεση από τη δικογραφία των καταθέσεων και απολογιών που έλαβε από τους κατηγορουμένους για τη 17Ν η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία, ζητεί με 11σέλιδο υπόμνημά του ο δικηγόρος Γ. Σταμούλης.
4 Δεκεμβρίου
Αντιδράσεις και από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ προκαλεί στη Βουλή η διάταξη για την απαγόρευση ραδιοτηλεοπτικής κάλυψης των δικών που περιλαμβάνεται στο νομοσχεδίου με τίτλο «Σύσταση Σώματος Επιθεώρησης και Ελέγχου των Καταστημάτων Κράτησης και άλλες διατάξεις».
7 Δεκεμβρίου
Τους λόγους της παράδοσής του εξηγεί ο Δ. Κουφοντίνας, με συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία». «Δεν θα άφηνα συντρόφους ομήρους κι εγώ να απολαμβάνω μιαν ανέντιμη ελευθερία. Θα μπορούσα να διαφύγω, όμως κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με την επαναστατική ηθική και τις ιδέες μου« δηλώνει ο Κουφοντίνας, ενώ για την υπόθεση Ριανκούρ υποστηρίζει ότι «εκ των υστέρων στήθηκε μια αποτυχημένη απόπειρα σκευωρίας και μια επιτυχημένη, όπως φαίνεται, πραγματικότητα καταβρόχθισης μυστικών κονδυλίων».
9 Δεκεμβρίου
Αίτηση αποφυλάκισης καταθέτει ο Παύλος Σερίφης.
11 Δεκεμβρίου
Στις φυλακές Κορυδαλού παντρύονται ο Δημήτρης Κουφοντίνας και η Αγγελική Σωτηροπούλου, η οποία – την ίδια ημέρα – αρχίζει απεργία πείνας, διαμαρτυρόμενη για τις συνθήκες κράτησής της.
Ο ΕΚΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ
Η απίστευτη ιστορία με τον εκκεντρικό ποιητή που είχε πιστέψει ότι μπορεί να επαναφέρει κάποιον στη ζωή
Μεγάλος ποιητής αλλά και απολύτως εκκεντρικός ως άνθρωπος. Ο Άγγελος Σικελιανός, ο οποίος έφυγε από τη ζωή μια μέρα σαν σήμερα, έζησε αντισυμβατικά και κυνήγησε με κάθε τρόπο τα όνειρα του. Μεγάλο κομμάτι της ζωής του το πέρασε στο παραλιακό χωριό Συκιά της Κορινθίας. Εκεί, η σύζυγος του Εύα Πάλμερ χρηματοδότησε και ο ίδιος σχεδίασε τη γνωστή «βίλα» η οποία βρίσκεται στις παρυφές του Πευκιά Ξυλοκάστρου και αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της περιοχής.
Στη Συκιά φιλοξένησε πολλές φορές τον επιστήθιο φίλο του Νίκο Καζαντζάκη. Μαζί, περπατώντας ή ιππεύοντας άλογα, επισκέπτονταν τα γειτονικά χωριά και κυρίως το κοντινό Θαλερό (για το οποίο έχει γράψει ένα από τα γνωστότερα του ποιήματα) για να ρεμβάσουν αλλά και να φλερτάρουν κορίτσια.
Οι ιστορίες για την εκκεντρικότητα του Σικελιανού είναι πάρα πολλές και η πλειονότητα τους αφορά τη λατρεία του σε βαθμό εμμονής στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και την έντονη ερωτική του ζωή. Αυτή όμως που σίγουρα ξεχωρίζει είναι η προσπάθεια του Σικελιανού να αναστήσει έναν νεκρό ράφτη, τον οποίο τον έστειλε μέσα σε φέρετρο η Εύα Πάλμερ (ΦΩΤΟ μαζί του), όταν έμεναν στη Συκιά. Ο ποιητής είχε πιστέψει ότι μπορεί, με τη δύναμη του πνεύματος του, να επαναφέρει κάποιον στη ζωή. Το προσπάθησε επί ώρες και στο τέλος αποκαμωμένος και ηττημένος αποδέχθηκε ότι δεν μπορεί να το κάνει.
Την ιστορία αφηγείται στο βιογραφικό του «Αναφορά στον Γκρέκο» ο Νίκος Καζαντζάκης. Με την εκπληκτική του γραφή παρουσιάζει την πίστη αλλά και την αγωνία του φίλου του που πίστεψε ότι μπορεί να δώσει ζωή.
Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό απόσπασμα από την Αναφορά στον Γκρέκο-κεφ ΙΘ΄.
«Αυτός θεατρίνος; Θα’ταν θεατρίνος αν έκανε τον απλό και το μετριόφρονα. Μα ήταν ο πιο ειλικρινής άνθρωπος στον κόσμο· το διαπίστωσα μια μέρα παρακολουθώντας ένα περιστατικό που ξεπερνούσε τα όρια του κωμικού κι έμπαινε στην επικίντυνη πύρινη περιοχή της παραφροσύνης.
Μέναμε οι δυο σ’ ένα εξοχικό σπίτι, μέσα σε πευκώνα, στην άκρα της θάλασσας. Διαβάζαμε Ντάντε και Παλαιά Διαθήκη κι Όμηρο, μου απάγγελνε με τη βροντερή φωνή του στίχους δικούς του, κάναμε μακρινούς περιπάτους· ήταν οι πρώτες μέρες της γνωριμιάς μας, τ΄αρραβωνιάσματα. Χαρά μεγάλη που είχα βρει έναν άνθρωπο να μην μπορεί ν’ αναπνέει παρά στο πιο αψηλό πάτωμα της επιθυμίας. Γκρεμίζαμε και δημιουργούσαμε τον κόσμο, ήμασταν και οι δυό σίγουροι πως η ψυχή είναι παντοδύναμη· μονάχα που αυτός νόμιζε πως η ψυχή η δική του, εγώ πως η ψυχή του ανθρώπου.
Ένα δειλινό που ετοιμαζόμασταν για το βραδινό μας περίπατο και στεκόμασταν ακόμα στο κατώφλι και κοιτάζαμε τη θάλασσα, να σου και καταφτάνει τρεχάτος ο ταχυδρόμος του χωριού· έβγαλε από την τσάντα του κι έδωκε ένα γράμμα στο φίλο μου κι ύστερα έσκυψε στο αφτί του, ταραγμένος:
-Έχετε κι ένα μεγάλο δέμα…. είπε με φοβισμένη φωνή.
Ο φίλος μου δεν τον άκουσε· διάβαζε το γράμμα, και το πρόσωπο του είχε γίνει κατακόκκινο. Άπλωσε το χέρι, μου το’ δωκε:
– Διάβασε… μου’ πε.
Πήρα το γράμμα, διάβασα: «Βουδάκι μου, ο καημένος ο γείτονάς μας, ο ράφτης, πέθανε· σου τον στέλνω και σε παρακαλώ να τον αναστήσεις», του ‘γραφε η γυναίκα του. Ο φίλος μου με κοίταξε με αγωνία:
– Νομίζεις, είναι δύσκολο; έκαμε.
Σήκωσα τους ώμους:
-Δεν ξέρω, αποκρίθηκα· πάντως είναι δύσκολο πολύ.
Μα ο ταχυδρόμος βιάζουνταν.
-Τι να το κάμω το δέμα; ρώτησε και σήκωνε το πόδι του να φύγει.
-Φέρ’το! είπε ο φίλος μου απότομα και στράφηκε πάλι και με κοίταξε, λες και περίμενε να του δώσω κουράγιο.
Μα εγώ ένιωθα δυσφορία μεγάλη και σώπαινα.
Σταθήκαμε αμίλητοι και περιμέναμε· ο ήλιος έγερνε να βασιλέψει, η θάλασσα είχε γίνει σκούρα τριανταφυλλιά· ο φίλος μου δάγκανε τα χείλη και περίμενε. Σε λίγο δυό χωριάτες φάνηκαν και σήκωναν ένα φτωχικό φέρετρο· ήταν μέσα ο ράφτης.
-Ανεβάστε τον απάνω! πρόσταξε ο φίλος μου και το λαμπρό πρόσωπο του είχε σκοτεινιάσει. Στράφηκε πάλι και με κοίταξε:
-Τι λες; με ρώτησε πάλι και κάρφωσε στα μάτια μου τη ματιά του, ανήσυχη· τι λες, θα μπορέσω;
-Δοκίμασε, αποκρίθηκα· εγώ θα πάω περίπατο.
Πήρα γιαλό γιαλό κι ανάσαινα βαθιά τη μυρωδιά του πεύκου και της θάλασσας. «Τώρα θα φανεί, συλλογίζουμουν, αν είναι θεατρίνος ή αν είναι επικίντυνα απότολμη ψυχή, έτοιμη να πεθυμήσει και να επιχειρήσει τα αδύνατα. Θα δοκιμάσει ν’αναστήσει το νεκρό, ή, παμπόνηρος, θα φοβηθεί το γελοίο και θα πάει κρυφά κι ήσυχα να κοιμηθεί στο κρεβάτι του; Απόψε θα φανεί». Έτρεμα που ζυγιάζουνταν έτσι μπροστά μου η ψυχή του φίλου μου και περπατούσα γρήγορα γρήγορα, αναστατωμένος.
Ο ήλιος είχε πια βουτήξει· το πρώτο σκούξιμο της κουκουβάγιας ακούστηκε μέσα από τα πεύκα, θλιμμένο και τρυφερό· οι μακρινές βουνοκορφές άρχισαν να λιώνουν μέσα στο σούρουπο. Μάκρυνα επίτηδες τον περίπατο μου, γιατί ένιωθα δυσφορία να γυρίσω σπίτι· πρώτα πρώτα μ’ενοχλούσε η παρουσία του νεκρού· ποτέ δεν μπόρεσα ν’αντικρίσω νεκρό χωρίς ν’ανατριχιάσω από αηδία και φόβο· κι ύστερα, γιατί ήθελα ν’αναβάλω όσο μπορώ να δω πως θα φερθεί στην κρίσιμη αυτή στιγμή ο φίλος μου.
Όταν έφτασα στο σπίτι, το δωμάτιο του φίλου μου, από πάνω από το δικό μου, ήταν κατάφωτο. Δεν είχα κέφι να δειπνήσω, έπεσα στο κρεβάτι να κοιμηθώ· μα πού να κλείσω μάτι! Από πάνω μου όλη τη νύχτα άκουγα σιγανά μουγκρητά και το κρεβάτι να τρίζει· κι ευτύς ύστερα βήματα βαριά απάνω κάτω, πολλή ώρα, και πάλι μουγκρητά και το κρεβάτι να τρίζει. Όλη τη νύχτα. Κάποτε άκουσα το φίλο μου ν’ αναστενάζει βαθιά και ν’ ανοίγει το παράθυρο, σαν να πλαντούσε κι ήθελε να πάρει αέρα.
Είχα πια κουραστεί, και τα ξημερώματα με πήρε ο ύπνος· άργησα να ξυπνήσω και να κατέβω κάτω· ο φίλος μου κάθουνταν μπροστά στο τραπέζι, το γάλα μπροστά του έμενε ανέγγιχτο. Τρόμαξα όταν τον είδα· δυό μεγάλοι γαλάζιοι κύκλοι είχαν απλωθεί γύρα από τα μάτια του κι ήταν χλωμός χλωμός και τα χείλια του κάτασπρα. Δεν του μίλησα· κάθισα δίπλα του στενοχωρημένος και περίμενα.
-Έκαμα ό,τι μπορούσα, είπε τέλος, σαν να’θελε να δικαιολογηθεί· θυμάσαι πώς ανάστησε ο προφήτης Ελισσαίος το νεκρό: ξάπλωσε ολοκορμίς απάνω του, κόλλησε το στόμα του στο στόμα του νεκρού και του φυσούσε την πνοή του και μούγκριζε· το ίδιο έκαμα κι εγώ… Σώπασε, και σε λίγο:
-Όλη νύχτα…. όλη νύχτα…. του κάκου!
Θαμασμός με είχε κυριέψει· κοίταζα το φίλο μου και τον καμάρωνα· είχε μπει στο γελοίο, μα το’χε ξεπεράσει, είχε φτάσει στο τραγικό σύνορο της παραφροσύνης, και τώρα γύριζε και κάθουνταν αντίκρα μου εξαντλημένος. Σηκώθηκε, πρόβαλε ως το κατώφλι, κοίταξε μπροστά του τη θάλασσα, σφούγγιξε το μέτωπο του που μαργαριτώνουνταν με χοντρές στάλες ιδρώτα.
-Και τώρα; στράφηκε και με ρώτησε· τι να κάμω;
-Φώναξε τον παπά να’ ρθει να τον θάψει, αποκρίθηκα· κι εμείς πάμε να κάμουμε τη βόλτα μας στην άκρα της θάλασσας.
Τον πήρα χεραγκαλιά, το μπράτσο του έτρεμε· βγάλαμε τα παπούτσια μας, ξεκαλτσωθήκαμε, τσαλαβουτούσαμε στο ακρογιάλι και δροσερεύαμε. Δεν μιλούσε, μα ένιωθα πως η δροσιά της θάλασσας και το ήσυχο φουρφούρισμα της τον γαλήνευαν.
-Ντρέπουμαι…. μουρμούρισε τέλος. Η ψυχή λοιπόν δεν είναι παντοδύναμη;
-Δεν είναι ακόμα, αποκρίθηκα· θα γίνει. Παλικαριά μεγάλη να θες να ξεπεράσεις τα σύνορα του ανθρώπου· μα παλικαριά μεγάλη και ν’αναγνωρίζεις χωρίς τρόμο τα σύνορα και να μην απελπίζεσαι. Θα χτυπούμε, θα χτυπούμε τα κεφάλια μας απάνω στα κάγκελα, πολλά κεφάλια θα γίνουν θρύμματα, μα μια μέρα τα κάγκελα θα σπάσουν…
-Εγώ θα ‘θελα να ‘ναι το κεφάλι μου που θα τα σπάσει, είπε και πέταξε με πείσμα ένα μεγάλο χοχλάδι στη θάλασσα· εγώ, εγώ, φώναξε, κανένας άλλος!
Χαμογέλασα· «εγώ!εγώ!» αυτή ‘ταν η φοβερή φυλακή, χωρίς πόρτες, χωρίς παράθυρα, του φίλου μου».
Ο ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ
Κεντρικό ρόλο στο έργο του Άγγελου Σικελιανού κατέχει το ασίγαστο ενδιαφέρον του για την ελληνική μυθική παράδοση και τις μυστικιστικές λατρείες. Ο ίδιος θεωρούσε ότι η πανάκεια στον κοινωνικό, πνευματικό και πολιτικό κατακερματισμό της εποχής, την ηθική φθορά και τον διχασμό της ατομικής προσωπικότητας αποτελούσε η αναγέννηση του «αρχέγονου» μύθου. Εκείνης της αρχετυπικής ιδέας, η οποία έχει χαράξει, ανεξίτηλα, στο πέρασμα των χρόνων, τη πνευματική εξέλιξη ενός ολόκληρου λαού.
Προώθηση της «Δελφικής Ιδέας»
Ο Άγγελος Σικελιανός προώθησε αυτή τη «Δελφική» του «Ιδέα» τόσο μέσα στα ίδια του τα έργα, όσο και μέσα από μια σειρά πεζών κειμένων, άρθρων, προγραμμάτων, ενημερωτικών υλικών, και μπροσουρών. Αλλά πάνω απ’ όλα μέσα από την αμέριστη υποστήριξη και προσφορά της συζύγου του Εύας Πάλμερ Σικελιανού. Με την οποία μαζί διοργάνωσαν το 1927 και το 1930 τις περίφημες «Δελφικές Εορτές», ως ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός «πνευματικού πανεπιστημίου» στου Δελφούς, το οποίο θα ξεπερνούσε τα εκάστοτε εθνικά σύνορα και θα εξύψωνε το αθάνατο δημιουργικό και αυθεντικό πνεύμα του «ανθρωπισμού».
ΒΡΕΘΗΚΕ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΗΔΕΝ ΤΗΣ ΠΑΝΩΛΗΣ ΠΟΥ ΘΕΡΙΣΕ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ?
Αποτέλεσε ένα μεγάλο ιστορικό μυστήριο εδώ και σχεδόν 700 χρόνια. Ωστόσο τώρα οι ερευνητές θεωρούν ότι έφτασαν στη λύση του.
Το 1338 ή το 1338 η Bačaq «μια πιστή γυναίκα» στα 40 της με ύψος που μετά βίας ξεπερνούσε το 1.40μ. πέθανε και θάφτηκε στο νεκροταφείο του μικρού χωριού Καρά-Τζιγκάχ, περίπου 10 χιλιόμετρα έξω από το Μπίσκεκ, την πρωτεύουσα αυτού που σήμερα είναι το Κιργιστάν. Η επιτύμβια στήλη του τάφου με το όνομά της ήταν χαραγμένη στη συριακή γλώσσα, μια αραμαϊκή διάλεκτο. Η ίδια ήταν μόνο μια από τους 114 ανθρώπους που θάφτηκαν εκεί μέσα σε μόλις δύο χρόνια- αριθμός που αποτελεί το ένα τέταρτο των ανθρώπων που θάφτηκαν στο συγκεκριμένο νεκροταφείο καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του από το 1245 έως το 1345. Ο τάφος της Bačaq δεν αναφέρει την αιτία θανάτου, ωστόσο οι τάφοι άλλων ανθρώπων που πέθαναν μαζί της γράφουν: Mawtānā. Με άλλα λόγια: Πανούκλα.
Σήμερα, σχεδόν 700 χρόνια μετά τον θάνατό της, η Bačaq και άλλοι άνθρωποι που πέθαναν μαζί της βοήθησαν τους επιστήμονες να δώσουν απάντηση σε ένα ερώτημα που αποτελούσε μυστήριο ως τώρα: από πού ξεκίνησε η χειρότερη ίσως πανδημία που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα και έμεινε γνωστή ως «Μαύρος Θάνατος». Η βουβωνική πανώλη (πανούκλα) σάρωσε την Ευρώπη, την Ασία και την βόρεια Αφρική κατά τον Μεσαίωνα και σκότωσε μέχρι και εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο μέχρι σήμερα κανείς δεν ήξερε από πού προήλθε.
Μια νέα γερμανική επιστημονική έρευνα με επικεφαλής μια Ελληνίδα της διασποράς μελέτησε τώρα το DNA επτά ανθρώπων-μεταξύ των οποίων και η Bačaq- που είχαν πεθάνει τον 14ο αιώνα από την πανώλη και κατέληξαν ότι η ασθένεια προήλθε από την περιοχή του σημερινού βορείου Κιργιστάν, η οποία αποτελούσε μια στάση στον δρόμο του Μεταξιού.
Η λεγόμενη «μαύρη πανώλη», που προκλήθηκε από το βακτήριο Yersinia pestis, εξόντωσε έως το 60% του ευρωπαϊκού πληθυσμού μεταξύ 1346-1353 μ.Χ. Μελετητές υπολογίζουν τον αριθμό των ανθρώπων που πέθαναν από 75 έως 200 εκατομμύρια. Παρά τις προσπάθειες των επιστημόνων εδώ και χρόνια να εντοπίσουν την γεωγραφική προέλευση της πανδημίας αυτό παρέμενε αβέβαιο με τις πιθανές περιοχές προέλευσης να εκτείνονται από τη Δυτική Ευρασία μέχρι την Ανατολική Ασία και την Κίνα. Για παράδειγμα η περιοχή της Κάφα στην κριμαϊκή χερσόνησο κατέγραψε ένα από τα πρώτα ξεσπάσματα της πανδημίας κατά της διάρκεια της πολιορκίας από τον στρατό της μογγολικής αυτοκρατορίας το 1346. Ο Καύκασος και περιοχές της κεντρικής Ασίας είχαν επίσης προταθεί ως πιθανά επίκεντρα. Από την άλλη η Κίνα είχε παρουσιάσει μερικά από τα πιο γενετικά διαφοροποιημένα στελέχη του βακτηρίου Yersinia pestis. Όλα όμως μέχρι σήμερα ήταν υποθέσεις.
Σημάδια της πανώλης
Αρκετά χρόνια πριν, ο Φίλιπ Σλάβιν, ένας ιστορικός με ειδίκευση στην οικονομία και το περιβάλλον του Πανεπιστημίου Στίρλινγκ στη Μ. Βρετανία, άρχισε να μελετά μια σειρά αρχείων από νεκροταφεία του Κιργιστάν, τα οποία θεωρούσε ότι μπορεί να περιέχουν στοιχεία για τις ρίζες του «Μαύρου Θανάτου». Τα νεκροταφεία, γνωστά ως Καρά-Τζιγκάχ και Μπουράνα, είχαν έναν πολύ μεγάλο αριθμό ταφόπλακων από το 1338 και το 1339 και τουλάχιστον δέκα από αυτές έκαναν αναφορά στην πανώλη.
«Όταν έχεις ένα ή δύο χρόνια πολύ αυξημένης θνησιμότητας, αυτό σημαίνει ότι κάτι περίεργο συμβαίνει εκεί», αναφέρει ο Σλάβιν.
Για να προσδιορίσουν αν οι ταφές αυτές σχετίζονται με τον Μαύρο Θάνατο, ο Σλάβιν και ο Γιόχανες Κράουζε, ένας παλαιογενετιστής του ινστιτούτου Μαξ Πλανκ της Εξελεκτικής Ανθρωπολογίας στη Λειψία, προσπάθησαν να εντοπίσουν τα λείψανα που είχαν ταφεί τότε στο νεκροταφείο, αλλά τις δεκαετίες του 1880 και 1890 είχαν μεταφερθεί στην Αγία Πετρούπολη στη Ρωσία στο Μουσείο Ανθρωπολογίας.
Η ανάλυση
Αφού τα λείψανα εντοπίστηκαν, οι ερευνητές με επικεφαλής τη δρα Μαρία Σπύρου, μεταδιδακτορική ερευνήτρια του γερμανικού Πανεπιστημίου του Τίμπινγκεν και του Τμήματος Αρχαιογενετικής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας στην Ιένα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», προσδιόρισαν την περιοχή Τιαν Σαν της Λίμνης Ισίκ-Κουλ του σημερινού Κιργιστάν ως το πιθανότερο επίκεντρο της πανούκλας.
Στην εν λόγω περιοχή έχουν βρεθεί από τους αρχαιολόγους απρόσμενα πολλοί τάφοι της περιόδου 1338-1339 με ενδείξεις, όπως οι επιγραφές στις ταφόπλακες, που παραπέμπουν στην πανώλη ως αιτία θανάτου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επίσημη έναρξη της πανδημίας τοποθετείται λίγο αργότερα στο 1346. Σε συνδυασμό με τη νέα γενετική ανάλυση αρχαίου DNA από τα δόντια επτά σκελετών (πέντε γυναίκες-δύο άντρες) σε δύο νεκροταφεία αυτής της περιοχής και την ανίχνευση του βακτηρίου Yersinia σε τρεις από αυτούς, η μελέτη κατέληξε στην εκτίμηση ότι το σημείο εκείνο έπαιξε τον κομβικό ρόλο στο ξέσπασμα της επιδημίας.
Οι ερευνητές συνέκριναν το στέλεχος του Y. pestis που βρήκαν στα λείψανα με 203 σύγχρονα και 47 ιστορικά γονιδιώματα του βακτηρίου. Το στέλεχος που εντόπισαν φαίνεται να είναι ο πρόγονος των στελεχών που εξελίχθηκαν εκείνη την εποχή με το λεγόμενο γεγονός της διαφοροποίησης, το οποίο θεωρούνταν ανέκαθεν ότι συνδέεται με την αρχή της πανδημίας. Αυτά τα στελέχη έχουν εντοπιστεί και σε λείψανα θυμάτων απ’ όλη την Ευρώπη- όπως σε έναν άντρα που η ομάδα είχε μελετήσει το 2011 και είχε πεθάνει στο Λονδίνο- ενώ εντοπίζονται ακόμα και σήμερα σε λιγότερο επιθετικές μορφές.
Εξαιτίας του γεγονότος ότι το στέλεχος που βρέθηκε στο Κιργιστάν μοιάζει πάρα πολύ με αυτό που εντοπίζεται μέχρι και σήμερα στα ζώα της περιοχής, η Σπύρου και οι συνεργάτες της προτείνουν ότι η περιοχή της Τιαν Σαν είναι το σημείο που το βακτήριο «μεταπήδησε» από τα ζώα στον άνθρωπο.
Φαίνεται ότι αυτό το στέλεχος από την συγκεκριμένη περιοχή του Κιργιστάν οδήγησε σε μια «έκρηξη» διαφοροποίησης στα στελέχη του Y. pestis λίγο πριν την πανδημία. «Ήταν σαν το big bang της πανώλης», λέει ο Γιόχανες Κράουζε, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα.
«Είναι σα να βρίσκεις το μέρος όπου όλα τα στελέχη ενώθηκαν, όπως με τον κοροναϊό που είχαμε όλα τα στελέχη της Άλφα, Δέλτα και Όμικρον να έρχονται από αυτό το στέλεχος της Γιουχάν», λέει ο Κράουζε.
«Βρήκαμε το πηγαίο στέλεχος του Μαύρου Θανάτου και το σημαντικό είναι ότι γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία του (1338)», δήλωσε η Σπύρου, η οποία έχει εξειδικευθεί στην ιστορία και εξέλιξη των λοιμωδών νόσων, ιδίως της πανώλης. «Παρά τον κίνδυνο περιβαλλοντικής μόλυνσης (των δειγμάτων DNA) και την ανυπαρξία εγγυήσεων ότι τα βακτήρια θα είχαν μπορέσει να διατηρηθούν, καταφέραμε να αλληλουχίσουμε αρχαίο DNA από επτά άτομα από δύο νεκροταφεία και βρήκαμε το DNA του βακτηρίου της πανώλης σε τρία από αυτά», πρόσθεσε.
Ο καθηγητής Κράουζε από την άλλη επεσήμανε ότι «ακριβώς όπως η Covid, ο Μαύρος Θάνατος υπήρξε μια αναδυόμενη νόσος και η αρχή μιας τεράστιας πανδημίας που συνεχίστηκε για περίπου 500 χρόνια. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πραγματικά υπό ποιές συνθήκες η πανώλη εμφανίστηκε».
Το βακτήριο της πανώλης κυρίως μεταφέρεται μέσω των τρωκτικών και οι άνθρωποι εμφανίζουν βουβωνική πανώλη μόνο όταν κάποιος ενδιάμεσος ξενιστής, όπως οι μύγες, μεταφέρουν τη μόλυνση. Ο Κράουζε υποψιάζεται ότι η στενή επαφή των ανθρώπων σε αυτές τις περιοχές με μολυσμένες μαρμότες (είδος τρωκτικού που ζει σε αφθονία στην Ευρασία) προκάλεσε την έξαρση της πανδημίας, όπου οι «αμαθείς» στην ασθένεια οργανισμοί των τρωκτικών στην υπόλοιπη Ευρώπη μετέφεραν πολύ γρήγορα την πανώλη.
Σύμφωνα με τον Σλάβιν, η συγκεκριμένη περιοχή μοιάζει λογικό να είναι το επίκεντρο της ασθένειας. Η περιοχή βρίσκεται πάνω στον δρόμο του Μεταξιού και οι τάφοι του Κιργιστάν περιείχαν ακόμα και πέρλες από τον Ινδικό Ωκεανό, κοράλλια από την Μεσόγειο και ξένα νομίσματα κάτι που σημαίνει ότι προϊόντα από μακρινές περιοχές περνούσαν από εκεί. Μάλιστα ακόμα και οι νεκροί που τάφηκαν εκεί δεν ήταν όλοι ντόπιοι. Κάποιοι φαίνεται ότι προέρχονταν από την Κίνα, την Μογγολία, την Αρμενία και από αλλού. «Μπορούμε να υποθέσουμε ότι το εμπόριο, τόσο το μακρινό όσο και το ντόπιο, θα πρέπει να έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην μετάδοση του παθογόνου βακτηρίου στα δυτικά», αναφέρει ο Σλάβιν.
Το 1347 η πανώλη εισήλθε στη Μεσόγειο μέσω του θαλάσσιου εμπορίου και των πλοίων που μετέφεραν προϊόντα από τις περιοχές της Μαύρης Θάλασσας που τότε βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της μογγολικής Χρυσής Ορδής. Στη συνέχεια, η πανώλη εξαπλώθηκε στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική. Το πρώτο αυτό κύμα είχε τη συνέχεια του σε ένα μακρόχρονο δεύτερο κύμα που διήρκεσε έως τον 19ο αιώνα.
Πάντως, αρκετοί ερευνητές αν και υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό τη νέα μελέτη τονίζουν ότι θα πρέπει να μελετηθούν κι άλλα δείγματα από ακόμα περισσότερες περιοχές καθώς μπορεί και κάπου αλλού να εντοπιστεί κάποιο ακόμα παλιότερο στέλεχος.
Η Σπύρου και η ομάδα της από την άλλη τώρα λένε ότι σκοπεύουν να αναπαραστήσουν όλο ταξίδι των σχεδόν 3.000 χιλιομέτρων του βακτηρίου από την Κεντρική Ασία στην Ευρώπη. Γι’ αυτό θα βασιστούν στα στοιχεία από την ιστορία και τη γενετική αρχαιολογία. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι θα πρέπει πρώτα να βρουν αυτά τα στοιχεία. Ελέγχοντας ξανά παλιές συλλογές, όπως έκαναν στο Κιργιστάν, ίσως αυτό τους δώσει αυτό που ψάχνουν. «Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν παρόμοιες, πρόσθετες συλλογές τις οποίες θα έχουμε την ευκαιρία να μελετήσουμε στο μέλλον. Πραγματικά το ελπίζω», λέει η Σπύρου.
ΤΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΕΝΟΣ ΣΚΥΛΑ – ΗΛΙΑ ΡΙΧΤΟ
Το συγκλονιστικό με εμένα είναι ότι μετά από όλα αυτή τη λαμπρή εκκίνηση, ξαφνικά ένιωσα ότι ανοίγω τις πύλες του παραδείσου σε έναν κόσμο για μένα περίεργο, ιδιόρρυθμο, γοητευτικό, όπως ήταν τότε το σκυλάδικο. Ξαφνικά έγινε αυτό.
σκυλάδικο ουδέτερο
(μειωτικό) χαρακτηρισμός για λαϊκό νυχτερινό ελληνικό κέντρο διασκέδασης που ακούγεται μουσική με μπουζούκια, η οποία θεωρείται κατώτερης ποιότητας και πως απευθύνεται στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα
Τα κωλάδικα δυνάμωσαν κι απόχτησαν την μορφή, που διατηρούν και σήμερα -αντιπαθητικά και πανάκριβα μαγαζιά- απώθησαν τον κόσμο της μαγκιάς. Οι μάγκες αναγκάστηκαν να βρουν κάτι άλλο· εξ ου και η η εφεύρεση του σκυλάδικου
- Ηλίας Πετρόπουλος, Το Άγιο Χασισάκι
η συγκλονιστική ερμηνεία του Γιώργου Αρμένη στο επικό ”όλα είναι δρόμος ” του Παντελή Βούλγαρη είναι η επιτομή της κουλτούρας του σκυλάδικου
Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΑΙΧΜΑΝ ΣΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ
Πώς μια ερωτική σχέση του γιού του οδήγησε στον εντοπισμό του. Η επιχείρηση της Μοσάντ που οδήγησε στη σύλληψη και τη μεταφορά του στο Ισραήλ
«Un momentito, Señor» (μια στιγμούλα κύριε). Ήταν οι μοναδικές λέξεις που ήξερε στα ισπανικά ο Ισραηλινός πράκτορας, Πίτερ Μάλκιν αλλά ήταν αρκετές για να γράψει ιστορία.
Ο Μάλκιν απευθύνθηκε σε έναν φαλακρό εργάτη του εργοστασίου της Mercedes-Benz που επέστρεφε σπίτι του. Το ημερολόγιο έδειχνε 11 Μαΐου 1960.
Ο εργάτης φάνηκε να αιφνιδιάζεται και πάγωσε. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ο Μάλκιν και τρεις ακόμα μυστικοί πράκτορες τον είχαν ακινητοποιήσει και τον είχαν βάλει στην πίσω θέση ενός αυτοκινήτου. Καθώς απομακρύνονταν με ταχύτητα τον έδεσαν και τον κάλυψαν με μια κουβέρτα.
Ο παγιδευμένος άντρας δεν ήταν ένας απλός εργάτης. Ήταν ένας από τους πλέον διαβόητους εγκληματίες πολέμου στην σύγχρονη ιστορία. Ήταν ο Άντολφ Άιχμαν, ένας από τους εμπνευστές της Τελικής Λύσης.
Για χρόνια είχε καταφέρει να ξεφύγει από τις αρχές και ζούσε ήρεμα στην Αργεντινή. Πλέον όμως οι ήρεμες μέρες του είχαν τελειώσει. Βρισκόταν στα χέρια της Μοσάντ και θα λογοδοτούσε για τα εγκλήματα του. Ο εντοπισμός, η σύλληψη και τελικά η δίκη του Άιχμαν είναι μια ιστορία που θυμίζει κινηματογραφικό σενάριο. Χρειάστηκαν χρόνια σκληρής δουλειάς για να καθίσει τελικά ο Ναζί αξιωματικός στο εδώλιο.
«Η οργάνωση πίσω από την αποστολή ήταν απίστευτη. Είναι σαν να παρακολουθείς ταινία αλλά στην πραγματική ζωή. Η σύλληψη του Άιχμαν και όσα ακολούθησαν ουσιαστικά ξύπνησε τον κόσμο για τα όσα έγιναν στο Ολοκαύτωμα» λέει ο Γκάι Γουόλτερς, συγγραφέας του εξαιρετικού «Hunting Evil: The Nazi War Criminals Who Escaped and the Quest to Bring them to Justice».
Οργανωτικός και αποφασισμένος
Ο Άιχμαν μπήκε στο ναζιστικό κόμμα της Αυστρίας το 1932. Όσοι τον γνώριζαν μιλούν για ένα ικανό γραφειοκράτη και φανατικό αντισημίτη. Οργανωτικός και αποφασισμένος ανέβηκε άνετα και γρήγορα στην ιεραρχία. Μέχρι το 1935 ανήκε στην ομάδα που είχε συστήσει το κόμμα για να δώσει απαντήσεις σε αυτό που αποκαλούσε «Εβραϊκό ζήτημα». Πώς δηλαδή πρέπει να αντιμετωπιστούν οι Εβραίοι που ζουν στην Ευρώπη.
Μέχρι το τέλος του ο Άιχμαν ισχυριζόταν ότι απλά εκτελούσε εντολές όμως ήταν από τους οργανωτές της «βιομηχανίας θανάτου». Παρακολούθησε την περιβόητη Διάσκεψη της Βάνζεε όπου μια ομάδα υψηλόβαθμων αξιωματικών καθόρισε τις λεπτομέρειες γι’ αυτό που ονόμασαν «Τελική Λύση». Ο Άιχμαν δεν πήρε αποφάσεις αλλά κατέγραψε τα πάντα και ετοίμασε ένα πλάνο για το πώς μπορεί να δολοφονηθεί ολόκληρος ο εβραϊκός πληθυσμός της Ευρώπης. Συντόνισε με ζήλο τις μαζικές μεταφορές πολιτών εβραϊκής καταγωγής σε γερμανοκρατούμενες περιοχές ώστε να ακολουθήσει η εξολόθρευση τους.
Απόδραση μέσω Βατικανού
Σε αντίθεση όμως με την πλειονότητα των… αρχιτεκτόνων του Ολοκαυτώματος που συνελήφθησαν, δικάστηκαν και εκτελέστηκαν, ο Άιχμαν κατάφερε να ξεφύγει από τη δικαιοσύνη. Με το τέλος του πολέμου συνελήφθη από τις αμερικανικές δυνάμεις αλλά δραπέτευσε. Καθώς ταξίδευε σε διάφορα μέρη της Ευρώπης άλλαξε πολλές φορές ταυτότητα.
Κατέληξε στην Ιταλία, όπως πολλοί ναζιστές. Ήταν πλέον κοινό μυστικό πως το Βατικανό προσέφερε καταφύγιο και τρόπο διαφυγής. «Το πρώτο βήμα ήταν η διαφυγή στην Ιταλία. Στη συνέχεια μόλις διασφαλιζόταν η πολυπόθητη επιστολή της καθολικής εκκλησίας και η έκδοση διαβατηρίου από τον Ερυθρό Σταυρό ήταν απλά ζήτημα χρόνου», λέει ο Γερμανός ιστορικός, Χούμπερτ Βολφ.
Την 1η Ιουνίου 1950 η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού εξέδωσε διαβατήριο (κεντρική φωτό) στον Άιχμαν με όνομα Ρικάρντο Κλέμεντ. Στο έγγραφο αναφερόταν ότι είναι τεχνικός και έχει γεννηθεί στο Μπολτσάνο της Ιταλίας αλλά δεν είχε εθνικότητα.
Οικογενειακή ζωή στην Αργεντινή
Το καλοκαίρι του 1950 έφτασε στην Αργεντινή και τα πρώτα τρία χρόνια έζησε στο Σαν Φερνάνδο, μια μικρή πόλη κοντά στο Μπουένος Άιρες. Εκεί δούλεψε σε ένα εργοστάσιο μετάλλων. Στη συνέχεια μετακόμισε στην επαρχία Τουκουμάν που δούλεψε ως τεχνικός στην εταιρία Capri. Στα μέσα του 1952 έφτασαν στην Αργεντινή η σύζυγος του Άιχμαν και τα παιδιά τους. Μετακόμισαν στο Μπουένος Άιρες και τον Μάρτιο του 1959 προσελήφθη στο εργοστάσιο της Mercedes Benz.
Ο Άιχμαν ζούσε μια ήρεμη ζωή αλλά δεν μπορούσε όμως να καταπνίξει το πάθος του για τον ναζισμό. Έκανε παρέα με άλλους Ναζί που είχαν επίσης δραπετεύσει στην Αργεντινή και ακροδεξιά στοιχεία της χώρας. Σε μια συζήτηση του με φιλοναζιστή δημοσιογράφο έφτασε στο σημείο να του πει ευθαρσώς πως το λάθος του ήταν ότι δεν σκότωσε κάθε Εβραίο στην Ευρώπη.
Η φήμη ότι ο Άιχμαν είναι ζωντανός και ζούσε στην Αργεντινή έφτασε πρώτα στις ΗΠΑ, μετά στην Ευρώπη και τέλος στο Ισραήλ. Οι αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες αλλά και αυτές της Δυτικής Γερμανίας είχαν λάβει πληροφορίες για τον Άιχμαν αλλά επέλεξαν να μην ασχοληθούν. Γι’ αυτούς πλέον ο εχθρός ήταν η Σοβιετική Ένωση και οι υψηλόβαθμοι Ναζί θεωρούνταν χρήσιμοι.
Ο κινηματογραφικός εντοπισμός
Το Ισραήλ όμως ενδιαφερόταν πάρα πολύ για το πού βρίσκεται ο Άιχμαν. O Λόταρ Χέρμαν, ένας τυφλός Εβραίος πρόσφυγας που είχε φυλακιστεί στο Νταχάου, ζούσε πλέον στην Αργεντινή. Ένα παιχνίδι της μοίρας οδήγησε τον να μάθει ότι ο Άιχμαν ζούσε επίσης στη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Η κόρη του Χέρμαν, Σίλβια, είχε σχέση με έναν από τους γιούς του Άιχμαν, τον Νίκολας. Αυτός δεν γνώριζε ότι η Σίλβια είναι Εβραία και υπερηφανευόταν για το παρελθόν του πατέρα του ενώ συστηνόταν ως Άιχμαν και όχι ως Κλέμεντ.
Ο Χέρμαν έστειλε ένα γράμμα στη Γερμανία και ο δικαστής Φριτς Μπάουερ που είχε εβραϊκή καταγωγή του απάντησε και του ζήτησε περισσότερες πληροφορίες. Με τη βοήθεια της Σίλβια ο Χέρμαν έμαθε τη διεύθυνση του Ναζί.
Ο Μπάουερ γνώριζε ότι στις μυστικές υπηρεσίες εργάζονταν πολλά άτομα που συμπαθούσαν το ναζιστικό καθεστώς, ακόμα και κάποια πρώην υψηλόβαθμα στελέχη του. Επέλεξε λοιπόν, το Φθινόπωρο του 1957, να ενημερώσει τον Βάλτερ Εϊτάν του υπουργείου εξωτερικών του Ισραήλ. Αυτός επικοινώνησε αμέσως με τον διοικητή της Μοσάντ, Ισέρ Χαρέλ.
Η μυστική υπηρεσία του Ισραήλ συγκέντρωσε πράκτορες των οποίων οι οικογένειες είχαν δολοφονηθεί στο Ολοκαύτωμα. Η λεγόμενη ομάδα απαγωγής είχε την αποστολή να συλλάβει τον Άιχμαν και να τον φέρει πίσω στο Ισραήλ ώστε να δικαστεί για τα εγκλήματα του. «Δεν θέλαμε να τον εκτελέσουμε σε στιλ εκδίκησης. Τον θέλαμε πάση θυσία ζωντανό για να δικαστεί και αυτό δεν ήταν απλό» αναφέρει ο Χαρέλ.
Η σύλληψη
Η διεύθυνση που είχε δώσει όμως ο Χέρμαν δεν οδήγησε πουθενά. Η οικογένεια Άιχμαν είχε μετακομίσει. Τελικά η Μοσάντ εντόπισε τον έναν γιό του Άιχμαν και τον παρακολούθησε. Τους… οδήγησε στην οδό Γκαριμπάλντι στο Μπουένος Άιρες.
Αμέσως άρχισε η παρακολούθηση του σπιτιού. Εντόπισαν τον Άιχμαν, τον φωτογράφισαν και επιβεβαίωσαν την ταυτότητα του από το σχήμα των αυτιών του και από το γεγονός ότι στις 21 Μαρτίου πήγε λουλούδια στη γυναίκα του. Η Μοσάντ γνώριζε ότι ήταν η επέτειος του γάμου τους. Ακολούθησε η επιχείρηση της σύλληψης.
Το πρόγραμμα του δεν είχε εναλλαγές. Αποφάσισαν λοιπόν να τον συλλάβουν καθώς θα επέστρεφε στο σπίτι του μετά τη δουλειά. Ο Άιχμαν έπαιρνε ένα λεωφορείο και στη συνέχεια περπατούσε για να φτάσει εκεί που έμενε.
Την 11η Μαΐου 1960 η ομάδα περίμενε. Το λεωφορείο των 19:40 που θα έφερνε τον Άιχμαν σταμάτησε αλλά αυτός δεν κατέβηκε. Αναμονή και ανησυχία.
Μισή ώρα μετά, το επόμενο λεωφορείο έφτασε στη στάση. Ο Άιχμαν ήταν ένας από τους επιβάτες και κατέβηκε. Σε ένα ήρεμο δρομάκι η ελευθερία του τελείωσε.
Το αυτοκίνητο τον μετέφερε σε ένα κρησφύγετο στο Μπουένος Άιρες. Ήταν πλέον 20:55. «Ψάξαμε το σώμα του για τα σημάδια που γνωρίζαμε ότι είχε. Όταν τα είδαμε ήμασταν εκστασιασμένοι. Του ζητήσαμε να μας πει το όνομα του. Μας είπε στην αρχή ένα γερμανικό όνομα και μετά αυτό που χρησιμοποιούσε στην Αργεντινή. Την τρίτη φορά που τον ρωτήσαμε απάντησε: “Είμαι ο Άντολφ Άιχμαν. Αυτό είναι πράγματι το όνομα μου”. Στη συνέχεια μας ζήτησε ένα ποτήρι κρασί» θυμάται ο Ραφί Εϊτάν, μέλος της ομάδας σύλληψης.
Για αρκετές μέρες οι πράκτορες των ανέκριναν. Στις 20 Μαΐου 1960 τον νάρκωσαν και τον έβαλαν σε ένα αεροπλάνο της «El Al». Ο Άιχμαν δηλώθηκε ως ασθενής και ταξίδεψε στην πρώτη θέση με προορισμό το Ισραήλ.
Η αεροπορική εταιρία είχε ζητήσει από την υπάλληλο της στο Μπουένος Άιρες, Λούκα Βολκ να ετοιμάσει τα έγγραφα της πτήσης χωρίς να ρωτήσει τι ακριβώς συνέβαινε. «Είμαι πολύ περήφανη που συμμετείχα αλλά θα ήθελα να γνωρίζω γιατί το έκανα, όταν το έκανα» θα πει η Βολκ.
Αμετανόητος ως το τέλος
Η δίκη του Άιχμαν ήταν από τις πρώτες που μεταδόθηκαν τηλεοπτικά στο σύνολο τους. Ο Άιχμαν παρουσίασε τον εαυτό του σαν έναν γραφειοκράτη που απλά ακολουθούσε διαταγές. Ζήτησε να τον καταλάβουν και να δείξουν οίκτο.
«Δεν ήταν ψυχοπαθής αλλά ένας κανονικός άνθρωπος. Ήταν η κοινοτοπία του κακού» θα πει η πολιτική αναλύτρια και συγγραφέας Χάνα Άρεντ.
Μέχρι το τέλος επέμενε ότι δεν είχε καμία ευθύνη για τον Ολοκαύτωμα. Όταν του ζητήθηκε να καταδικάστει την Τελική Λύση και το Ολοκαύτωμα το απέφυγε. Καταδικάστηκε και στις 31 Μαΐου 1962 εκτελέστηκε δια απαγχονισμού.
Η Μοσάντ επιβεβαίωσε πως οργάνωσε την επιχείρηση της σύλληψης και μεταφορά του Άιχμαν τον Φεβρουάριο του 2005.
Happy birthday Μr President…
Ή όταν η Μέριλυν έστελνε τα αδέρφια Κένεντι για μπακλαβά !
Εξήντα χρόνια μετά η εμφάνιση της Μέριλιν Μονρόε στο πάρτι γενεθλίων του Τζον Κένεντι μαγνητίζει. Η ιστορία πίσω απο μια από τις πιο εικονικές στιγμές της ηθοποιού. Το φόρεμα και η σχέση της με τα αδέλφια Κένεντι
Ήταν η τελευταία λαμπερή πράξη ενός κόσμου που έμελλε να τελειώσει άδοξα. Εκείνο το βράδυ όμως κανείς δεν το γνώριζε. Εξήντα χρόνια πριν, σε ένα κατάμεστο «Madison Square Garden», η απόλυτη ανδρική φαντασίωση Μέριλιν Μονρόε ανέβηκε στη σκηνή και στήθηκε απέναντι στους δύο εραστές της. Τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι και τον αδελφό του Ρόμπερτ. Ήταν ντυμένη αλλά έδειχνε γυμνή και όταν έβγαλε το μικρό γούνινο παλτό της το κοινό χρειάστηκε οξυγόνο.
Η Μέριλιν άρχισε να τραγουδά και η σκηνή ξεχείλισε από ερωτισμό που «έπνιξε» τον φανερά αμήχανο Πρόεδρο. Για πρώτη φορά σε αυτή τη σχέση είχε βρεθεί στο ρόλο του θηράματος. Αυτό το αιθέριο πλάσμα έπαιζε μαζί του με όλο τον κόσμο να παρακολουθεί. Η Μέριλιν έδειχνε ευτυχισμένη. Δεν είχε καταφέρει να πείσει το Χόλιγουντ ότι είναι μια μεγάλη ηθοποιός, ούτε τους διανοούμενους φίλους και εραστές της ότι αποτελεί (τουλάχιστον) μια ισοδύναμη συνομιλήτρια. Εκείνο το βράδυ όμως, μέσα σε αυτό το φόρεμα, που έμοιαζε με διαμαντένιο δέρμα, τους είχε αναγκάσει να παραδοθούν άνευ όρων.
Ήταν 19 Μαΐου 1962 και ο Τζον Κένεντι γιόρταζε τα επικείμενα 45ά γενέθλια του. Ήταν η τελευταία δημόσια εμφάνιση της Μέριλιν Μονρόε. Τρείς μήνες μετά θα την έβρισκαν νεκρή. Ο Πρόεδρος θα προλάβαινε να γιορτάσει και τα 46 του αλλά τον Νοέμβριο του 1963 θα την… ακολουθούσε.
Η πρόσκληση
O Τζον Κένεντι είχε κλείσει περίπου ενάμιση χρόνο στην προεδρία και το επιτελείο του αποφάσισε να κάνει έναν μεγάλο χορό για τα 45ά γενέθλια του. Ο Κένεντι είχε γεννηθεί στις 29 Μαΐου αλλά το πάρτι οργανώθηκε για τη 19η. Στο «Madison Square Garden» κλήθηκαν περίπου 15.000 άνθρωποι, μεταξύ τους πάρα πολλοί διάσημοι που υποστήριζαν τον Δημοκρατικό πρόεδρο. Η γιορτή θα λειτουργούσε και ως ευκαιρία για να συγκεντρωθούν δωρεές για το κόμμα. Την ιδέα να δώσει το παρών η Μέριλιν Μονρόε την είχε ο ηθοποιός Πίτερ Λόφορντ μέσω του οποίου η ηθοποιός είχε γνωρίσει τους Κένεντι. Ο Λόφορντ το πρότεινε στον στενό συνεργάτη του προέδρου, Κένι Ο’Ντόνελ, αυτός το θεώρησε καλή ιδέα και έστειλε επίσημη πρόσκληση στη Μέριλιν. Όλα συνηγορούν ότι εκείνη την περίοδο η ηθοποιός είχε διακόψει τις επαφές της με τον Πρόεδρο αλλά συναντιόταν κρυφά με τον αδελφό του Ρόμπερτ με τον οποίο μάλιστα ήταν πολύ ερωτευμένη. Έχοντας βγει από μια πολύ δύσκολη περίοδο με προβλήματα υγείας και σοβαρά επαγγελματικά ζητήματα η Μέριλιν αποδέχθηκε την πρόταση. Αψήφησε τις αντιρρήσεις των υπευθύνων της 20th Century Fox και ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη.
Το φόρεμα
Για την περίσταση η ηθοποιός ζήτησε από τον διάσημο, εκείνη την εποχή, σχεδιαστή Ζαν Λουί (είχε σχεδιάσει και το φόρεμα της Ρίτα Χέιγουορθ στην Gilda) να ετοιμάσει κάτι ξεχωριστό. Αυτός χρησιμοποίησε το διάφανο ύφασμα μαρκιζέτα πάνω στο οποίο έραψε 2.500 κρυστάλλους. Το φόρεμα ήταν τόσο στενό με αποτέλεσμα η Μέριλιν να μην μπορεί να φορέσει το παραμικρό εσώρουχο. Αυτό έδινε ακόμα περισσότερο την εντύπωση ότι είναι γυμνή και απλά φορά κρυστάλλους. Συνολικά της κόστισε 12.000 δολάρια, ποσό τεράστιο για την εποχή. Πρόσφατα η Κιμ Καρντάσιαν πλήρωσε επίσης πάρα πολλά χρήματα για να το φορέσει σε μια μονο εκδήλωση.
Το τραγούδι
Στο «Madison Square Garden» η ηθοποιός πήγε με την υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων της Πατρίσια Νιούκομπ και τον πρώην πεθερό της Ισίντορ Μίλερ με τον οποίο διατηρούσε επαφές μετά το διαζύγιο με τον Άρθουρ Μίλερ. Κατά τη διάρκεια της βραδιάς ο Πίτερ Λόφορντ, ο οποίος ήταν ένας εκ των παρουσιαστών, την κάλεσε στη σκηνή αλλά εκείνη δεν εμφανίστηκε. Ο Λόφορντ άρχισε πάλι να μιλά όταν τον σταμάτησαν τα χειροκροτήματα. Κάτω από το φως του προβολέα η Μέριλιν έλαμπε. Περπάτησε με δυσκολία ως το μικρόφωνο (λόγω του φορέματος το οποίο ήταν και ο λόγος της καθυστέρησης καθώς έγιναν κάποιες τελευταίες διορθώσεις) έβγαλε το λευκό γούνινο παλτό και έγραψε ιστορία. Αρχικά τραγούδησε με τον μοναδικό της τρόπο το κλασικό Happy Birthday και στη συνέχεια με τη συνοδεία του πιανίστα Χανκ Τζόουνς μια παραλλαγμένη μορφή του κομματιού «Thanks for the Memory».
Όταν τελείωσε στη σκηνή εμφανίστηκε μια τεράστια τούρτα. Ο Τζον Κένεντι ανέβηκε και είπε: «Μπορώ πλέον να αποσυρθώ από την πολιτική αφού μου τραγούδησαν το Happy Birthday με τόσο γλυκό και όμορφο τρόπο». Στη γιορτή δεν ήταν παρούσα η Τζάκι Κένεντι.
Από το πάρτι που ακολούθησε προέκυψε και η μοναδική φωτογραφία που απαθανατίζει τη Μέριλιν με τα αδέλφια Κένεντι. Την έβγαλε η επίσημη φωτογράφος του Λευκού Οίκου και εκτός από τον «Τζακ» και τον «Μπόμπι» Κένεντι διακρίνεται ο προεδρικός σύμβουλος Άρθουρ Σλέσιντζερ και σε δεύτερο πλάνο ο τραγουδιστής Χάρι Μπελαφόντε.
Όπως είναι φυσικό η εμφάνιση και το σόου της Μέριλιν αναζωπύρωσε τις επόμενες μέρες τις φήμες για σχέση της με τον Πρόεδρο. Το «σύστημα Κένεντι» φρόντισε να παρουσιάσει το γεγονός ως ένα παιχνίδι της ηθοποιού και τίποτα παραπάνω.
Επίλογος
Το «Happy Birthday Mr.President» αποτελεί μια από τις πλέον αναγνωριστικές στιγμές στη ζωή της Μέριλιν Μονρόε. Πολλοί είναι εκείνοι που δεν έχουν καν δει ταινίες της και τη γνωρίζουν μόνο από την παρουσία της εκείνη τη βραδιά. Για το κορίτσι που ονειρευόταν να παίξει μεγάλους ρόλους και να μην αντιμετωπίζεται ως σεξουαλικό αντικείμενο αυτό αποτελεί μια μικρή κατάρα. Εγκλωβίστηκε μέσα στην εκθαμβωτική εικόνα και τον απαράμιλλο ερωτισμό της. Έφτασε έτσι στην κορυφή για να διαπιστώσει ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν. Στοιχεία που έχουν δει πρόσφατα το φως της δημοσιότητας υποστηρίζουν ότι το τελευταίο βράδυ της ζωής της η Μέριλιν καυγάδισε με τον Ρόμπερτ Κένεντι. Του είπε όχι δεν αντέχει άλλο να τη χρησιμοποιούν…
Ποιοί είναι οι φρουροί της επανάστασης του βαθέως κράτους του Ιράν?
Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οι θεματοφύλακες του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν, αφού με δράση σε όλα τα επίπεδα της Ισλαμικής Δημοκρατίας της χώρας οι Φρουροί της Επανάστασης έναν πανίσχυρο και καθοριστικό πυλώνα για το σύγχρονο Ιράν, ενώ έχουν χαρακτηριστεί από πολλούς δυτικούς αναλυτές ως η ελίτ της ιρανικής κοινωνίας.
Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν (IRGC) γεννήθηκαν πριν από 40 χρόνια με στόχο την υπεράσπιση του ιρανικού ισλαμικού συστήματος ενώ λειτουργούσε ως αντίβαρο στις τακτικές ένοπλες δυνάμεις.
Από τότε αποτελεί μια σημαντική στρατιωτική, πολιτική και οικονομική δύναμη στο Ιράν με στενούς δεσμούς με τον Ανώτατο ηγέτη της χώρας, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ, και πολλές ακόμη ανώτερες προσωπικότητες.
Σήμερα οι Φρουροί της Επανάστασης εκτιμάται ότι έχουν περισσότερα από 150.000 ενεργά μέλη στις τάξεις τους, κατέχουν δικές τους επίγειες, εναέριες και θαλάσσιες δυνάμεις ενώ επιβλέπουν τα στρατηγικά όπλα του Ιράν.
Η οργάνωση ασκεί σημαντική επιρροή και σε άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής παρέχοντας χρήματα, όπλα, τεχνολογία, κατάρτιση και συμβουλές σε συμμαχικές κυβερνήσεις και ένοπλες ομάδες μέσω του σκιώδους υπερπόντιου επιχειρησιακού της βραχίονα, της Δύναμης Κουντς (Ιερουσαλήμ), της οποίας επικεφαλής ήταν ο Κασέμ Σουλεϊμανί.
Η δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί συνέβη στις 3 Ιανουαρίου 2020,όταν ένα Αμερικάνικο drone κοντά στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Βαγδάτης τον στόχευσε και τον σκότωσε, ενώ ο ίδιος σχεδίαζε να συναντηθεί με τον Ιρακινό πρωθυπουργό Αντίλ Αμπντουλ-Μαχάντι στη Βαγδάτη. Ο Σουλεϊμανί ήταν διοικητής της Δύναμης Quds – η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν
Αυτή η δραστηριότητα των Φρουρών της Επανάστασης ώθησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες να τους ανακηρύξουν ως «ξένη τρομοκρατική οργάνωση» – μια πρωτοφανής κίνηση για αντίστοιχη οντότητα ξένης κυβέρνησης.
Επιβολή δύναμης
Πριν την ιρανική επανάσταση του 1979 και την εγκαθίδρυση ισλαμικής δημοκρατίας στο Ιράν με ιδρυτή τον αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, ο σάχης Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί στηριζόταν στη στρατιωτική πυγμή προκειμένου να εξασφαλίσει ότι την εθνική ασφάλεια και να περιφρουρήσει τη δύναμή του.
Στη συνέχεια, το νέο καθεστώς με επικεφαλής τον Αγιατολάχ Ρουόλαχ Χομεϊνί, συνειδητοποίησε ότι χρειάζονται, επίσης, μια ισχυρή δύναμη αφοσιωμένη στο να εδραιώσει την ηγεσία και τα επαναστατικά ιδανικά.
Έτσι δημιουργήθηκε ένα νέα σύνταγμα το οποίο χωριζόταν στο στρατιωτικό κομμάτι (Artesh), για την υπεράσπιση των συνόρων του Ιράν και για τη διατήρηση της εσωτερικής τάξης και μία ξεχωριστή Φρουρά (Sepah-e Pasdaran), για την προστασία του ισλαμικού συστήματος.
Στην πράξη, αυτοί οι ρόλοι συχνά αλληλοεπικαλύπτονται, ενώ το IRGC συμβάλλει και στη διατήρηση της δημόσιας τάξης και στην ανάπτυξη του δικού του στρατού, ναυτικού και αεροπορίας.
Παρά το γεγονός ότι έχει περίπου 300.000 λιγότερα στρατεύματα από τον κανονικό στρατό, το IRGC θεωρείται ως η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη στο Ιράν και βρίσκεται πίσω από πολλές από τις βασικές στρατιωτικές επιχειρήσεις της χώρας.
Το ναυτικό του IRGC είναι επιφορτισμένο με την περιπολία του στρατηγικής σημασίας στενού του Ορμούζ, ενός στενού ποταμού που συνδέει τον Κόλπο με τον Ινδικό Ωκεανό, μέσω του οποίου περνά το 20% του παγκόσμιου εφοδιασμού πετρελαίου.
Η από αέρος δύναμη του IRGC, αν και δεν πραγματοποιεί αεροπορικές επιχειρήσεις είναι υπεύθυνη για τους ιρανικούς πυραύλους.
Σύμφωνα με τις ΗΠΑ, το Ιράν αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη σε βαλλιστικούς πυραύλους στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Το Ιράν έχει παραδεχτεί το ρόλο της Δύναμης Κουντς στη σύρραξη με τη Συρία, παρέχοντας συμβουλές στον πρόεδρο Μπασάρ Αλ Άσαντκαι εξοπλίζοντας χιλιάδες στρατού αλλά και στο Ιράκ, όπου παρείχε βοήθεια για την αντιμετώπιση του ISIS.
Αυτές οι επιχειρήσεις συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάδειξη του Κασέμ Σουλεϊμανί σε διασημότητα στο Ιράν.
Οικονομικός γίγαντας
Οι Φρουροί έχουν αναπτύξει σταδιακά ένα τεράστιο δίκτυο επιχειρήσεων σε όλους τους τομείς της ιρανικής οικονομίας. Εκτιμάται ότι συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με 100 επιχειρήσεις. Σύμφωνα με αναλυτές, έχουν στα χέρια τους το 1/3 της ιρανικής οικονομίας.
Η οικονομική τους δραστηριοποίηση εγκαινιάστηκε μετά τον πόλεμο με το Ιράκ, όταν ο τότε πρόεδρος Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί προέτρεψε τους Φρουρούς να αναλάβουν την ανοικοδόμηση της χώρας.
Έκτοτε ανέλαβαν να διαχειριστούν συμβόλαια δισεκατομμυρίων δολαρίων για εργολαβία δημοσίων έργων, όπως η κατασκευή δρόμων, αγωγών και φραγμάτων. Η μεγαλύτερη κατασκευαστική εταιρεία της χώρας, η Khatam al-Anbia, τους ανήκει.
Η ανάθεση των συγκεκριμένων έργων έχει γίνει με «φωτογραφικούς» διαγωνισμούς ή με απευθείας αναθέσεις εκτός θεσμικού πλαισίου.
Γρήγορα επεκτάθηκαν και σε άλλους τομείς της οικονομίας. Μέσω της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων, κοινοπραξία υπό τον έλεγχό τους αγόρασε το 51% του κρατικού μονοπωλίου τηλεπικοινωνιών το 2009 έναντι 7 δισ. δολαρίων.
Σε κάποιες περιπτώσεις, δρουν ακόμη πιο απροκάλυπτα. Το 2004 εκδίωξαν την τουρκο-αυστριακή διαχειρίστρια εταιρεία του νεότευκτου αεροδρομίου Χομεϊνί της Τεχεράνης την πρώτη ημέρα λειτουργίας του και τοποθέτησαν εταιρεία δικών τους συμφερόντων.
Έχουν υπό την ιδιοκτησία τους αυτοκινητοβιομηχανία, τράπεζες, πολεμικές βιομηχανίες, εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και κλινικές laser ματιών.
Κατηγορούνται ωστόσο και για δραστηριότητες οι οποίες κινούνται στη σφαίρα της παρανομίας. Ακόμη και ο Αχμαντινετζάντ τους είχε χρεώσει λαθρεμπόριο αλκοολούχων ποτών, αυτοκινήτων, τσιγάρων και ειδών πρώτης ανάγκης δυτικής προέλευσης.
Οι Φρουροί εναντιώνονται στις γέφυρες επικοινωνίας με τις ΗΠΑ, καθώς ενδεχόμενη χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων σημαίνει είσοδο ξένων επενδυτών στη χώρα, γεγονός που θα απειλήσει το οικονομικό τους μονοπώλιο.
Έχει υποστηριχθεί από ειδικούς ότι το καθεστώς των κυρώσεων, αν και «μάτωσε» οικονομικά την ιρανική κοινωνία σε επίπεδο πληθωρισμού και ανεργίας, αποδείχθηκε επωφελές για τους Φρουρούς.
Ο ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Όταν το πρωτοπαλίκαρο του Χίτλερ συνεργάστηκε με τη Μοσάντ
Όταν η ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών τον προσέγγισε αυτός είδε μια «ασφάλεια ζωής» και αποδέχθηκε την πρόταση. Ως πράκτορας της Μοσάντ δολοφόνησε έναν Γερμανό επιστήμονα και έδινε πληροφορίες για τη συνεργασία Αράβων με κορυφαίους Ναζί που είχαν διαφύγει
Καθ’ όλη τη διάρκεια της πολυτάραχης ζωής του ο Ότο Σκορτσένι αποδείκνυε πως γνώριζε πολύ καλά πώς να προωθήσει και προστατέψει τον εαυτό του. Ο «πιο επικίνδυνος άνθρωπος στην Ευρώπη», όπως τον είχαν χαρακτηρίσει οι συμμαχικές μυστικές υπηρεσίες, οργάνωσε ή συμμετείχε στις πιο τολμηρές καταδρομικές ενέργειες του Γ’ Ράιχ. Το magnum opus του ήταν η παράτολμη επιχείρηση απελευθέρωσης του Μπενίτο Μουσολίνι. Εκεί απέδειξε πόσο καλά ήξερε να προμοτάρει τον εαυτό του. Φωτογραφήθηκε δίπλα στον Ντούτσε και μετά επέμεινε να πετάξει μαζί του και να τον «παραδώσει» ο ίδιος στον Χίτλερ.
Μετά το τέλος του Β’Παγκοσμίου και τη συντριπτική ήττα της Γερμανίας, συμμετείχε ενεργά στο σχέδιο «Οντέσσα», για διαφυγή υψηλόβαθμων στελεχών της ναζιστικής ηγεσίας και εγκληματιών πολέμων στη Λατινική Αμερική. Παρότι συνελήφθη και φυλακίστηκε, δικαζόμενος για εγκλήματα πολέμου, απέδρασε, καταλήγοντας στη Μαδρίτη και στη συνέχεια στην Αίγυπτο. Εκεί δημιούργησε μια ομάδα από πρώην αξιωματικούς των SS και της Βέρμαχτ, που εκτελούσαν καθήκοντα συμβούλων για τον αιγυπτιακό στρατό- ενώ παράλληλα εκπαίδευσε Άραβες εθελοντές και Παλαιστίνιους πρόσφυγες σε καταδρομικές επιχειρήσεις (ένας εκ των οποίων θεωρείται πως ήταν και ο Γιάσερ Αραφάτ).
«Όπλο» της Μοσάντ
Έως το τέλος της ζωής του, τον Ιούλιο του 1975, ο Σκορτσένι παρέμεινε αμετανόητος εθνικοσοσιαλιστής. Πάνω όμως από κάθε ιδεολογία έβαζε το προσωπικό του συμφέρον. Όταν λοιπόν οι περιστάσεις το επέβαλλαν συνεργάστηκε ακόμα και με την ισραηλινή μυστική υπηρεσία, την περιβόητη Μοσάντ.
Όπως έχει αποκαλύψει η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, ο Σκορτσένι ήταν πίσω από τη δολοφονία του Γερμανού επιστήμονα Χάιντς Κρουγκ το 1962. Η εκτέλεση έγινε στο πλαίσιο μιας επιχείρησης για τον εκφοβισμό Γερμανών επιστημόνων που συνεργάζονταν με την Αίγυπτο. Ο Σκορτσένι φέρεται να εκτέλεσε ο ίδιος τον Κρουγκ, ενώ, βάσει του δημοσιεύματος, που επικαλείται πρώην στελέχη της υπηρεσίας και για ένα διάστημα μέσα στη δεκαετία του ’60, το πρώην πρωτοπαλίκαρο του Χίτλερ, υπήρξε ένα από τα πιο πολύτιμα «όπλα»της Μοσάντ, έχοντας πρώτα συνεργαστεί, όπως προαναφέρθηκε, με την Αίγυπτο- που αποτελούσε βασικό αντίπαλο του Ισραήλ κατά την περίοδο εκείνη.
Ο Κρουγκ, νούμερο ένα στη λίστα των στόχων της Μοσάντ, ήταν ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες της βάσης του Πεενεμούντε, όπου αναπτύσσονταν κάποια από τα «Wunderwaffen» των Ναζί (τα πειραματικά, προηγμένα όπλα, μεταξύ των οποίων και οι πύραυλοι V-2). Δεν είχε αποδεχθεί την πρόταση του Βέρνερ φον Μπράουν (επικεφαλής του προγράμματος και μετέπειτα «πατέρας» του διαστημικού προγράμματος «Απόλλων» των ΗΠΑ) να τον ακολουθήσει στις ΗΠΑ. Έκανε μια επιλογή που του φαινόταν πιο προσοδοφόρα, τη συνεργασία με την Αίγυπτο στο μυστικό της πρόγραμμα στρατηγικών πυραύλων.
Η Μοσάντ είχε θέσει ως προτεραιότητα να εμποδίσει Γερμανούς επιστήμονες από το να συνεργαστούν με την Αίγυπτο στο πυραυλικό της πρόγραμμα. Σε πρώτη φάση, ο Κρουγκ, όπως και άλλοι Γερμανοί επιστήμονες (επικεφαλής των οποίων ήταν ο Βόλφγκανγκ Πιλτς) που δούλευαν στο πρόγραμμα, είχαν δεχτεί απειλητικά μηνύματα, και, σε δεύτερη φάση, γράμματα-βόμβες.
Όπως το αντιλαμβάνονταν οι άνθρωποι της Μοσάντ, ο Κρουγκ προφανώς γνώριζε ότι το Ισραήλ, όπου είχαν καταφύγει πάρα πολλοί επιζώντες του Ολοκαυτώματος, ήταν ο στόχος της Αιγύπτου. Ένας αμετανόητος Ναζί θα το έβλεπε ως μια ευκαιρία να συνεχίσει το έργο της εξόντωσης των Εβραίων. Ωστόσο, οι απειλές είχαν τρομοκρατήσει τον Κρουγκ, καθώς τόσο ο ίδιος όσο και οι συνάδελφοί του ήξεραν πως προέρχονταν από το Ισραήλ. Η χώρα είχε κάνει μια επίδειξη δύναμης των δυνατοτήτων της όταν πράκτορες είχαν απαγάγει τον Άντολφ Άιχμαν, έναν εκ των «αρχιτεκτόνων» του Ολοκαυτώματος, στην Αργεντινή, τον είχαν μεταφέρει στην Ιερουσαλήμ όπου δικάστηκε και εκτελέστηκε δια απαγχονισμού.
Ο σωτήρας ήταν ο δολοφόνος
Ο Κρουγκ αναζήτησε βοήθεια και θεώρησε πως ο ήρωας των Ναζί και εκλεκτός του Φίρερ είναι ιδανικός. Την ημέρα όμως που εξαφανίστηκε ο Γερμανός επιστήμονας είχε πάει να συναντήσει τον Σκορτσένι, τον οποίο θεωρούσε σωτήρα του.
Ο Σκορτσένι, στα 54 του τότε, ήταν θρύλος: Μεγαλωμένος στην Αυστρία, με ουλές στο πρόσωπο από την ενασχόλησή του με την ξιφασκία κατά τα νιάτα του τις οποίες θεωρούσε παράσημο. Το στρατιωτικό παρελθόν του χαρακτηριζόταν από παράτολμα εγχειρήματα ανορθόδοξου πολέμου και επικίνδυνες αποστολές, είχε φτάσει στον βαθμό του αντισυνταγματάρχη στα Waffen SS, έχοντας κερδίσει τη φήμη κάποιου που δεν θα σταματούσε πουθενά προκειμένου να ολοκληρώσει την αποστολή του.
Ο Κρουγκ είχε κάθε λόγο να πιστεύει ότι ο Σκορτσένι είναι ο ιδανικός άνθρωπος να τον προστατέψει. Τελικά ο πρώην κομάντο τον δολοφόνησε με συνοπτικές διαδικασίες σε μια περιοχή κοντά στο Μόναχο. Ο 49χρονος που διηύθηνε μια εταιρία η οποία προμήθευε στρατιωτικό εξοπλισμό την Αίγυπτο, δεν γνώριζε ότι ο Σκορτσένι πλέον δούλευε για τη Μοσάντ
Την εξαφάνιση του πτώματος ανέλαβε μια ομάδα τριών Ισραηλινών πρακτόρων: Ο ένας ήταν ο Γιτζάκ Σαμίρ, μετέπειτα πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο δεύτερος ο Ζβι Μαλκίν, ο οποίος είχε πιάσει τον Άιχμαν στην Αργεντινή και αργότερα θα γινόταν καλλιτέχνης στη Νέα Υόρκη, και ο Γιόζεφ Ραανάν, ανώτερο στέλεχος των ισραηλινών υπηρεσιών στη Γερμανία ο οποίος είχε γεννηθεί στην Αυστρία όπως και ο Σκορτσένι.
Ο λόγος της «ανίερης συμμαχίας» της Μοσάντ με τον Σκορτσένι ήταν η αποφασιστικότητα της οργάνωσης να φτάσει όσο πιο κοντά γινόταν στους Ναζί που συνεργάζονταν με την Αίγυπτο στον σχεδιασμό ενός «νέου Ολοκαυτώματος». Για να το πετύχει αυτό η υπηρεσία δεν είχε όρια και κόκκινες γραμμές. Ο Σκορτσένι ήταν βέβαια εχθρός αλλά η στρατολόγηση του εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του Ισραήλ. Από την άλλη για τον ένθερμο οπαδό του Χίτλερ και αργότερα μέλους της επίλεκτης τεθωρακισμένης μεραρχίας των SS (Leibstandarte SS Panzer), που είχε και τον τίτλο της προσωπικής σωματοφυλακής του Φίρερ, η συνεργασία με τη Μοσάντ ήταν μια δικλείδα ασφαλείας. Ο Σκορτσένι θεώρησε πως έτσι οι Ισραηλινοί δεν θα τον στοχοποιήσουν στο μέλλον.
Αντί να τον σκοτώσουν τον χρησιμοποίησαν
Πέραν της απελευθέρωσης του Ιταλού φασίστα δικτάτορα και συμμάχου του Χίτλερ, Μπενίτο Μουσολίνι το 1943 (τον κρατούσαν αιχμάλωτο παρτιζάνοι σε μια βουνοκορφή, και η επιχείρηση απελευθέρωσής του είχε κριθεί ως αποστολή αυτοκτονίας), στα κατορθώματά του ήταν η απαγωγή του Μίκλος Χόρθι, δικτάτορα της Ουγγαρίας, το 1944, λίγο πριν συνθηκολογήσει με τη Σοβιετική Ένωση, σε μια άλλη επικίνδυνη αποστολή. Τον Χόρθι αντικατέστησε φιλική προς τον Άξονα κυβέρνηση, που προχώρησε σε μαζικές εκτελέσεις και αποστολές σε στρατόπεδα συγκέντρωσης Εβραίων που είχαν επιζήσει στην Ουγγαρία μέχρι τότε. Το 1944 ο Σκορτσένι είχε συγκεντρώσει δύναμη 150 επιλέκτων (πολλοί εκ των οποίων μιλούσαν άπταιστα αγγλικά), με σκοπό τη διεξαγωγή επιχειρήσεων στα μετόπισθεν των Συμμάχων μετά την απόβαση στη Νορμανδία. Ντυμένοι με στολές των συμμαχικών δυνάμεων και χρησιμοποιώντας οχήματα τους προκάλεσαν σύγχυση και πανικό. Για αυτή την τακτική μάλιστα του απαγγέλθηκαν κατηγορίες μετά το τέλος του πολέμου. Ο Σκορτσένι έγραψε αρκετά βιβλία περιγράφοντας τις εμπειρίες του και παράλληλα υποβαθμίζοντας τις σχέσεις του με τα πλέον αιμοσταγή στελέχη της ναζιστικής ηγεσίας, ενώ όμως έδινε μια θετική εικόνα για τον Χίτλερ.
Ακόμα, φέρεται να συνεργάστηκε με την OSS (προκάτοχο της CIA) μετά τον πόλεμο, και θεωρείται ότι ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους του επετράπη μετά την απόδρασή του (για την οποια έχει ειπωθεί πως μπορεί να τον βοήθησαν πρώην μέλη των SS ή και Αμερικανοί πράκτορες να καταφύγει στην Ισπανία του Φράνκο). Στα χρόνια που ακολούθησαν, αποτέλεσε σύμβουλο, εκτός της αιγυπτιακής κυβέρνησης, και του προέδρου Χουάν Περόν της Αργεντινής.
Δεδομένα το όνομα του βρισκόταν στη λίστα της Μοσάντ ωστόσο ο επικεφαλής της υπηρεσίας, Ισέρ Χαρέλ, είχε μια καλύτερη ιδέα: Άντί να τον σκοτώσουν, να τον παγιδεύσουν, χρησιμοποιώντας τον ως πράκτορα στους κύκλους των Ναζί. Ποιος θα ήταν καλύτερος για μια τέτοια αποστολή από έναν άνθρωπο που θεωρούνταν ήρωας του Ράιχ;
Οι Γερμανοί… τουρίστες
Οι ισραηλινές υπηρεσίες έκριναν ότι μπορούν να εμπιστευτούν τον Σκορτσένι. Ήταν αποφασιστικός, ικανός σε αυτό που έκανε και με ιστορικό επιτυχίας σε παράτολμες ενέργειες. Παράλληλα έβαζε την προσωπική του ασφάλεια πάνω από κάθε ιδεολογία και του άρεσε η καλή ζωή. Τον προσέγγισε ο Ραανάν, ο οποίος κατά τον πόλεμο είχε υπηρετήσει στη RAF (είχε γεννηθεί στη Βρετανία ως Κερτ Βάισμαν) και είχε εκπαιδευτεί και στις επιχειρήσεις ψυχολογικού πολέμου. Η ομάδα του άρχισε την παρακολούθηση του Σκορτσένι στην Ισπανία, επιστρατεύοντας και μια γοητευτική νεαρή Γερμανίδα γνωστή ως Άνκε.
Η προσέγγιση έγινε στις αρχές του 1962, σε ένα μπαρ στη Μαδρίτη, όπου βρισκόταν ο Σκορτσένι μαζί με την κατά πολύ νεότερη γυναίκα του, Ίλσε φον Φίνκενσταϊν, ανιψιά του Χάλμαρ Σλαχτ, υπουργού Οικονομικών του Χίτλερ, Εκεί ο μπάρμαν τους σύστησε σε ένα γερμανόφωνο ζευγάρι- «Γερμανούς τουρίστες», που, όπως είπαν, μόλις είχαν γλιτώσει από μια ληστεία στον δρόμο. Μιλούσαν άπταιστα γερμανικά, με ολίγον τι αυστριακή προφορά, σαν του Σκορτσένι και έδωσαν ψεύτικα ονόματα: Ήταν ένας πράκτορας της Μοσάντ και η Άνκε.
Μετά από λίγα ποτά, η σύζυγος του Σκορτσένι κάλεσε το γοητευτικό νεαρό ζευγάρι (που υποτίθεται ότι είχε χάσει τα πάντα, λεφτά, διαβατήριο, αποσκευές) στη βίλα τους για να διανυκτερεύσει. Μέσα σε ένα κλίμα σεξουαλικής φόρτισης, τα δύο ζευγάρια έφτασαν στη βίλα, όπου εν μέσω συνεχούς εκατέρωθεν φλερτ, ο Σκορτσένι τράβηξε όπλο: «Ξέρω ποιοι είστε, ξέρω γιατί είστε εδώ. Είστε της Μοσάντ, και ήρθατε να με σκοτώσετε». Ωστόσο, το νεαρό ζευγάρι δεν έδειξε να πτοείται: «Είμαστε από τη Μοσάντ, αλλά αν θέλαμε να σε σκοτώσουμε, θα ήσουν νεκρός εδώ και εβδομάδες». Και ακολούθησε συζήτηση, με τους πράκτορες να του κάνουν μια προσφορά: να βοηθήσει την ισραηλινή μυστική υπηρεσία.
Ο Σκορτσένι δεν κατέβασε το όπλο, αλλά ρώτησε: «Τι βοήθεια; Θέλετε να γίνει κάτι;». Η απάντηση του πράκτορα ήταν ότι το Ισραήλ ήθελε πληροφορίες, και ήταν πρόθυμο να πληρώσει πλουσιοπάροχα. Ο επίλεκτος κομάντο του Χίτλερ στην αρχή εξέπληξε τον Ισραηλινό πράκτορα, λέγοντας ότι η Μοσάντ δεν τον ενδιαφέρει, και ότι «είχε αρκετά». Αλλά αυτό που ήθελε ήταν να βγει το όνομά του από τη λίστα του Σάιμον Βίζενταλ, του γνωστού κυνηγού Ναζί , ισχυριζόμενος ότι δεν είχε διαπράξει εγκλήματα πολέμου. Ο Ισραηλινός πράκτορας δέχτηκε, λέγοντας ότι κάτι τέτοιο μπορούσε να γίνει.
Αποτελεσματικός όπως πάντα
Στη συνέχεια ο Σκορτσένι πήγε στο Τελ Αβίβ, όπου συστήθηκε στον Χαρέλ, ανακρίθηκε και έλαβε ακριβείς οδηγίες και πλαίσια λειτουργίας. Κατά την επίσκεψή του, βρέθηκε και στο Γιαντ Βασέμ, το μουσείο του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ, στο οποίο περιηγήθηκε χωρίς να βγάλει λέξη. Ωστόσο, κάποια στιγμή τον πλησίασε ένας επιζών, τον έδειξε και τον χαρακτήρισε «εγκληματία πολέμου», αλλά ο Ραανάν, χαμογελώντας είπε ότι «κάνετε λάθος, είναι συγγενής μου, επιζών του Ολοκαυτώματος ο ίδιος».
Όπως ήταν φυσικό, πολλοί στις ισραηλινές υπηρεσίες αμφέβαλλαν κατά πόσον ο διαβόητος κομάντο του Χίτλερ είχε αλλάξει στρατόπεδο τόσο εύκολα. Ωστόσο, φαίνεται ότι αυτό που ήθελε ήταν «ασφάλεια ζωής»: Συνεργαζόμενος με τη Μοσάντ, διασφάλιζε ότι δεν ήταν στόχος για εκτέλεση και στη συνέχεια απέδειξε την αξία του, ταξιδεύοντας στην Αίγυπτο και καταρτίζοντας μια λίστα με ονόματα και διευθύνσεις Γερμανών επιστημόνων, καθώς και εταιρειών- «βιτρινών» που εφοδίαζαν τα στρατιωτικά προγράμματα της Αιγύπτου με υλικό.
Ένας από αυτούς που «χειρίζονταν» τον Σκορτσένι για τη Μοσάντ ήταν ο Ράφι Εϊτάν, μια από τις πιο διαβόητες προσωπικότητες των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος είχε αποκτήσει «εξειδίκευση» στις απαγωγές. Βοήθησε στην απόκτηση υλικών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισραήλ, ήταν ο «χειριστής» του Τζόναθαν Πόλαρντ (κατασκόπου για το Ισραήλ στις ΗΠΑ) και το 2006, σε ηλικία 79 χρονών, έγινε βουλευτής, μετά από μια ζωή στις σκιές, επικεφαλής ενός κόμματος που αντιπροσώπευε τους ηλικιωμένους. «Ναι, συνάντησα και χειρίστηκα τον Σκορτσένι» επιβεβαίωσε στην εφημερίδα Haaretz. Η Μοσάντ πράγματι προσπάθησε να πείσει τον Βίζενταλ να βγάλει το όνομα του Σκορτσένι από τη λίστα του, αλλά αυτός αρνήθηκε- με αποτέλεσμα τελικά η ισραηλινή υπηρεσία να πλαστογραφήσει μια επιστολή και να τη δώσει στον Σκορτσένι.
Ο πρώην κομάντο του Χίτλερ εξέπληξε τους Ισραηλινούς με το επίπεδο συνεργασίας του. Μάλιστα, απέστειλε και πακέτα με βόμβες σε στόχους, στο πλαίσιο της εκστρατείας εκφοβισμού, η οποία αποδείχτηκε σε μεγάλο βαθμό επιτυχής, με πολλούς Γερμανούς επιστήμονες να εγκαταλείπουν τη χώρα. Ωστόσο, το Ισραήλ σταμάτησε τις επιχειρήσεις μετά από τη σύλληψη μιας ομάδας της Μοσάντ στην Ελβετία. Ο πρωθυπουργός της Ισραήλ Μπεν Γκουριόν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επιχείρηση είχε αρχίσει να κοστίζει πολύ, τόσο λόγω δημοσιότητας, όσο και επειδή έθετε σε κίνδυνο τη συμφωνία πώλησης οπλισμού μεταξύ του Ισραήλ και της Δυτικής Γερμανίας. Ο Χαρέλ παραιτήθηκε και ο επόμενος επικεφαλής, Μέιρ Αμίτ, έπαυσε το κυνήγι και τον εκφοβισμό Ναζί. Ωστόσο, χρησιμοποίησε για τουλάχιστον άλλη μια φορά τον Σκορτσένι, ζητώντας του να διερευνήσει το ενδεχόμενο πιθανών μυστικών ειρηνευτικών συνομιλιών με τους Αιγύπτιους χωρίς να υπάρξει αποτέλεσμα.
Μια απόφαση-ασφάλεια ζωής
Ο Σκορτσένι ποτέ δεν εξήγησε τους λόγους για τους οποίους βοήθησε το Ισραήλ- η αυτοβιογραφία του, μάλιστα, δεν περιέχει τις λέξεις «Ισραήλ» ή «Εβραίος». Ωστόσο, η «ασφάλεια ζωής» του έπιασε τόπο, καθώς η Μοσάντ δεν τον δολοφόνησε. Επίσης, όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα της Haaretz, δεν θα έπρεπε να παραβλέπεται η έντονη τυχοδιωκτική, περιπετειώδης του φύση: Και μόνο η ιδέα συγκαλυμμένων επιχειρήσεων κατασκοπείας μαζί με ικανούς, συναρπαστικούς πράκτορες, ακόμα και αν αυτοί ήταν Εβραίοι, πρέπει να ήταν τρομερά γοητευτική για τον κομάντο του Ράιχ, ο οποίος είχε τιμηθεί με τον Σιδηρούν Σταυρό από τον ίδιο τον Χίτλερ. Ο Σκορτσένι φαίνεται ότι ένιωθε στα καλύτερά του όταν είχε να κάνει με επικίνδυνες αποστολές, δολοφονίες, εκτελέσεις και εκφοβισμό. Ακόμη, ίσως να έπαιξε ρόλο και κάποια επιθυμία για εξιλέωση, αν και οι ψυχολόγοι- αναλυτές της Μοσάντ αμφιβάλλουν για αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, ο Σκορτσένι πήρε το μυστικό στον τάφο του: Πέθανε από καρκίνο στη Μαδρίτη σε ηλικία 67 ετών, τον Ιούλιο του 1975. Είχε δύο κηδείες, μία στην πρωτεύουσα της Ισπανίας και μία στην κρύπτη της οικογένειάς του στη Βιέννη. Και στις δύο παρέστησαν Γερμανοί βετεράνοι, που δεν δίστασαν να δώσουν τον ναζιστικό χαιρετισμό, ενώ εκτέθηκαν και τα παράσημά του, πολλά από τα οποία έφεραν σβάστικες. «Υπήρχε ένας άνδρας στην τελετή στη Μαδρίτη που ήταν άγνωστος σε όλους στο πλήθος, αλλά από συνήθεια έκρυβε το πρόσωπό του όσο καλύτερα μπορούσε. Ήταν ο Τζο Ραανάν, που ήταν πλέον επιτυχημένος επιχειρηματίας στο Ισραήλ. Η Μοσάντ δεν είχε στείλει τον Ραναάν στην κηδεία του Σκορτσένι: αποφάσισε να πάει μόνος του, με δικά του έξοδα. Ήταν ένας προσωπικός φόρος τιμής από έναν πολεμιστή από την Αυστρία σε έναν άλλον, και από έναν γέρο “χειριστή” στον καλύτερο, αλλά πιο απεχθή πράκτορα που είχε ποτέ» υποστηρίζει η Haaretz.
Señor de los Cielos (ο Κύριος των Αιθέρων)
Ο Αμάντο Καρίγιο Φουέντες έφτασε στο σημείο να διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία στον κόσμο των ναρκωτικών αμφισβητώντας ακόμα και τα καρτέλ της Κολομβίας. Η εμμονή του με τη ασφάλεια και ο φόβος να έχει το τέλος του Εσκομπάρ τον οδήγησε σε έναν απίστευτο θάνατο
Όταν στις 2 Δεκεμβρίου 1993 ο Πάμπλο Εσκομπάρ εκτελέστηκε σε μια ταράτσα στη γειτονιά Λος Ολίβος στο Μεντεγίν, σφράγισε με έναν πολύ περίεργο τρόπο, και τη μοίρα του Αμάντο Καρίγιο Φουέντες. Ο Μεξικάνος βαρόνος των καρτέλ έλαβε το μήνυμα από το τέλος του «Πατρόν» αλλά τελικά αυτό το μήνυμα ήταν που τον τον στοίχειωσε και οδήγησε και στη δική του καταστροφή. Αυτή είναι η ιστορία του Señor de los Cielos (ο Κύριος των Αιθέρων).
O ανιψιός του Δον Νέτο
Ο Αμάντο Καρίγιο Φουέντες γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1956 στην κωμόπολη Γκουαμουτσιλίτο στην περιοχή της Σιναλόα. Είχε έντεκα αδέλφια. Θείος του είναι ο Ερνέστο Φονσέκα Καρίγιο, το πρώην αφεντικό του καρτέλ της Γουαδαλάχαρα, γνωστός ως Δον Νέτο. Τον πήρε στη… δουλειά και ο Αμάντο ξεχώρισε αμέσως. Πανέξυπνος, οργανωτικός και μυστικοπαθής ανελίχθηκε ταχύτατα στην ιεραρχία. Μετά από κάποιες δολοφονίες και μια σειρά συλλήψεων ο Δον Νέτο ανέλαβε και το καρτέλ του Χουάρες. Μετά τον άγριο βασανισμό και την εκτέλεση Αμερικανομεξικανού πράκτορα Ενρίκετ Καμαρένα τον Φεβρουάριο του 1985 η DEA (δίωξη ναρκωτικών των ΗΠΑ) απαίτησε τη σύλληψη του Ερνέστο Καρίγιο. Με τον Δον Νέτο στη φυλακή ο Αμάντο ανέλαβε το καρτέλ του Χουάρες. Μέσα σε λίγα χρόνια έγινε ο απόλυτος κυρίαρχος στον μεξικάνικό κόσμο των νακρωτικών και ουσιαστικά ήλεγχε και τα τέσσερα μεγάλα καρτάλ της χώρας (Χουάρες, Σιναλόα, Τιχουάαν, Γκόλφο).
El Rey del Oro Blanco
Με τη ζήτηση για ναρκωτικά στις ΗΠΑ να έχει αυξηθεί κατακόρυφα ο Αμάντο Καρίγιο συνεργάστηκε με τον Πάμπλο Εσκομπάρ ο οποίος κυριαρχούσε στην Κολομβία. Έγινε ο ενδιάμεσος του Πατρον, ο άνθρωπος που οργάνωνε τη μεταφορά των ναρκωτικών από την Κολομβία στις ΗΠΑ. Οι τεράστιες ποσότητες που κατάφερνε να περάσει από τα σύνορα του έδωσε αρχικά το προσωνύμιο El Rey del Oro Blanco (ο βασιλιάς του λευκού χρυσού). Ο Καρίγιο έδειξε το… ταλέντο του στήνοντας ένα τεράστιο δίκτυο το οποίο βασιζόταν στην πειθαρχία, τη βία και τις δωροδοκίες. Είναι πληροφοριοδότες παντού και τα παραπτώματα τιμωρούνταν με θάνατο.
Κυρίαρχος στη γη και στους αιθέρες
Μετά την εκτέλεση του Εσκομπάρ ο Αμάντο Καρίγιο έγινε ο πιο ισχυρός βαρόνος ναρκωτικών στον κόσμο. Η συντριπτική πλειονότητα των ναρκωτικών που έφταναν στις ΗΠΑ περνούσαν μέσα από το δικό του δίκτυο. Εκείνη την εποχή απέκτησε και το ψευδώνυμο El Señor de los Cielos (ο κύριος των αιθέρων) καθώς ήλεγχε έναν ολόκληρο στόλο αεροπλάνων με τον οποίο μετέφερε το εμπόρευμα του στις ΗΠΑ.
Στο έδαφος ο έλεγχος του ήταν επίσης απόλυτος. Δωροδοκούσε πολιτικούς, αστυνομικούς και δικαστές ενώ οι αντίπαλοι του είτε υποτάσσονταν, είτε εκτελούνταν. Ήταν τόσο επιτυχημένη η διείσδυση του στον κρατικό μηχανισμό που έφτασε ως τον στρατηγό Χεσούς Γκουτιέρες Ρεμπόγιο. Ήταν ο υπεύθυνος για τον πόλεμο κατά των καρτέλ σε όλο το Μεξικό και συνεργαζόταν με τους Αμερικάνους. Ο Καρίγιο τον πλησίασε και κατέληξαν σε συμφωνία. Τα καρτέλ θα διατηρούσαν μια σχετική… τάξη στους δρόμους των πόλεων και ο Ρεμπόγιο θα έπαιρνε τεράστια ποσά για να τα αφήνει να κάνουν τη δουλειά τους και να ενημερώνει για επικείμενες μεγάλες επιχειρήσεις της DEA. Με τον Ρεμπόγιο στο μισθολόγιο του ο Καρίγιο ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να διεκδικεί περιοχές που ανήκαν στους Κολομβιανούς, κάτι που κανείς δεν είχε τολμήσει ως τότε.
Η εμμονή
Σε αντίθεση με τον Εσκομπάρ ο Καρίγιο είχε καταλάβει από νωρίς ότι η υπερβολική έκθεση ήταν καταστροφική. Εμφανιζόταν ελάχιστα, δεν μιλούσε σε δημοσιογράφους και απαγόρευε να τον βγάζουν φωτογραφίες (υπάρχουν ελάχιστες και κυρίως αυτές από μια σύλληψη του στην αρχή της.. καριέρας του). Πρόσεχε πάρα πολύ την ασφάλεια του και πλήρωνε τεράστια ποσά για το πιο σύγχρονα μέσα παρακολούθησης. Ήθελε να γνωρίζει κάθε πληροφορία και να είναι προετοιμασμένος.
Ειδικά μετά την εκτέλεση του Εσκομπάρ, η ασφάλεια έγινε εμμονή για τον Καρίγιο. Ένιωθε ότι συνέχεια τον παρακολουθούσαν και φοβόταν ότι η DEA θα τον συλλάβει. Δεν έμενε πολλές μέρες στο ίδιο σπίτι και κυκλοφορούσε με ειδικά διαμορφωμένα ασθενοφόρα καθώς γνώριζε ότι δεν τα σταματούν ποτέ οι αρχές.
Τον Φεβρουάριο του 1997 ήρθε το μεγάλο χτύπημα. Οι πολυτελέστατη ζωή του στρατηγού Ρεμπόγιο δημιούργησε υποψίες. Τον παρακολούθησαν, βρήκαν στοιχεία για τη σχέση του με τον Καρίγιο και τον συνέλαβαν. Πανικόβλητος ο «Κύριος των Αιθέρων» αναζήτησε τρόπο διαφυγής.
Ο θάνατος
Με το όνομα Χόρχε Τόρες και την πραγματική του φωτογραφία σε ψεύτικο διαβατήριο (ελάχιστοι γνώριζαν την εξωτερική του εμφάνιση) ο Καρίγιο ταξίδεψε στη Χιλή. Από εκεί προσπάθησε να διαπραγματευτεί με μεξικανική κυβέρνηση. Τους προσέφερε ένα τεράστιο ποσό και δεσμεύθηκε ότι θα αποσυρθεί από τα καρτέλ. Η προσφορά του δεν έγινε αποδεκτή. Έμεινε για ένα διάστημα στο Σαντιάγο και ακολούθησαν ταξίδια στο Μπουένος Άιρες και το Μοντεβίδεο. Νιώθοντας ότι οι αρχές τον πλησιάζουν ο Καρίγιο αποφάσισε να προχωρήσει σε μια δραστική λύση. Θα άλλαζε το πρόσωπο και το σώμα του ώστε κανείς να μην μπορεί να τον αναγνωρίσει και θα ξεκινούσε μια νέα ζωή. Το καλοκαίρι του 1997 επέστρεψε στο Μεξικό για να υλοποιήσει το σχέδιο του.
Το καρτέλ έκλεισε έναν όροφο στην ιδιωτική κλινική Μόνικα στο Μέχικο Σίτι. Μια ομάδα πλαστικών χειρουργών με επικεφαλής τον δρ Μιγέλ Άνχελ Ορόσκο ανέλαβε την επέμβαση. Θα άλλαζαν το πρόσωπο του Καρίγιο και με λιποαναρρόφηση θα του αφαιρούσαν περίπου 15 κιλά. Η επέμβαση διήρκησε συνολικά οκτώ ώρες. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 4ης Ιουλίου 1997 ο Καρίγιο ξύπνησε από τη νάρκωση και άρχισε να ουρλιάζει από τους πόνους. Απαίτησε να του δώσουν καταπραϋντικά. Οι γιατροί τον ενημέρωσαν ότι είναι πολύ επικίνδυνο αλλά αυτός επέμεινε και τους απείλησε. Του χορήγησαν φάρμακα και πέθανε. Σε ηλικια 40 ετών ο ισχυρότερες βαρόνος ναρκωτικών στον κόσμο είχε σβήσει πάνω σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου.
Πειστήριο φρίκης
Η πληροφορία του θανάτου του Καρίγιο κυκλοφόρησε γρήγορα και έφτασε μέχρι τις μεξικάνικες αρχές και τους εκπροσώπους της DEA. Κατάφεραν να εντοπίσουν το πτώμα ενώ βρισκόταν στο δρόμο για τη Σιναλόα όπου θα γινόταν η κηδεία και η ταφή. Το κατέσχεσαν και το μετέφεραν στο Μέχικο Σίτι. H DEA είχε τα αποτυπώματα του Καρίγιο. Τα είχαν πάρει το 1985 συνοριοφύλακες στο Τέξας όταν ο «Κύριος των Αιθέρων» είχε επιχειρήσει να περάσει στις ΗΠΑ. Τα αποτυπώματα συγκρίθηκαν με αυτά του πτώματος και ταίριαζαν απόλυτα. Η σορός ανήκε στον Αμάντο Καρίγιο.
Ήταν όμως τόσο μεγάλη η δυσπιστία του κοινού και του Τύπου ότι πράγματι ο βασιλιάς των μεξικάνικων καρτέλ πέθανε που οι αρχές προχώρησαν σε μια μακάβρια αποκάλυψη. Παρουσίασαν την σε αποσύνθεση σωρό του Καρίγιο ώστε να πείσουν ότι πράγματι έχει πεθάνει.
Ακόμα και αυτό όμως δεν έβαλε τέλος στις διάφορε θεωρίες για το πώς και αν πέθανε. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι γιατροί σκότωσαν τον Καρίγιο έχοντας εντολή από άλλο καρτέλ. Άλλοι πιστεύουν ότι ο Καρίγιο δεν πέθανε. Η σορός ανήκε σε άλλο άτομο που είχε πεθάνει πριν την 4η Ιουλίου 1997. Κάποιοι φτάνουν στο σημείο μάλιστα να υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο άτομο ήταν αυτό που είχε καταγραφεί ως Αμάντο Καρίγιο το 1985. Το είχε στείλει ο ίδιος ο βαρόνος ως μελλοντική δικλίδα ασφαλείας. Ο πράκτορας Μαουρίσιο Φερνάντες, ο οποίος συμμετείχε στην ταυτοποίηση, λέει ότι δεν υπάρχει αμφιβολία πως το πτώμα που παρέλαβαν ήταν του Καρίγιο. Τονίζει ότι για τέτοια άτομα πάντα κυκλοφορούν ανάλογες ιστορίες γιατί ο κόσμος αδυνατεί να πιστέψει ότι απλά πέθαναν.
Επίλογος
Τέσσερις μήνες μετά τον θάνατο του Αμάντο Καρίγιο σε βαρέλια γεμάτα τσιμέντο βρέθηκαν τρεις από τους γιατρούς που έκαναν την επέμβαση. Τους είχαν βασανίσει άγρια και στη συνέχεια τους εκτέλεσαν. Το καρτέλ του Χουάρες ανέλαβαν δύο από τα αδέλφια του Καρίγιο. Ο Βισέντε, γνωστός ως αντιβασιλέας, και ο Ροδόλφο το «χρυσό παιδί». Για ένα διάστημα τα αδέλφια Καρίγιο είχαν τον έλεγχο. Ένας από τους βασικούς τους συνεργάτες όμως άρχισε να αρνείται να πληρώσει φόρο για το γεγονός ότι χρησιμοποιούσε τις διαδρομές του καρτέλ για να μεταφέρει ναρκωτικά. Ήταν αυτός που το 2004 οργάνωσε τη δολοφονία του Ροδόλφο Καρίγιο, αυτός που θα επικρατούσε στον πόλεμο των καρτέλ που ακολούθησε και θα γινόταν το νέο αφεντικό. Το όνομα του Χοακίν Αρτσιβάλδο Γκουσμάν Λοέρα, γνωστός ως Ελ Τσάπο.
ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΔΕΝ ΑΓΟΡΑΖΟΥΝ ΜΙΑ ΖΩΗ
Μια μέρα σαν και αυτές του Μάϊου πριν 41 χρόνια ο Μπομπ Μάρλεϊ έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 36 ετών. Πώς από έναν τραυματισμό στο ποδόσφαιρο έμαθε ότι έχει καρκίνο. Η μάχη με την ασθένεια και το τέλος
Το ποδόσφαιρο ήταν η δεύτερη μεγάλη αγάπη του Μπομπ Μάρλεϊ. “Αγαπώ τη μουσική πάνω από το ποδόσφαιρο. Αν αγαπήσω περισσότερο το ποδόσφαιρο ίσως αποδειχθεί επικίνδυνο γιατί είναι ένα άθλημα που γίνεται πολύ βίαιο. Εγώ τραγουδώ για την ειρήνη, την αγάπη και όλα αυτά και όμως στο ποδόσφαιρο αν κάποιος σου κάνει ένα σκληρό τάκλιν σου φέρνει συναισθήματα πολέμου” έλεγε χαμογελώντας.
Του άρεσε να παίζει στο κέντρο, να τρέχει ασταμάτητα και να βάζει τα πόδια του στη “φωτιά”. Δεν δίσταζε να μπει σε δυνατές διεκδικήσεις και να κάνει τάκλιν. “Δεν μπορούσες να του πάρεις με τίποτα την μπάλα. Ήταν πολύ αθλητικός και πολύ ανταγωνιστικός. Μπορούσε να τρέχει για μέρες. Όταν έκανε τάκλιν το έκανε με δύναμη, το ίδιο και όταν σούταρε. Αν έπαιζε στην άμυνα θα έκανε πολλά πέναλτι. Ρίσκαρε και ήθελε πάντα να σκοράρει. Αν δεν είχε γίνει μουσικός θα έπαιζε επαγγελματικά ποδόσφαιρο.” θυμάται ο φίλος και συνεργάτης του, Νέβιλ Γκάρικ.
Έπαιζε σε κάθε ευκαιρία που του δινόταν, όπου και αν βρισκόταν.
Ο τραυματισμός στο δάχτυλο
Το 1977 ο Μάρλεϊ στα πλαίσια της παγκόσμιας περιοδείας του “Exodus” δίνει συναυλίες στο Παρίσι. Γάλλοι δημοσιογράφοι προσκαλούν τα μέλη της μπάντας σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου. Το γήπεδο είναι δίπλα στο ξενοδοχείο που μένουν. “Ο Μπομπ δεν είχε κατάλληλα παπούτσια αλλά παρ’ όλα αυτά έπαιξε. Ένας τύπος του έκανε τάκλιν. Το νύχι στο μεγάλο δάχτυλο του δεξιού του ποδιού σχεδόν είχε βγει. Σταμάτησε, μας είπε να συνεχίσουμε και πήγε στο ξενοδοχείο. Εκεί τον είδε ένας γιατρός που έβγαλε το νύχι και έδεσε το δάχτυλο” θυμάται ο Γκάρικ και συνεχίζει:
“Είχε μια μελανιά στο δάχτυλο που είχε τραυματιστεί. Στο κέντρο του περίπου. Δεν παραπονιόταν ποτέ γι’ αυτό. Συνέχισε την περιοδεία κανονικά. Αν κοιτάξετε φωτογραφίες από τις συναυλίες θα δείτε ότι φοράει πολλές φορές σανδάλια. Αυτό όμως που θυμάμαι είναι ότι το δάχτυλο του αιμορραγούσε συχνά. Το αίμα δεν στέγνωνε γρήγορα. Ήταν σαν να μην επουλωνόταν. Τελειώσαμε την περιοδεία και γυρίσαμε στην Αμερική. Πήγαμε στο σπίτι της μητέρας του στο Ντέλεγουερ. Μιλούσαμε για το πώς θα μεταφέρουμε την περιοδεία στις ΗΠΑ. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Αγγλία και επισκέφθηκε έναν γιατρό να δει τι συμβαίνει με το δάχτυλο. Εκεί για πρώτη φορά του είπαν ότι θεωρούν ότι είναι καρκίνος”.
Κακοήθες μελάνωμα
Ήταν Ιούλιος του 1977 όταν ο Μάρλεϊ ενημερώθηκε ότι η οριστική διάγνωση ήταν “κακοήθες μελάνωμα”. Ο τραυματισμός στο ποδόσφαιρο είχε αποκαλύψει την ασθένεια. Οι γιατροί του είπαν ότι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης είναι ο ακρωτηριασμός του δαχτύλου. Αρνήθηκε για θρησκευτικούς και “πρακτικούς” λόγους. Τόνιζε ότι στους Ρασταφάρι απαγορεύεται ο ακρωτηριασμός ενώ από την άλλη φοβόταν ότι με κομμένο δάχτυλο δεν θα μπορούσε να χορεύει επί σκηνής. Μια γιατρός στο Μαϊάμι του πρότεινε να κόψουν ένα κομμάτι από το δάχτυλο και να το καλύψουν με δέρμα από άλλο κομμάτι του σώματος του. Το δέχθηκε και θεώρησε ότι το πρόβλημα είχε λυθεί.
“Το είχαμε ξεχάσει πλέον. Το δάχτυλο είχε επουλωθεί και νομίζω ότι τα Χριστούγεννα του 1977 παίζαμε και πάλι μπάλα” λέει ο Γκάρικ. Το 1980 κυκλοφόρησε το άλμπουμ “Uprising” και ακολούθησε μια θριαμβευτική περιοδεία στην Ευρώπη.
Το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς επέστρεψε στις ΗΠΑ. Στις 21 Σεπτεμβρίου 1980 ο Μάρλεϊ είχε βγει για τρέξιμο στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης. Λιποθυμά και τον μεταφέρουν στο νοσοκομείο. Οι εξετάσεις δείχνουν μετάσταση του καρκίνου στο εγκέφαλο. Δύο μέρες μετά ο Τζαμαϊκανός θα δώσει την τελευταία του συναυλία. Θα παίξει στο θέατρο Στάνλεϊ, στο Πίτσμπέργκ της Πενσυλβάνια.
Το τέλος
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ο καρκίνος κάνει πολλαπλές μεταστάσεις. Τους τελευταίους μήνες της ζωής του στρέφεται προς τον Χριστιανισμό, μετά και από παρότρυνση της μητέρας του. Βρίσκεται στις ΗΠΑ όταν στις 4 Νοεμβρίου 1980, βαφτίζεται στην Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία και παίρνει το όνομα Μπερχανέ Σελασιέ (Berhane Selassie, που σημαίνει Φως της Τριάδας).
Λίγες μέρες μετά μεταφέρεται σε κλινική στη Γερμανία και ακολουθεί μια εναλλακτική θεραπεία με την ελπίδα ότι τουλάχιστον θα κερδίσει κάποιο χρόνο. Η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική και ο καρκίνος “καλπάζει”. Μετά από περίπου οκτώ μήνες στη γερμανική κλινική αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα του. Κατά τη διάρκεια της πτήσης όμως η υγεία του παρουσιάζει ραγδαία επιδείνωση. Όταν το αεροπλάνο προσγειώνεται στο Μαϊάμι, ο Μάρλεϊ μεταφέρεται εσπευσμένα στο νοσοκομείο Cedars of Lebanon.
Χάνει την άνιση μάχη στις 11 Μαΐου 1981 σε ηλικία μόλις 36 ετών. Τα τελευταία του λόγια απευθύνονται στον γιο του, Ζίγκι. “Money can’t buy life.” (Τα λεφτά δεν μπορούν να αγοράσουν ζωή), του λέει και κλείνει τα μάτια.
ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΟΣΑΜΑ
Τι σκεφτόταν, τι σχεδίαζε και τι φοβόταν ο ηγέτης της Αλ Κάιντα το διάστημα πριν την εκτέλεση του. Στοιχεία που βρέθηκαν στο κρησφύγετο του διαμορφώνουν μια πλήρη εικόνα
Το 2011 βρήκε τον Οσάμα Μπιν Λάντε ιδιαίτερα ανήσυχο για την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί. Για πέντε ολόκληρα χρόνια κρυβόταν, μαζί με την οικογένεια του (συζύγους, παιδιά και εγγόνια) σε ένα συγκρότημα κατοικιών στο Αμποταμπάντ του Πακιστάν αλλά πλέον ένιωθε ότι κάτι δεν λειτουργούσε σωστά στο προσεκτικά οργανωμένο καταφύγιο του. Για πολλά χρόνια σωματοφύλακες του ήταν δύο αδέλφια, μέλη της Αλ Κάιντα που είχαν καταγωγή από την περιοχή. Είχαν αναλάβει τα πάντα. Από τα ψώνια στην τοπική αγορά μέχρι να μεταφέρουν τα σημειώματα του Μπιν Λάντεν προς τα άλλα ηγετικά στελέχη της οργάνωσης.
Ήταν φανερό πως είχαν κουραστεί από αυτόν τον τρόπο ζωής και το συνεχές άγχος να υπηρετούν και να προστατεύουν τον πλέον καταζητούμενο άνθρωπο στον κόσμο. Όπως προέκυψε από τις ανακρίσεις ο Μπιν Λάντεν είχε εκμυστηρευτεί σε μια από τις συζύγους του ότι τα αδέλφια «έχουν εξαντληθεί και σχεδιάζουν να τα παρατήσουν».
Μάλιστα στις 15 Ιανουαρίου 2011 έγραψε μια επιστολή στους δύο σωματοφύλακες του, παρότι ζούσαν μαζί του. Εκεί τόνιζε ότι κατανοεί τον θυμό τους και τους παρακαλούσε να του δώσουν χρόνο ώστε να βρει νέα άτομα για προστασία αλλά και ένα νέο καταφύγιο. Έγραφε πως έπρεπε να συμφωνήσουν ότι θα μείνουν μαζί του έως τα μέσα Ιουλίου.
Ο πραγματικός Μπιν Λάντεν
Όμως ο Μπιν Λάντεν δεν βρήκε ποτέ νέο καταφύγιο. Παρέμεινε στο κτίριο και εκτελέστηκε μαζί με τον γιό του Καλίντ, τους δύο σωματοφύλακες του και μια από τις συζύγους του. Στις 2 Μαΐου 2011 μια ομάδα των SEALs έκανε επιδρομή στο συγκρότημα το οποίο επισήμως ανήκε σε έναν από τα αδέλφια-προστάτες του αρχηγού της Αλ Κάιντα. Κατά την επιχείρηση οι αμερικανικές δυνάμεις βρήκαν υπολογιστές και σκληρούς δίσκους με χιλιάδες αρχεία.
Αυτά αποτέλεσαν και τον καλύτερο τρόπο κατανόησης του ανθρώπου που άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Μέσα από αναλύσεις, μυστικά σημειώματα, προσωπικές επιστολές, και βίντεο οι αμερικανικές αρχές και ολόκληρος ο κόσμος είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον πραγματικό Μπιν Λάντεν και να μπει στις σκέψεις του.
Μέσα στα ευρήματα ήταν και ένα χειρόγραφο ημερολόγιο μιας από τις δύο κόρες του Μπιν Λάντεν. Εκεί καταγράφηκαν οι τελευταίες εβδομάδες του Σαουδάραβα. Το κείμενο δυσκόλεψε ιδιαίτερα τους ειδικούς λόγω της συνθηματικής του γραφής αλλά βοήθησε στο να λυθούν αρκετά μυστήρια για τον Μπιν Λάντεν και την Αλ Κάιντα.
Αμήχανος και εκνευρισμένος
Τις εβδομάδες που προηγήθηκαν της εκτέλεσης του ο Μπιν Λάντεν, στα 54 του πλέον, ένιωθε αμηχανία και εκνευρισμό. Εξεγέρσεις σάρωναν τον μουσουλμανικό κόσμο, σε αυτό που έμεινε γνωστό ως Αραβική Άνοιξη, και ο Μπιν Λάντεν παρακολουθούσε αμέτοχος. Ο ίδιος σχολίαζε τα γεγονότα ως τα σημαντικότερα του αιώνα στην περιοχή και ένιωθε την ιστορία να τον προσπερνάει. Οι χιλιάδες διαδηλωτές σε χώρες όπως η Αίγυπτος και η Λιβύη δεν μιλούσαν για τζιχάντ ούτε κρατούσαν σύμβολα της Αλ Κάιντα. Ζητούσαν δημοκρατικά και βασικά ανθρώπινα δικαιώματα με τον Μπιν Λάντεν να μην ξέρει πως πρέπει να αντιδράσει.
Εκείνη την περίοδο επέστρεψε στο καταφύγιο στο Πακιστάν η μεγαλύτερη από τις συζύγους του Μπιν Λάντεν, η Ουμ Χαμζά. Τη θεωρούσε τη διανοούμενη σύντροφο του. Ήταν οκτώ χρόνια μεγαλύτερη του με πτυχίο στην παιδική ψυχολογία, βαθιά γνώση του Κορανίου και είχε περάσει μια δεκαετία σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Ιράν λόγω της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο Μπιν Λάντεν πίστευε ότι η Χαμζά θα μπορούσε να τον βοηθήσει να λύσει τον γρίφο, θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να παρουσιαστεί ως ηγέτης της Αραβικής Άνοιξης;
Τις εβδομάδες που προηγήθηκαν της εκτέλεσης του ο Μπιν Λάντεν συγκαλούσε σχεδόν καθημερινά οικογενειακά συμβούλια με κυρίαρχο θέμα το πώς πρέπει να απαντήσει στα γεγονότα. Στις συζητήσεις, εκτός από την Χαμζά, μέρος έπαιρνε και η Σιχάμ, η δεύτερη μεγαλύτερη σύζυγος του Μπιν Λάντεν η οποία ήταν ποιήτρια και είχε πτυχίο πάνω στη γραμματική του Κορανίου. Η Σιχάμ συχνά έκανε την επιμέλεια στα κείμενα του Μπιν Λάντεν και μαζί με την Χαμζά θεωρούνταν τα πλέον μορφωμένα άτομα της οικογένειας.
Οι δύο κόρες του αρχηγού της Αλ Κάιντα κρατούσαν σημειώσεις από τις συναντήσεις. Σε αυτές γίνεται ξεκάθαρο πως ο Μπιν Λάντεν νιώθει πολύ αμήχανος για την απουσία της Αλ Κάιντα στα γεγονότα που εξελίσσονταν στον αραβικό κόσμο. «Πώς και δεν υπάρχει καμία αναφορά στην Αλ Κάιντα;» τον ρωτάει ένα από τα μέλη της οικογένειας και ο Μπιν Λάντεν νιώθοντας την ανάγκη να αμυνθεί, απαντά: «Κάποιοι αναλυτές την αναφέρουν».
Στις σημειώσεις καταγράφεται το παράπονο του Σαουδάραβα πως το 2004 αγνοήθηκε το κάλεσμα προς του υποστηρικτές του να «φέρουν τους Άραβες ηγέτες αντιμέτωπους με τις ευθύνες τους». «Ίσως εκείνη η δήλωση σου είναι ένας από τους λόγους που γίνεται η Αραβική Άνοιξη;» αναρωτιέται η Χαμζά σε μια προσπάθεια να τον κατευνάσει. Ένα άλλο μέλος της οικογένειας ρωτάει: «Θα έχει αρνητικό αντίκτυπο το γεγονός ότι όλα αυτά συνέβησαν χωρίς τζιχάντ;»
Σε ένα οικογενειακό συμβούλιο στις 10 Μαρτίου 2011 ο Μπιν Λάντεν ρωτάει τις συζύγους και τις κόρες του για το ποια είναι η άποψη τους για τα τελευταία γεγονότα. Τους λέει πως πρέπει να ετοιμάσει μια μεγάλη ομιλία και να τη δημοσιεύσει. Η οικογένεια του θεωρεί ότι τα λόγια του θα μπορούσαν να αλλάξουν την πορεία της Αραβικής Άνοιξης.
Σχέδια για νέα 11η Σεπτεμβρίου και ανανεωμένη Αλ Κάιντα
Ο Μπιν Λάντεν σκεφτόταν σοβαρά να δημοσιεύσει ένα είδος απολογίας προς τον μουσουλμανικό κόσμο για τις… παράπλευρες απώλειες των τρομοκρατικών χτυπημάτων της Αλ Κάιντα και των οργανώσεων με τις οποίες συνεργαζόταν όπως η Αλ Σαμπάαμπ. Θεωρούσε πως είχε χαθεί το λαϊκό έρεισμα και η πίστη πως η Αλ Κάιντα έδινε έναν ιερό πόλεμο. Ένιωθε ότι έπρεπε να επανατοποθετήσει την οργάνωση στον ισλαμικό κόσμο. Σε σημείωμα του προς ηγετικό στέλεχος τονίζει ότι θέλει να ξεκινήσει μια νέα φάση, «να διορθώσουμε τα λάθη που κάναμε» ανέφερε. Είχε ακόμα και σκέψεις για αλλαγή του ονόματος της οργάνωσης ώστε να παρουσιαστεί σαν κάτι νέο και ανανεωμένο.
Από την άλλη ο Μπιν Λάντεν ονειρευόταν νέα εντυπωσιακά χτυπήματα. «Χρειαζόμαστε αποτελεσματικές επιχειρήσεις των οποίων ο αντίκτυπος, με το θέλημα του Αλλάχ, θα είναι μεγαλύτερος από αυτός της 11ης Σεπτεμβρίου» ανέφερε χαρακτηριστικά σε ένα μήνυμα του προς στέλεχος της Αλ Κάιντα.
Τόνιζε ότι η μεγαλύτερη προτεραιότητα της οργάνωσης πρέπει να είναι η δολοφονία του Μπαράκ Ομπάμα και δεύτερος στόχος ήταν ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, ο οποίος εκείνη την εποχή ηγούνταν των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν. Επίσης σχολίαζε ότι δεν υπάρχει λόγος να σχεδιαστεί η δολοφονία του αντιπροέδρου (τότε) Τζο Μπάιντεν γιατί, όπως έγραφε, «είναι απολύτως ανέτοιμος για τη θέση του προέδρου».
Οι σχέσεις με τους Ταλιμπάν και οι αναξιόπιστοι Ιρανοί
Τα έγγραφα και τα αρχεία που βρέθηκαν στο κτίριο δεν επιβεβαίωσαν τις υποψίες που είχαν οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών ότι τον Μπιν Λάντεν στήριζαν και υπέθαλπταν άτομα μέσα από την πακιστανική κυβέρνηση. Ο Σαουδάραβας εμφανιζόταν οργισμένος με την πακιστανική ηγεσία, τους χαρακτήριζε αποστάτες και ζητούσε επιθέσεις σε στρατιωτικούς στόχους μέσα στην χώρα. Όπως έχει αποδειχθεί η Αλ Κάιντα προσέγγισε τους Πακιστανούς με την ελπίδα να συμφωνηθεί μια άτυπη εκεχειρία αλλά ποτέ δεν έγινε κάτι τέτοιο.
Αυτό που γίνεται σαφές από τα στοιχεία που βρέθηκαν στο Αμποταμπάντ είναι ότι η Αλ Κάιντα διατηρούσε στενούς δεσμούς με τους Ταλιμπάν. Συνεργάζονταν σε στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο. Χαρακτηριστική είναι η υπόθεση της απαγωγής ενός Αφγανού διπλωμάτη. Την επιχείρηση πραγματοποίησε η Αλ Κάιντα, πήρε λύτρα 5εκατ. δολαρίων και έδωσε το μεγαλύτερο κομμάτι του ποσού στους Ταλιμπάν μέσω ενός δικτύου του οποίου ηγούνταν ο Σιρατζουντίν Χακανί, νούμερο δύο σήμερα στην κλίμακα ηγεσίας των Ταλιμπάν.
Αντίθετα στα έγγραφα και τα αρχεία δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο που να δείχνει συνεργασία της Αλ Κάιντα με το Ιράν. Ο Μπιν Λάντεν προειδοποιούσε ότι «δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τους Ιρανούς» και ανέφερε μάλιστα συγκεκριμένα περιστατικά για να ενισχύσει την άποψη του.
Παρέμενε ηγέτης της οργάνωσης
Μέσω των στοιχείων γίνεται επίσης ξεκάθαρο ότι δεν ίσχυαν τα περί απομόνωσης και απενεργοποίησης του Μπιν Λάντεν. Ο Σαουδάραβας μέχρι την ημέρα της εκτέλεσης του ήλεγχε την Αλ Κάιντα, διατηρούσε τη επαφή με τα ηγετικά της στελέχη και κινούσε τα νήματα. Εμπλεκόταν σε κάθε σημαντική απόφαση που αφορούσε το προσωπικό και έδινε συμβουλές στρατηγικού σχεδιασμού για τις κινήσεις στη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Το 2010 άσκησε βέτο στο να ηγηθεί της οργάνωσης, στην αραβική χερσόνησο, ο Ανουάρ αλ Αουλάκι και σταμάτησε τα σχέδια για ίδρυση ισλαμικού κράτους στην Υεμένη. «Οι συνθήκες δεν είναι ώριμες ακόμα» έγραφε και εισακούστηκε. Παράλληλα σε επιστολή του προς την Αλ Σαμπάαμπ την καλούσε να μην αυτοπροσδιορίζεται επίσημα ως κομμάτι της Αλ Κάιντα, εντολή στην οποία η αφρικανική οργάνωση πειθάρχησε.
Τα στοιχεία, που βρέθηκαν στο καταφύγιο του, δείχνουν ότι ο Μπιν Λάντεν απολάμβανε ακόμα τον σεβασμό που είχε κερδίσει μετά τη 11η Σεπτεμβρίου αλλά αρνούταν να αποδεχθεί ότι τα αποτελέσματα της ήταν τα αντίθετα από αυτά που προσδοκούσε. Σε κείμενα του ο Μπιν Λάντεν ανέφερε ότι “οι ΗΠΑ είναι μια χάρτινη τίγρη και θα αναγκαστεί να αποσυρθεί από τη Μέση Ανατολή με αποτέλεσμα καθεστώτα τα οποία υποστηρίξει, όπως αυτό της Σαουδικής Αραβίας να καταρρεύσουν σαν ντόμινο». Αυτό δεν συνέβη με την Αμερική να αντιδρά με στρατιωτικές επιχειρήσεις και να γίνεται πιο παρεμβατική. Η Αλ Κάιντα εκδιώχθηκε ακόμα και από την βάση της στο Αφγανιστάν.
Ακόμα και σήμερα που οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί από Αφγανιστάν και Ιράκ διατηρούν βάσεις πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και η παρεμβατικότητα τους δεν έχει σταματήσει.
Επίλογος
Αναμφισβήτητα ο Μπιν Λάντεν υπήρξε ένα από τα λίγα άτομα που επηρέασαν τόσο δραστικά την ιστορία του πλανήτη. Το αποτέλεσμα της αλλαγής όμως δεν ήταν αυτό που επιθυμούσε. Η βία, η καταστροφή και ο θάνατος που προκάλεσε είχαν ανάλογα επακόλουθα και σε καμία περίπτωση δεν τερμάτισαν ή έστω περιόρισαν την παρουσία των ΗΠΑ στον μουσουλμανικό κόσμο. Κλεισμένος μέσα στο καταφύγιο του στο Πακιστάν συνέχισε να ελέγχει την Αλ Κάιντ και σχεδίαζε ένα μεγάλο χτύπημα, ανάλογο με αυτό της 11ης Σεπτεμβρίου. Σχεδόν καθημερινά έστελνε μηνύματα και έκανε αναλύσεις. Είναι φανερό όμως πως τον προβλημάτιζε ότι πλέον δεν ήταν ούτε ο καταλύτης, ούτε το κεντρικό πρόσωπο των γεγονότων που εξελίσσονταν. Εκτελέστηκε ενώ έψαχνε τον τρόπο να γίνει και πάλι αυτός που θα υπαγορεύει τις εξελίξεις σε έναν κόσμο που άλλαζε με ρυθμούς που μάλλον αδυνατούσε να ακολουθήσει.
Η ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΤΩΝ ΤΥΦΛΩΝ
Ένα από τα μεγαλύτερα υγειονομικά προβλήματα που αντιμετώπισε ποτέ η Αθήνα ήταν η μαζική τύφλωση, τη δεκαετία του 1840. Αιτία ήταν το τράχωμα, μεταδοτική νόσος, που κατέστρεφε το μάτι και σταδιακά τύφλωνε τον ασθενή. Για την αντιμετώπιση της ιδιαίτερης επιδημίας, δημιουργήθηκε το Οφθαλμιατρείο Αθηνών.
Την πρωτοβουλία για την ίδρυση του οφθαλμιατρείου την πήρε η Βασίλισσα Αμαλία, καθώς της έκανε εντύπωση που οι περισσότεροι ζητιάνοι έπασχαν οχι απο τις κακουχίες του απελευθερωτικού αγώνα ή απο τραύματα που οδήγησαν σε παραλυσίες κλπ αλλά από τύφλωση. Η επιδημία έφτασε στην Αθήνα από την Αίγυπτο και επρόκειτο για λοίμωξη που προκαλεί πολύ μολυσματικές επιπεφυκίτιδες και στους ασθενείς της εποχής επέφερε μέχρι και τύφλωση.
Το Οφθαλμιατρείο Αθηνών ιδρύθηκε το 1843 ως νοσοκομείο «Οφθαλμιώντων», υπό μορφή Ν.Π.Ι.Δ. Αποτελεί ιστορικό μνημείο επιστημονικής δραστηριότητας της Ελληνικής Οφθαλμολογίας, ως ένα από τα πρώτα οφθαλμολογικά νοσοκομεία που ιδρύθηκαν στον κόσμο, με πλούσια κοινωνική προσφορά παροχής περίθαλψης στον Ελληνικό λαό.
Το τράχωμα είναι ένας χρόνιος, μεταδοτικός τύπος επιπεφυκίτιδας, που είναι μία από τις κύριες αιτίες τύφλωσης στον κόσμο. Προκαλείται από το Chlamydia trachomatis, που είναι ενδημικό σε Αφρική, Ινδία και Μέση Ανατολή και παρατηρείται επίσης στις νοτιοανατολικές ΗΠΑ. Η ασθένεια μεταδίδεται από μύγες, ενδύματα, κλινοσκεπάσματα και χέρια μολυσμένα από εξίδρωμα. Στην συνέχεια, η φλεγμονή ακολουθείται από τη δημιουργία ουλών, που προκαλούν την θόλωση του κερατοειδούς
Το Οφθαλμιατρείο Αθηνών σήμερα
Μετά το 1985 ως Ν.Π.Δ.Δ., παρέχει πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη, σύμφωνα με τους κανόνες του Εθνικού Συστήματος Υγείας.Με τα δύο Οφθαλμολογικά Τμήματα που διαθέτει, λειτουργεί ως διαγνωστική, θεραπευτική και νοσηλευτική μονάδα και ως εξειδικευμένο νοσοκομείο εκπαίδευσης, προσαρμοσμένο στις λειτουργικές απαιτήσεις της σύγχρονης οφθαλμολογίας, καλύπτοντας κάθε τομέα και συναγωνίζεται ισάξια τα Οφθαλμολογικά Κέντρα του Εξωτερικού.
Το Οφθαλμιατρείο Αθηνών ήταν το πρώτο οφθαλμολογικό ιατρείο της χώρας και ένα από τα πρώτα οφθαλμολογικά νοσοκομεία που ιδρύθηκαν στον κόσμο
Η ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΩΝ ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΩΝ
Για τους περισσότερους, η ανάβαση σε υψόμετρο που ξεπερνάει την ανθρώπινη λογική εγκυμονεί πολλούς κινδύνους. Για άλλους, είναι απλά μια εμμονή, ένα πάθος, ένας λόγος να συνεχίζουν να υπάρχουν.
Όταν βρίσκεσαι 8.000 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, ο αέρας έχει τόσο λίγο οξυγόνο, που ακόμη κι αν αναπνέεις με συμπληρωματικές φιάλες μπορεί να νιώθεις σαν να «τρέχεις σε διάδρομο και να αναπνέεις μέσα από καλαμάκι». Αυτά είναι τα λόγια του ορειβάτη και κινηματογραφιστή David Breashears.
Πράγματι, όταν το σώμα μας βρίσκεται σε πολύ μεγάλα υψόμετρα –τα οποία συνήθως αποτελούν τον πιο δελεαστικό στόχο των κορυφαίων αναρριχητών του κόσμου– δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό στην πράξη, μπορούμε να πούμε ότι στο επίπεδο της θάλασσας ο αέρας περιέχει περίπου 21% οξυγόνο, ενώ σε υψόμετρο πάνω από 3.500 μέτρα τα επίπεδα οξυγόνου είναι 40% χαμηλότερα. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που καθιστούν την ορειβασία ένα από τα πιο επικίνδυνα σπορ.
Στο Έβερεστ, την ψηλότερη κορυφή των Ιμαλαΐων με υψόμετρο 8.848,86 μέτρα, έχουν χάσει τη ζωή τους περίπου 300 άνθρωποι. Ορισμένες φορές οι σοροί των ορειβατών μένουν για πάντα εκεί, είτε επειδή αγνοούνται είτε επειδή οι συνθήκες δεν επιτρέπουν τη μεταφορά τους, ενώ υπάρχει και η συμβολική κίνηση του να περάσουν για πάντα στην αιωνιότητα της ζωής του βουνού. Ορισμένες εποχές του χρόνου, σε βουνά όπως το K2, το δεύτερο ψηλότερο βουνό στη Γη μετά το Έβερεστ, μπορεί να παρατηρηθούν ποσοστά θανάτου 32% για όσους επιχειρούν να ανέβουν στην κορυφή, όπως αναφέρει το The Conversation.
Όλα αυτά τα μάθαμε με αφορμή την τραγική είδηση για τον κορυφαίο Έλληνα ορειβάτη Αντώνη Συκάρη, ο οποίος έχασε τη ζωή του κατά την κατάβαση από την κορυφή του βουνού Νταουλαγκίρι, σε υψόμετρο 7.400 μέτρα. Ήταν ένας από τους πιο έμπειρους Έλληνες ορειβάτες και ο μόνος που είχε σκαρφαλώσει σε 5 από τις 14 «οκτάρες» κορυφές της Γης.
Τι είναι οι «ζώνες θανάτου»
Στη «γλώσσα» της ορειβασίας, ο όρος «ζώνη θανάτου» αναφέρεται στην περιοχή με υψόμετρο πάνω από 8.000 μέτρα, όπου υπάρχει τόσο λίγο οξυγόνο ώστε ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να επιβιώσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όπως έχει εξηγήσει στο PBS ο γιατρός Peter Hackett, ειδικός σε μεγάλα υψόμετρα, «ο εγκλιματισμός στα υψόμετρα της ζώνης του θανάτου απλά δεν είναι εφικτός». Εάν ο άνθρωπος μείνει εκεί για πολλή ώρα, ο οργανισμός του αρχίζει να πεθαίνει, λεπτό προς λεπτό και κύτταρο προς κύτταρο.
Πριν επιχειρήσουν να ανέβουν στην κορυφή του Έβερεστ, οι ορειβάτες δίνουν χρόνο στον οργανισμό τους χρόνο να προσαρμοστεί στις αντίξοες συνθήκες. Αυτό περιλαμβάνει την παραμονή σε μεγάλα υψόμετρα για κάποιες εβδομάδες. Τότε το σώμα αρχίζει να παράγει περισσότερη αιμοσφαιρίνη (είναι η πρωτεΐνη στα ερυθρά αιμοσφαίρια που βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο σώμα), για να μπορέσει να επιβιώσει ο οργανισμός. Ωστόσο, ακόμα και τότε εγκυμονούνται κίνδυνοι: εάν η υπερβολική ποσότητα αιμοσφαιρίνης πυκνώσει το αίμα, γίνεται δυσκολότερη για την καρδιά η άντληση αίματος στο σώμα.
Στη ζώνη θανάτου, ο εγκέφαλος και οι πνεύμονες των ορειβατών στερούνται οξυγόνου, η κρίση τους εξασθενεί γρήγορα και ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου αυξάνεται.
Οι «ασθένειες του βουνού» στις ζώνες θανάτου
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους στις ζώνες θανάτου είναι η υποξία, μια κρίσιμη παθολογική κατάσταση του οργανισμού κατά την οποία δεν υπάρχει επαρκής οξυγόνωση σε όργανα όπως ο εγκέφαλος. Εάν ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο, μπορεί να αρχίσει να διογκώνεται, προκαλώντας μια κατάσταση που ονομάζεται «εγκεφαλικό οίδημα σε μεγάλο υψόμετρο» (HACE). Αυτό το πρήξιμο μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό και δυσκολία στη σκέψη και τη λογική.
Οι ορειβάτες που ανεβαίνουν σε τόσο μεγάλα υψόμετρα μπορεί να ξεχάσουν πού βρίσκονται, ακόμα και να πέσουν σε παραλήρημα. Η κρίση τους εξασθενεί και μπορεί να κάνουν «αφύσικα» πράγματα, όπως να το αρχίσουν να βγάζουν τα ρούχα τους.
Όταν κάποιος πεθαίνει στο Έβερεστ, σε ζώνη θανάτου, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανασυρθεί το πτώμα, λόγω των καιρικών συνθηκών, του εδάφους και της έλλειψη οξυγόνου.
Μια άλλη επικίνδυνη κατάσταση είναι το «πνευμονικό οίδημα σε μεγάλο υψόμετρο» (HAPE), το οποίο προκαλείται από τη δημιουργία υγρού στους πνεύμονες. Το υγρό στους πνεύμονες εμποδίζει την ανταλλαγή οξυγόνου, γεγονός που οδηγεί σε μείωση του επιπέδου οξυγόνου στο αίμα. Τα συμπτώματα HAPE περιλαμβάνουν κόπωση, αίσθημα ασφυξίας τη νύχτα, αδυναμία και επίμονο βήχα με λευκό, υδαρές ή αφρώδες υγρό.
Όσο θλιβερό κι αν ακούγεται, πολλές είναι οι περιπτώσεις που αυτές οι οξείες «ασθένειες του βουνού» έχουν επιβεβαιώσει το χειρότερο σενάριο μιας ορειβατικής αποστολής. Έχουν στερήσει τις ζωές δεκάδων ανθρώπων που ρίσκαραν για να βρεθούν στην ψηλότερη κορυφή του κόσμου.
οι αναλλοίωτοι
Σε υψόμετρο περίπου 8.000 μέτρω
ν τα πράγματα είναι τρομερά επικίνδυνα και πολλοί ορειβάτες έχασαν τη ζωή τους προσπαθήσουν να φτάσουν στην κορυφή.
Πέντε από αυτούς (*) δεν κατάφεραν ποτέ να φύγουν από το Έβερεστ ακόμα και μετά το θάνατό τους καθώς είναι αδύνατον οι σωροί του να μετακινηθούν.
(* ) υπάρχουν πάνω απο 200 σώματα παγωμένα που δεν έχουν ανασυρθεί απο τα βουνά των Ιμαλαίων και είναι μια μικρή απόδοση τιμής απο τα τρομερά όρη στους νεκρούς ορειβάτες να τους διατηρεί σχετικά αναλοίωτους στο διάβα του χρόνου
Tsewang Paljor
Ίσως το πιο διάσημο πτώμα του Έβερεστ είναι αυτό του Tsewang Paljor, που έμεινε στην ιστορία ως «πράσινες μπότες».
Το σώμα του ινδού ορειβάτη βρίσκεται στην περιοχή από το 1996. Τότε μια μεγάλη κακοκαιρία δημιούργησε πρόβλημα στην αποστολή αναρρίχησης των τεσσάρων ανδρών που προσπάθησε να φτάσει την κορυφή.
Ο 28χρονος Paljor ήταν αξιωματικός της ινδο-θιβετιανής συνοριακής αστυνομίας. Δυστυχώς είχε αποχωριστεί από την ομάδα και είχε βρει καταφύγιο σε ένα μικρό σπήλαιο. Η φονική καταιγίδα που ξέσπασε δεν του επέτρεψε να συνεχίσει και άφησε την τελευταία του πνοή στο καταφύγιο.
Το άψυχο σώμα του χρησιμοποιείται από τους ορειβάτες που επιχειρούν να ανέβουν ως ορόσημο για να υπολογίσουν την απόσταση από την κορυφή.
George Mallory
Ο πρώτος ορειβάτης που προσπάθησε να ανέβει στην κορυφή του Έβερεστ είχε δώσει την πιο χαρακτηριστική απάντηση στην ερώτηση «Γιατί θέλεις να ανέβεις;».
«Γιατί είναι εκεί» (=Because it’s there) είχε πει ο Mallory μένοντας στην ιστορία.
Ο γιος ιερωμένου είχε πάθος με την ορειβασία και ήταν διάσημος στη Μεγάλη Βρετανία.
Πατέρας τριών παιδιών ο ίδιος είχε μελετήσει εξονυχιστικά τις συνθήκες ανάβασης της ομάδας.
Στις 8 Ιουνίου του 1924 ο Mallory και ο Irvine ξεκίνησαν από τη σκηνή προς την κορυφή. Ο τελευταίος άνθρωπος που τους είδε ανέφερε ότι είδε δυο κουκίδες να στέκονται στην κορυφογραμμή.
Η σορός του βρέθηκε το 1999. Αν είχε επιζήσει μπορεί να ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έφτασε στην κορυφή του Έβερεστ
Francys Astentiev
Η πρώτη αμερικανίδα γυναίκα που επιχείρησε να ανέβει στο Έβερεστ χωρίς τη χρήση οξυγόνου δυστυχώς δεν είχε αίσιο τέλος.
Η Francys Astentiev πήγε για αναρρίχηση με τον άνδρας της το 1999. Το ζευγάρι χωρίστηκε και οι δύο πέθαναν στην προσπάθεια τους να βρεθούν. Ο άνδρας της πέθανε από πτώση βράχου και εκείνη από κρυοπαγήματα.
Δύο ορειβάτες από την ίδια ομάδα επέστρεψαν και κάλυψαν το σώμα της με την αμερικάνικη σημαία.
Shriya Shah–Klorfine
Η Shriya Shah–Klorfine κατέφερε να ανέβει στην κορυφή αλλά όχι να κατέβει. Σύμφωνα με πληροφορίες πέρασε 25 λεπτά γιορτάζοντας τη νίκη της αλλά κατεβαίνοντας την εγκατέλειψαν οι δυνάμεις της και πέθανε.
Το σώμα της βρίσκεται 300 μέτρα από την κορυφή καλυμμένη με την σημαία του Καναδά.
Hannelore Schmatz
Η Hannelore Schmatz ήταν Γερμανίδα αναρριχητής που πέθανε το 1976 λόγω εκτεταμένης έκθεσης στο κρύο και στα κρυοπαγήματα. Εκτιμάται ότι πήρε έναν υπνάκο στηριζόμενη στο σακίδιό της, αποκοιμήθηκε και δεν ξύπνησε ποτέ.
Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΛΕΓΕΩΝΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ
Ιδρύθηκε στις 9 Μαρτίου 1831, με διάταγμα του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου-Φίλιππου, κατόπιν παρότρυνσης του τότε υπουργού των Στρατιωτικών Ζαν Σουλτ. Στο διάταγμα αναφερόταν ότι η Λεγεώνα θα πολεμούσε έξω από το έδαφος της Γαλλίας.
Παρά τη προσπάθεια – μέσω των διαφόρων κινηματογραφικών ταινιών- να παρουσιαστεί ως κάτι το ηρωικό, ιπποτικό κ.α – η πραγματική ιστορία κάνει λόγω για έναν αποικιοκρατικό – μισθοφορικό στρατό με πολλές ανεξίτηλες «αμαρτίες» στην πλάτη του. (Να σημειώσουμε εδώ ότι αντίστοιχη Λεγεώνα των Ξένων δημιουργήθηκε και το 1920 στη Ισπανία και συμμετείχε στη κατάπνιξη της απελευθερωτικής κίνησης στο Μαρόκο, ενώ το 1934 συμμετείχε στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον της αντιφασιστικής εξέγερσης των ανθρακωρύχων της Αστούριας. Στην περίοδο του 1936–39 έδρασε στο πλευρό των στασιαστών εναντίον της Ισπανικής Δημοκρατίας).
Τα αίτια της δημιουργίας της θα πρέπει να αναζητηθούν στις εξελίξεις στη Γαλλία μετά την επανάσταση αλλά και την ανάγκη επεμβάσεων στις αποικίες που σήκωναν κεφάλι. Άλλωστε η χρησιμοποίηση μισθοφορικών πολυεθνικών δυνάμεων δεν ήταν κάτι άγνωστη μέχρι τότε όπως π.χ ήταν η σκωτσέζικη φρουρά του Καρόλου Ζ΄ ή το σώμα των Ελβετών του Φραγκίσκου Α.
Ο υπουργός Στρατιωτικών Σουλτς, παλιός στρατάρχης του Ναπολέοντα (Εξάλλου και ο Ναπολέων Βοναπάρτης είχε στις διαταγές του ξένες μονάδες Πολωνών, Γερμανών και Ιταλών φυγάδων από Κ. Ευρώπη) έπεισε τον Βασιλιά και εξέδωσε διάταγμα για την ίδρυση της Λεγεώνας των Ξένων, στις 9 Μαρτίου 1831. Το διάταγμα δημιουργίας της υπογράφηκε, στην προσπάθεια του να βρει φαντάρους που θα πολεμούσαν στην Αλγερία και την Μαυριτανία, σ’ έναν πόλεμο διόλου δημοφιλή στους ίδιους τους Γάλλους. Άνοιξαν αμέσως τέσσερα στρατολογικά κέντρα που υποδέχονταν κυρίως φυγάδες από την Κεντρική Ευρώπη),. Άνοιξαν αμέσως τέσσερα στρατολογικά κέντρα που υποδέχονταν τυχοδιώκτες από την Ευρώπη.Οι νεοσύλλεκτοι έπρεπε να είναι κάτω από 40 χρόνων και όποιος ήθελε, αρκούσε να δώσει ψεύτικο όνομα αν ήθελε να κρύψει την αληθινή του ταυτότητα.
«Λεγεωνάριοι, είστε στρατιώτες φτιαγμένοι για να πεθάνετε. Εμείς θα σας στείλουμε εκεί που οι άνδρες πεθαίνουν». Αυτά ήταν τα λόγια και η μόνη υπόσχεση του στρατηγού Νεγκριέ το 1884.…
Κάποια από τα «κατορθώματα»
Το βάπτισμα του πυρός της λεγεώνας ήταν στις 27 Απριλίου του 1832. Ο πρόξενος της Δανίας έγραφε σε μια επιστολή του για την ωμότητα των λεγεωνάριων: «Μετά τη μάχη του Μεζόν Καρέ πουλήθηκαν στο παζάρι του χωριού βραχιόλια και σκουλαρίκια από τα οποία κρέμονταν μικρά κομμάτια κρέας»! Τις ίδιες αγριότητες διέπραξαν και στην Ισπανία, όπου εστάλησαν για να ενισχύσουν τη Βασίλισσα Ισαβέλλα να καταπνίξει μια εξέγερση. Δεν συνελάμβαναν αιχμαλώτους. Για κάθε νεκρό λεγεωνάριο προχωρούσαν σε απάνθρωπα αντίποινα. Επειδή η Ισαβέλλα δεν ήταν συνεπής στις πληρωμές για να συντηρηθούν, λήστευαν και λεηλατούσαν εχθρούς και φίλους. Αυτή τη συνήθεια δεν την αποχωρίστηκαν ποτέ.…
Το 1854 η Γαλλία έστειλε τη λεγεώνα στον Πόλεμο της Κριμαίας και πέντε χρόνια μετά στην Ιταλία. Ακολούθησε το Μεξικό και ο πόλεμος στο πλευρό του Ναπολέοντος Γ’ εναντίον των Πρώσσων
Η μάχη του Καμερόνε 30 Απριλίου 1863. (Περιοχή Καμερόνε, Μεξικό). Ένας λόχος της λεγεώνας με 62 άνδρες έπεσε σε ενέδρα έφιππων Μεξικανών, ενώ συνόδευε αποστολή τροφίμων και πολεμοφοδίων. Ο λοχαγός Ντανζού είχε ήδη χάσει το αριστερό χέρι του και οι λεγεωνάριοι είχαν περικυκλωθεί από τον εχθρό. Επί 10 ώρες πολεμούσαν με λύσσα αρνούμενοι να παραδοθούν. Στο τέλος έμειναν μόλις πέντε μισθοφόροι ζωντανοί. Αφού εξάντλησαν και την τελευταία σφαίρα όρμησαν εναντίον των Μεξικανών με ξιφολόγχες στα χέρια. «Ο λεγεωνάριος δεν αφήνει ποτέ και για κανένα λόγο, τον πληγωμένο σύντροφό του στο πεδίο της Μάχης. Ο λεγεωνάριος μπαίνει πρώτος στη μάχη και φεύγει τελευταίος», λέει ακόμη μια από τις αρχές του μισθοφορικού σώματος. Έκτοτε, η επέτειος της μάχης του Καμερόνε αποτελεί σύμβολο για την Λεγεώνα των Ξένων και εορτάζεται κάθε χρόνο σε όλους τους στρατώνες.
Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επιστρατεύτηκαν για την υπεράσπιση της Γαλλίας. Μετά τη λήξη του πολέμου μεταφέρθηκαν εσπευσμένα στο Μαρόκο για να καταπνίξουν την εξέγερση στο Αμπντ Ελ Κριμ.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τους βρήκε πιο δυνατούς, καθώς χιλιάδες εθελοντές έσπευσαν να καταταγούν. Τσεχοσλοβάκοι, Εβραίοι, Γιουγκοσλάβοι, Ισπανοί, , Ελβετοί και Βέλγοι δημιούργησαν δύο νέα συντάγματα που πήραν μέρος σε πολλές μάχες. Το 1941, με τον Ντε Γκωλ πολέμησαν στη Συρία και ένα χρόνο αργότερα προκάλεσαν τεράστια φθορά στον Ρόμελ, στις μάχες που έδωσαν στις ερήμους της Λιβύης και της Αιγύπτου. Πήγαν στην Τύνιδα, διέλυσαν τις γερμανοϊταλικές φρουρές και παρέλασαν μαζί με τους συμμάχους τους τελευταίους μήνες του πολέμου. …
Μετά τον πόλεμο η Λεγεώνα των Ξένων ανασυντάχθηκε. Η δύναμή της ήταν 20 χιλιάδες αλλά τα στρατολογικά της γραφεία πλημμύριζαν από αιτήσεις εθελοντών. Οι περισσότεροι ήταν Γερμανοί στρατιώτες των Ες Ες και φασίστες άλλων χωρών, που δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν στην νέα πολιτική κατάσταση. Τους δέχθηκαν όλους, καθώς οι λαοί των αποικιών ξεσηκώνονταν και η Γαλλία χρειάζονταν στρατιωτικό προσωπικό. Το 1945 διέπραξαν στην Αλγερία ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα, όταν εξολόθρευσαν 40 χιλιάδες Αλγερινούς στην περιοχή της Κωνσταντίνης. Οι βιαιότητες συνεχίστηκαν στη Μαδαγασκάρη και την Ινδοκίνα.…
Παρά το γεγονός ότι απέσπασαν από τους αποδεκατισμένους Ιάπωνες εδάφη, μετά την εισβολή τους στη Σαϊγκόν, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τους Βιετναμέζους που είχαν σχηματίσει αντάρτικες μονάδες. Εκεί υπέστησαν σημαντικές ήττες και οι Βιετναμέζοι τσάκισαν τους στρατιώτες της λεγεώνας βάζοντας τέλος στην κυριαρχία τους.
Η τελευταία αποικιοκρατική αποστολή της Λεγεώνας ήταν στην Αλγερία, η οποία είχε εξεγερθεί εναντίον του γαλλικού ζυγού. Οι λεγεωνάριοι πολέμησαν τους Αλγερινούς με τρομακτική βιαιότητα, δολοφονίες και φρικτά βασανιστήρια άμαχων πολιτών. Το 1961 τάχθηκαν στο πλευρό των στρατηγών Σαλάν Ζουώ, Σαλ και Ζελέρ που οργάνωσαν πραξικόπημα εναντίον του Ντε Γκωλ, ο οποίος είχε υποστηρίξει τη διαπραγμάτευσης με τους Αλγερινούς. Το πραξικόπημα απέτυχε και η Λεγεώνα των Ξένων υπέστειλε τη σημαία της και μεταφέρθηκε στην Κορσική.…
Η λεγεώνα δέχτηκε ισχυρό πλήγμα το 1965, όταν ο Γερμανός ταγματάρχης της Σίγκφριντ Μίλερ διηγήθηκε πιωμένος μπροστά σε μια κινηματογραφική κάμερα τον τρόπο που γάζωνε τους άμαχους νέγρους στο Κονγκό και πόσο του άρεσε να τους κόβει τα κεφάλια και να τα καρφώνει ως τρόπαια στο τζιπ του. Το ντοκιμαντέρ αυτό έκανε πάταγο, ενώ έχουν υπάρξει και άλλες σοκαριστικές δημόσιες μαρτυρίες λιποταχτών της λεγεώνας που κατάφεραν να γλυτώσουν. Παρά ταύτα, το μισθοφορικό σώμα συνεχίζει να δρα ως σήμερα σε διάφορα σημεία του πλανήτη, γράφοντας στις αιματοβαμμένες αρβύλες του το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Από την λεγεώνα πέρασαν συνολικά πάνω από 600.000 άνδρες. Απ’ αυτούς, οι 35.000 έπεσαν νεκροί στα πεδία των μαχών και σχεδόν άλλοι τόσοι δηλώθηκαν αγνοούμενοι, αν και αυτά τα στατιστικά στοιχεία είναι λίαν αμφισβητήσιμα. Το ενδιαφέρον είναι ότι μετά από πέντε χρόνια θητείας οι λεγεωνάριοι δικαιούνται να πάρουν γαλλική υπηκοότητα, ενώ την παίρνουν αυτόματα μόλις τραυματιστούν.
Σήμερα η έδρα της Λεγεώνας βρίσκεται στην Ωμπανι της Γαλλίας, στις εκβολές του Ροδανού. Ο κύριος όγκος των δυνάμεών της στρατοπεδεύει στην Κορισική. Μπορεί να καταταγεί στη Λεγεώνα οποιοσδήποτε, για περίοδο τουλάχιστον 5 χρόνων. Οι αξιωματικοί είναι συνήθως Γάλλοι. Σήμερα, με την πλειοψηφία των μισθοφόρων της να είναι ανατολικοευρωπαίοι και λατινοαμερικάνοι, η λεγεώνα συμμετέχει σε όλο και περισσότερες πολεμικές επιχειρήσεις και «ειρηνευτικές αποστολές», υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ.
ΚΑΤΑΤΑΞΗ:
17 γραφεία κατάταξης λειτουργούν σ΄ όλη τη Γαλλία.
Οι υποψήφιοι φθάνουν μπροστά στη πόρτα και το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να πιέσουν το κουδούνι της πόρτας και να δώσουν στον αξιωματικό υπηρεσίας που θα εμφανιστεί ένα σημείωμα στο οποίο θα γράφει:
«Επιθυμώ να καταταγώ στη Λεγεώνα των Ξένων». 9000 νέοι κάθε χρόνο χτυπάνε το κουδούνι. Μόνο 900 επιλέγονται για να δοκιμαστούν. Όλοι τους πρέπει να έχουν καλή φυσική κατάσταση να μην είναι υπέρβαροι ,να μην φοράνε γυαλιά, να έχουν άριστο ιατρικό ιστορικό.
Γυναίκες δεν γίνονται δεκτές, όπως και οι έγγαμοι άνδρες.
Όσοι γίνουν δεκτοί ,παραδίδουν αμέσως το διαβατήριό τους. Θα το ξαναπάρουν όταν απολυθούν ή αν δεν περάσουν τις δοκιμασίες της εκπαίδευσης. Το μόνο που κρατάνε είναι τα τσιγάρα τους ,αν καπνίζουν και χρήματα το πολύ μέχρι 50 ευρώ!
Σειρά έχει η συνέντευξη που δίνουν οι υποψήφιοι. Μετά απ’ αυτή αν τα πάνε καλά θα πάρουν το νέο τους όνομα από τη Λεγεώνα. Ποια είναι τα κριτήρια επιτυχίας κανείς δεν γνωρίζει.
Αμέσως μετά αρχίζουν οι αγγαρείες οι οποίες θα διαρκέσουν πέντε ολόκληρα χρόνια. Όσα και η θητεία.
Στο πενταετές συμβόλαιο που υπογράφει ο υποψήφιος Λεγεωνάριος δέχεται ότι για τα επόμενα πέντα χρόνια δεν θα παντρευτεί και δεν θα αποκτήσει τίποτα .Από ποδήλατο έως σπίτι.
Μετά από την υπογραφή όλοι πάνε στο στρατόπεδο της Ωμπάν για περαιτέρω εξετάσεις και μετά στο Καστέλνοντρί για τη βασική τους εκπαίδευση.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Το σίγουρο είναι ότι μαθαίνουν γαλλικά ακόμη κι αυτοί που δεν γνώριζαν λέξη.
Οι φωνές των υπαξιωματικών στα γαλλικά και η αγωνία να καταλάβουν τι τους ζητάνε να κάνουν είναι η πιο ταχεία μέθοδος εκμάθησης.
Ακολουθεί ένας μήνας εκπαίδευσης σε ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες διαβίωσης και με ωράριο εξοντωτικό.
Εγερτήριο πέντε το πρωί, αγγαρείες,εκπαίδευση.
Φαγητό; Το μενού περιλαμβάνει ζεσταμένες κονσέρβες και ωμά λουκάνικα.
Σ΄ αυτή τη φάση της εκπαίδευσης μαθαίνουν και τον κώδικα του λεγεωνάριου.
Η τελευταία φάση της βασικής εκπαίδευσης προβλέπει πορεία 50 χλμ. με φόρτο 25 κιλών. Αυτό βέβαια δεν είναι τίποτα μπροστά σε όσα θα ακολουθήσουν.
Οι Λεγεωνάριοι συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους ακόμη κι όταν χωριστούν σε Συντάγματα (οκτώ διαθέτει) και θα πάρουν τη πρώτη τους άδεια έξι μήνες μετά την έναρξη της θητείας τους.
ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ
Οι αξιωματικοί της Λεγεώνας προέρχονται από την αφρόκρεμα του Γαλλικού Στρατού. Αναλόγως συμπεριφέρονται.
Ακόμη κι όταν βρίσκονται στην έρημο τρώνε σε τραπέζι ,έχουν ορντινάντσα και όταν κάνουν βολή το όπλο τους το καθαρίζει κάποιος στρατιώτης!
Έχοντας υποστεί τόσες ταλαιπωρίες είναι λογικό τέτοιες συμπεριφορές να διογκώνουν το έτσι κι αλλιώς μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Λεγεώνα με τις λιποταξίες.
Είναι μύθος ότι κυνηγούν το λιποτάκτη στα πέρατα της γης, ωστόσο θεωρούν απαράδεκτο να παίρνει μαζί του το όπλο του και σ΄ αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει κυνηγητό.
Όταν συμπληρωθούν τα πέντε χρόνια οι περισσότεροι φεύγουν χωρίς δεύτερη σκέψη.
Οι αναποφάσιστοι δέχονται πραγματική πλύση εγκεφάλου για να ανανεώσουν για άλλα πέντε χρόνια.
Η εμπειρία μετράει.
Πόσοι το τολμούν;
Ελάχιστοι.
Η Λεγεώνα όμως δεν «ξεμένει» ποτέ από κόσμο.
Είναι μύθος…
ΤΙ ΘΑ ΜΑΣ ΣΥΜΒΕΙ ΑΝ …
Σταματήσει η γη να περιστρέφεται
Θα μπορούσε μια μέρα, δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, η Γη να παραμείνει ακίνητη; Θα μπορούσε!
Αλλά οι πιθανότητες το να συμβεί κάτι τέτοιο άμεσα και πριν από άλλα γεγονότα είναι ελάχιστες!
Ευτυχώς δεν υπάρχει πιθανότητα η Γη να σταματήσει να γυρίζει κάποια στιγμή σύντομα. Αλλά ας υποθέσουμε για λίγο ότι η Γη ξαφνικά σταματά να περιστρέφεται και να ρίξουμε μια ματιά στο τι θα συμβεί σε εμάς και στον πλανήτη.
Ο πλανήτης μας περιστρέφεται στον ισημερινό του κατά αρκετά χιλιόμετρα ανά ώρα καθώς περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο. Αλλά, καθώς πλησιάζετε στους πόλους, η περιστροφή είναι πιο αργή.
Χωρίς αυτή την περιστροφή, η ζωή όπως γνωρίζουμε δεν θα ήταν δυνατή.
Λέγεται ότι πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, ο πλανήτης μας περιστρεφόταν πολύ πιο γρήγορα από ό, τι τώρα.
Στην αρχή του νέου μας ηλιακού συστήματος, ένας άγνωστος πλανήτης ή ένα μεγάλο ουράνιο σώμα συγκρούστηκε με τη Γη και σε αυτή τη σύγκρουση η γήινη ευθυγράμμιση και περιστροφή άλλαξαν και σχηματίστηκε το φεγγάρι.
Από τότε η περιστροφή της Γης έχει επιβραδυνθεί. Λέγεται μάλιστα ότι το φεγγάρι συνήθιζε επίσης να γυρίζει γρηγορότερα από ό, τι τώρα.
Τι θα συνέβαινε όμως αν ξαφνικά η Γη σταματούσε να γυρίζει;
5 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ ΧΩΡΙΣ ΟΞΥΓΟΝΟ
Οπως εξηγούν οι επιστήμονες, σε πρώτη φάση, όλοι όσοι βρισκόμασταν εκτεθειμένοι στο ηλιακό φως θα αποκτούσαμε σοβαρά εγκαύματα. Το Οζον είναι μοριακή ένωση οξυγόνου και εμποδίζει την πλειοψηφία του υπεριώδους φωτός να χτυπήσει τη Γη: «Χωρίς αυτό θα γινόμασταν ψητοί».
Σοκαριστικές θα ήταν οι επιπτώσεις και στα έμβια όντα: εκτός από τα εγκαύματα, θα ανατιναζόταν κυριολεκτικά το εσωτερικό αυτί μας, αφού θα έχανε μέσα σε 5 δευτερόλεπτα περίπου το 21% της πίεσης του αέρα του, γεγονός που ισοδυναμεί με άλμα από το επίπεδο της θάλασσας σε υψόμετρο 2.000 μέτρων και κάθε ζωντανό κύτταρο θα ανατιναζόταν επίσης δημιουργώντας ένα σύννεφο αέριου υδρογόνου: Τα κύτταρά μας έχουν τεράστιο ποσοστό νερού και το ίδιο το νερό αποτελείται από 88,8% οξυγόνο. Ετσι, χωρίς αυτό, το υδρογόνο μετατρέπεται σε αέρια κατάσταση.
Οπως εξηγούν, η αλήθεια είναι ότι η αύξηση του οξυγόνου, θα σήμαινε καλύτερη οξυγόνωση του εγκεφάλου και του οργανισμού μας και θα οδηγούσε σε καλύτερη νοητική και φυσική κατάσταση, ωστόσο αυτό το «ιδανικό» σενάριο έχει και την κακή του πλευρά: Σύμφωνα με τους επιστήμονες, διπλάσιο οξυγόνο στη Γη θα είχε ως αποτέλεσμα γιγάντια έντομα, αφού το μέγεθός τους, ορίζεται από την αναλογία του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα.
Madame Claude: Η ιστορία της περιβόητης μαστροπού
Πώς μια πόρνη κατάφερε να χτίσει ένα τεράστιο δίκτυο με πελάτες διάσημους, μεγιστάνες και αρχηγούς κρατών. Τα κορίτσια της που έκαναν… καριέρα και τα σκοτεινά μυστικά
«Ποτέ δεν ήμουν αρκετά όμορφη για να γίνω πόρνη πολυτελείας αλλά ήμουν αρκετά έξυπνη για να διαχειρίζομαι πόρνες και πελάτες» δήλωνε η Φερνάντ Γκρουντέ, κατά κόσμο Madame Claude. Η ιστορία μιας από τις διασημότερες μαστροπούς όλων των εποχών επανήλθε στο προσκήνιο μετά την ταινία που ανέβηκε στο Netflix και αποτελεί την πρώτη γαλλική παραγωγή της πλατφόρμας. Η Madame Claude κατάφερε να στήσει ένα τεράστιο δίκτυο πορνείας με αποκλειστική πελατεία επιχειρηματίες, πολιτικούς και διάσημους. Γνώριζε όλα τα σκοτεινά μυστικά της «καλής γαλλικής κοινωνίας» και απέκτησε τεράστια δύναμη.
Η Φερνάντ εφευρίσκει την Madame Claude
Γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου 1923 στη γαλλική πόλη Ανζέ. Από εκεί και πέρα τα πάντα είναι αμφισβητούμενα για τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια. Η ίδια υποστήριζε ότι ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας και έλαβε τη μόρφωση της σε σχολείο που διηύθυναν καλόγριες. Όλα συνηγορούν όμως ότι ο πατέρας της είχε ένα καροτσάκι και πωλούσε σάντουιτς σε σιδηροδρομικό σταθμό.
Ισχυριζόταν ότι κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ήταν μέλος της γαλλικής αντίστασης. Γι’ αυτό τόνιζε ότι τη συνέλαβαν και τη μετέφεραν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και συγκεκριμένα το Ράβενσμπρικ στη Βόρεια Γερμανία. Άνθρωποι που τη γνώριζαν και ερευνητές τονίζουν ότι συνελήφθη γιατί η οικογένεια της ασπαζόταν την εβραϊκή θρησκεία. Τουλάχιστον τρία άτομα επιβεβαιώνουν ότι στο χέρι της είχε τατουάζ έναν αριθμό. Αυτό όμως τη συνδέει με το στρατόπεδο του Άουσβιτς, το μοναδικό που ακολουθούσε την τακτική του… μαρκαρίσματος με τατουάζ στο χέρι.
Υποστήριζε επίσης ότι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης έσωσε την ανιψιά του στρατηγού Ντε Γκολ. Δεν επιβεβαιώνεται. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο στρατόπεδο είχε ερωτική σχέση με έναν Γερμανό γιατρό γι’ αυτό κατάφερε και επέζησε.
Μετά τον πόλεμο έζησε στο Παρίσι και αρχικά πωλούσε βίβλους από σπίτι σε σπίτι. Γρήγορα όμως παράτησε τις πωλήσεις και εργάστηκε ως πόρνη. Είχε πάντα όνειρο να μπει στην «καλή κοινωνία» της Γαλλίας αλλά διαπίστωσε ότι με την εμφάνιση και το παρελθόν της δεν θα μπορούσε να τα καταφέρει. Τότε η Φερνάντ εφηύρε την Μadame Claude.
Διαφήμισε τον εαυτό της ως γόνο αριστοκρατικής οικογένειας με γνωριμίες και διασυνδέσεις στα… υψηλά στρώματα της κοινωνίας. Προσέγγισε επιχειρηματίες, διάσημους και πολιτικούς με τη σιγουριά ότι κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί στο σεξ. «Υπάρχουν δύο πράγματα για τα οποία ο κόσμος πάντα θα πληρώνει, το φαγητό και το σεξ. Εγώ δεν ήμουν καθόλου καλή στη μαγειρική» έλεγε.
Εγκαταστάθηκε σε μια από τις ακριβότερες γειτονιές του Παρισιού και ως το 1961 είχε καταφέρει να στήσει ένα τεράστιο δίκτυο που προσέφερε τις υπηρεσίες του μόνο σε ισχυρούς, διάσημους και πλούσιους.
«Η Κλοντ δεν έμοιαζε καθόλου στο πρότυπο της μαστροπού. Ήταν περισσότερο σαν τραπεζίτης. Μικροκαμωμένη, ξανθιά και πάντα με πολύ ακριβά ρούχα. Έτρωγε ελάχιστα, δεν έπινε και δεν κάπνιζε. Της άρεσε να μιλάει κυρίως για χρήματα και όχι για σεξ» αναφέρει ο δημοσιογράφος Γουίλιαμ Στάντιεμ που την γνώριζε και της είχε πάρει συνέντευξη.
Η στρατολόγηση των.. κύκνων
Ο διάσημος κοσμικογράφος, Τάκης Θεοδωρακόπολους, γνωστός ως Taki, τονίζει ότι η δύναμη της Madam Claude ήταν ο τρόπος που στρατολογούσε τα κορίτσια της, τους «κύκνους» της, όπως τις αποκαλούσε. «Ήμουν 23 ετών όταν πήγα στον χώρο της μαζί με τον διαβόητο playboy, Πορφίριο Ρουμπιρόσα. Ήταν στα τέλη του ’50 και ήταν ήδη ένας θρύλος. Η ειδικότητα της ήταν τα αποτυχημένα μοντέλα και ηθοποιοί. Τα κορίτσια που είχαν προσπαθήσει αλλά δεν τα είχαν καταφέρει. Το γεγονός όμως ότι απέτυχαν στους συγκεκριμένους χώρους δεν σήμαινε ότι δεν ήταν πανέμορφες. Ο χώρος της ήταν θυμάμαι πάνω από μια τράπεζα του Ρότσιλντ στην οποία μάλιστα είχα λογαριασμό. Από όταν τη συνάντησα πάντα όταν πήγαινα στην τράπεζα ανέβαινα και στον πάνω όροφο».
Ο Γάλλος δημοσιογράφος Ζαν-Πιέρ ντε Λουκοβίτς θυμάται πόσο εντυπωσιακός ήταν ο χώρος της Madam Claude. «Όλοι μιλούσαν γι’ αυτή εκείνη την εποχή και το διαμέρισμα της στο 18 της Rue de Marignan. Μαζί με έναν Άγγλο φίλο αποφασίσαμε να πάμε. Την πήρα τηλέφωνο και απάντησε με εκείνο το χαρακτηριστικό “Allo, oui?”.
Της είπα το όνομα μου και το κανονίσαμε. Πήραμε το ασανσέρ και μας περίμενε στην πόρτα. Φορούσε ελαφρύ μέικ απ και το σπίτι έμοιαζε να ανήκει σε κάποιον σχεδιαστή υψηλής μόδας. Μας οδήγησε στο σαλόνι και μας έβαλε ποτά. Δεν είχε υπηρέτρια. Μιλήσαμε για λίγο για άσχετα θέματα και μετά μας είπε: Απ’ ό,τι καταλαβαίνω ενδιαφέρεστε για κάποια νεαρά κορίτσια. Ήταν ο τρόπος της να πει κορίτσια από 18 έως 25.
Έφυγε και επέστρεψε με δύο πολύ ψηλά νεαρά κορίτσια. Η μια ήταν ξανθιά και η άλλη μελαχρινή και πολύ διαφορετική. Η Madam Claude μας είπε: Αυτή είναι η Άβα από την Αυστρία, σπουδάζει εδώ ζωγραφική και αυτή είναι η Κλόντια από τη Γερμανία, χορεύτρια.
Τα κορίτσια αποσύρθηκαν και η Madam Claude επέστρεψε μόνη της. “Λοιπόν;” μας ρώτησε. Ο φίλος μου, ως καλεσμένος, επέλεξε πρώτος. Η ξανθιά ήταν η επιλογή του και εγώ πήρα τη μελαχρινή. Η κάθε κρεβατοκάμαρα είχε το δικό της μπάνιο. Οι υπηρεσίες ήταν λίγο επίσημες αλλά υψηλής ποιότητας. Πλήρωσε ο Άγγλος φίλος, 200 φράγκα που τα έδωσε στην μαντάμ. Τότε ακόμα δεν ήταν απλησίαστη για τους κοινούς θνητούς» θυμάται ο δημοσιογράφος.
. | Hellasjournal.com”>
Η εκτόξευση
Όσο περνούσε ο καιρός η πελατεία γινόταν πιο… εκλεκτή και οι τιμές εκτοξεύονταν. Ένας Βρετανός τραπεζίτης που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του αποκάλυψε πως οι επαφές γίνονταν και μέσω ενός κλειστού κλαμπ αριστοκρατών. «Κανείς δεν μπορούσε να συγκριθεί με την Madam Claude. Είχε πολλά μοντέλα που δούλευαν για τον Christian Dior και άλλους διάσημους οίκους. Νομίζω ότι η μαντάμ προτιμούσε τις Σκανδιναβές. Αυτό ήταν το πρότυπο τότε. Ψηλές, ψυχρές και τέλειες. Η τιμή ήταν χαμηλή για την ποιότητα που προσέφερε» τονίζει.
Η φήμη της Madam Claude πέρασε τα σύνορα της Γαλλίας και στα τέλη της δεκαετίας του ’60 την επισκέπτονταν πλούσιοι άντρες από κάθε μεριά του πλανήτη. «Κάθε μέρα τα κορίτσια ήταν διαφορετικά. Κορίτσια από όλο τον κόσμο. Και κάθε μέρα υπήρχε και ένα κορίτσι-έκπληξη, η ωραία της ημέρας ας πούμε. Μετά από κάποια στιγμή όμως δεν μπορούσαμε να πάμε γιατί οι τιμές ήταν τεράστιες» λέει ο Ντε Λουκοβίτς.
Εκτός από χρήματα η Madam Claude είχε πλέον αποκτήσει και τεράστια φήμη. Η υψηλή κοινωνία την είχε κατά κάποιοι τρόπο αποδεχθεί. Έδινε το παρών σε εκδηλώσεις και έκανε παρέα με επιχειρηματίες και διανοούμενους. «Θυμάμαι σε ένα πάρτι ήταν εκεί η Μπριζίτ Μπαρντό. Όταν όμως έφτασε η Madam Claude όλοι ασχολούνταν μαζί της. Έγινε το επίκεντρο και δεν ασχολούνταν με την Μπαρντό» αναφέρει ο Ντε Λουκοβίτς.
Στον κύκλο της υπήρχαν και αυτοί που η ίδια αποκαλούσε «δοκιμαστές». Άντρες των οποίων το γούστο εμπιστευόταν και τους έδινε να… δοκιμάσουν πρώτοι τα κορίτσια και να τα βαθμολογήσουν.
Μυστικά και ψέματα
Το 1994 κυκλοφόρησε την αυτοβιογραφία της. Εκεί παρουσίασε όλο τον μύθο που είχε χτίσει πάνω στην περσόνα της. Όλοι ήξεραν ότι ήταν ψέματα αλλά το βιβλίο έγινε ανάρπαστο καθώς η μαντάμ αποκάλυπτε ιστορίες για διάσημους πελάτες της.
«Ο Τζον Κένεντι μου ζήτησε μια κοπέλα που να μοιάζει στην Τζάκι αλλά να είναι πιο σέξι. Ο Ωνάσης και η Κάλλας μου ζητούσαν πράγματα που έκαναν ακόμα και εμένα να κοκκινίζω. Οργάνωναν μεγάλα όργια για τον Τζιάνι Ανιέλι και ο Σάχης της Περσίας ήταν μόνιμος πελάτης μου» είναι μερικά απ’ όσα αναφέρει. Υποστηρίζει επίσης ότι διάσημες προσωπικότητες της εποχές όπως ο Μασέ Νταγιάν, ο Μουαμάρ Καντάφι και ο Μάρλον Μπράντο ζητούσαν συχνά τις υπηρεσίες της αλλά και ότι υπήρξε για λίγο συνεργάτρια της C.I.A. Πιθανότατα κάποια από αυτά ισχύουν, τονίζουν όσοι τη γνώριζαν.
Το 2010 πάντως ένα γαλλικό ντοκιμαντέρ που έκανε έρευνα για τη ζωή της απέδειξε πως όλα όσα έλεγε για την παιδική της ηλικία δεν ήταν αλήθεια.
Η Σιλβέτ Μπαλάντ υπήρξε φίλη της Madam Claude και μιλώντας για τη ζωή της μαστροπού τονίζει: «Μου είχε δείξει φωτογραφίες απ’ όταν ήταν νεαρή. Δεν ήταν όμορφη, είχε μεγάλη μύτη και σάπια δόντια. Αυτό που βλέπατε μετά ήταν πλαστικές. Έλεγε ότι τις έκανε ο διάσημος Βραζιλιάνος χειρούργος Πιτανγκούι. Μάλλον δεν ήταν αλήθεια αλλά ήθελε το κάθε τι γύρω από αυτή να είναι το καλύτερο» αποκαλύπτει και υποστηρίζει ότι στην πραγματικότητα στην Madam Claude δεν άρεσε το σεξ: «Θυμάμαι που μου είχε πει ότι σε ηλικία 40 ετών κοίταζε το εαυτό της στον καθρέφτη και έλεγε: Αηδιαστικό, οι άνθρωποι μετά τα 40 δεν πρέπει να κάνουν σεξ. Αλλά ήταν ξεκάθαρη ότι ακόμα και όταν ήταν νέα δεν της άρεσε. Όταν δούλευε στον δρόμο έβλεπε όλα εκείνα τα ψηλά όμορφα κορίτσια και σκεφτόταν ότι δεν έχει καμία ελπίδα να τα ανταγωνιστεί. Μπορούσε όμως να τους παίρνει τα λεφτά ως μαστροπός τους».
Μπορεί η Madame Claude να έφτιαχνε ιστορίες για τον εαυτό της και πιθανότατα τους πελάτες της, όμως ήταν πολύ εχέμυθη αναφορικά με τους «κύκνους» της. Τα ήλεγξε απόλυτα και δεν της προστάτευε από τα ακραία γούστα των πελατών, όμως μέχρι το τέλος της ζωής της, δεν αποκάλυψε τα ονόματα των κοριτσιών που δούλεψαν γι’ αυτή και στη συνέχεια έκαναν καριέρα ή παντρεύτηκαν κάποιον πλούσιο ή διάσημο. Διάφορα ονόματα ηθοποιών και μοντέλων κυκλοφόρησαν αλλά η μαντάμ δεν τα επιβεβαίωσε ποτέ.
Η πτώση
Η πτώση ξεκίνησε το 1974 όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν. Η κυβέρνηση του κυνήγησε τους μεγάλους φοροφυγάδες και η Madame Claude ήταν στις κορυφαίες θέσεις της λίστας. Η φήμη της αποδείχθηκε καταστροφική σε αυτή την περίπτωση. Της ασκήθηκαν κατηγορίες που θα την οδηγούσαν για χρόνια στη φυλακή.
Μάζεψε τα χρήματα της και δραπέτευσε στο Λος Άντζελες. Μπήκε για λίγο στη φυλακή για θέματα με την βίζα της και ακόμα και εκεί στρατολόγησε μια όμορφη Μεξικάνα. Τελικά παντρεύτηκε με λευκό γάμο έναν γκέι μπάρμαν ώστε να πάρει την «πράσινη κάρτα» και συστηνόταν σαν Κλοντ Τολματσέφ.
«Την συνάντησα για πρώτη φορά σε ένα πάρτι στο Λος Άντζελες. Ήταν μια μελαγχολική, μικροκαμωμένη γυναίκα. Όταν έμαθα όμως ποια είναι ένιωσα σαν να συνάντησα τον Αλ Καπόνε. Στο Λος Άντζελες ψώνιζε συνέχεια και παράλληλα έκανε η δουλειά της. Γνώρισα δύο κορίτσια που δούλευαν για αυτή.
Ένα άλλο βράδυ είδα την Κλοντ βαμμένη και με εντυπωσιακά ρούχα. Ήταν άλλος άνθρωπος, έμοιαζε με μοντέλο. Της άρεσε να μεταμορφώνεται έτσι. Ήταν η τέχνη της» τονίζει η Σιλβέτ Μπαλάντ.
Με τα σπαστά αγγλικά της και την τεράστια φήμη της η Madam Claude έστησε το δίκτυο της και στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ. Δεν κατάφερε όμως ποτέ να προσαρμοστεί. Έγινε πικρόχολη και απέκτησε εμμονή με την εμφάνιση της. Έκανε πολλές πλαστικές και ξόδευε τεράστια ποσά σε κέντρα αισθητικής. «Η μοναδική κόκκινη γραμμή της ήταν η επέμβαση στο στήθος. Όλα τ’ άλλα τα έκανε» θα πει φίλη της. Στις αρχές του 1980 άνοιξε μια πατισερί αλλά η επιχείρησε δεν πήγε καλά και έκλεισε. «Της άρεσε να κάθεται σε ένα καφέ απέναντι από μια ακριβή μπουτίκ και να βλέπει τις γυναίκες που έμπαιναν. Μου έλεγε ποιες θα μπορούσαν να γίνουν “κορίτσια της Κλοντ” και πόσο θα πλήρωναν οι πελάτες της για την κάθε μια» αποκαλύπτει μια φίλη της.
Επιστροφή στη Γαλλία και το τέλος
Έχοντας αποκτήσει προβλήματα με την εφορία και στις ΗΠΑ, το 1986 επέστρεψε στη Γαλλία. Μπήκε για τέσσερις μήνες στη φυλακή και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε σε ένα σπίτι στην εξοχή. Τελικά δεν άντεξε την ηρεμία και επέστρεψε στο Παρίσι. Αρχές της δεκαετίας του ’90 πλέον επιχείρησε να στήσει και πάλι το δίκτυο της.
Είχε πλέον αποκτήσει εμμονή με το βάρος και την εμφάνιση των κοριτσιών. Της ζύγιζε πριν τις προσλάβει. Αυτό το πάθος για την… τελειότητα έφερε και την οριστική πτώση. Ένα μοντέλο που απέρριψε με άσχημο τρόπο για να την εκδικηθεί έγινε πληροφοριοδότης της αστυνομίας και αποκάλυψε τα πάντα. Το 1992 συνελήφθη και φυλακίστηκε για ένα διάστημα. Η Μαρτίν Μοντέιλ ήταν η επικεφαλής της έρευνας και η γυναίκα που έβαλε τέλος στη δράση της Madam Claude. «Ήξερα όλους τους διάσημους που ήταν πελάτες της και γνώριζα ότι την προστάτευαν. Είχαν προσπαθήσει να την πιάσουν για φοροδιαφυγή αλλά κανείς δεν επιχείρησε να την κατηγορήσει για άλλα πράγματα. Τελικά με δύο μήνες παρακολούθηση και τη βοήθεια από τη συνεργάτιδα μας τα καταφέραμε. Μπήκαμε στο διαμέρισμα της την ώρα που μιλούσε με μια χορεύτρια για να την στρατολογήσει. Ήταν πολύ περιφρονητική και υπεροπτική. Ένιωθε δυνατή γιατί δεν ήξερε τι θα ακολουθήσει. Την αφήσαμε να ντυθεί όπως ήθελε και να βαφτεί. Το εκτίμησε πολύ» λέει η αστυνομικός.
Η σύλληψη της Madam Claude προκάλεσε πανικό στους διάσημους πελάτες όμως η περιβόητη μαστροπός δεν μίλησε. Μετά την αποφυλάκιση ο μύθος της γιγαντώθηκε. Συνεντεύξεις, βιβλία και τηλεοπτικές εμφανίσεις. Ζούσε με τις γάτες της και έναν κύκλο ισχυρών φίλων που την προστάτευαν. Με την κόρη της Μιραντέ είχε ελάχιστες επαφές. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα πέρασε σε έναν οίκο ευγηρίας. Δημοσιογράφοι που την πλησίασαν με την ελπίδα ότι θα της εκμαιεύσουν τις τελευταίες μεγάλες αποκαλύψεις πήραν την απάντηση ότι πλέον έχει άνοια και δεν θυμάται τίποτα. Ήταν ψέματα. Πέθανε στις 19 Δεκεμβρίου 2015 σε ηλικία 92 ετών. Η κηδεία της έγινε σε στενό κύκλο.
«Οι άντρες πορτοφόλια, οι γυναίκες τρύπες»
Η Madame Claude κατάφερε να κρύψει τον σκοτεινό κόσμο που δημιούργησε πίσω από την αψεγάδιαστη εικόνα της και τις πιπεράτες ιστορίες. Η ηθοποιός Φρανσουά Φαμπιάν γνώρισε τη διάσημη μαστροπό όταν θα την υποδυόταν για ένα φιλμ του 1977. Μίλησαν για πολλές ώρες και της εκμυστηρεύτηκε πράγματα. Όταν ρωτήθηκε για την μαντάμ τόνισε: «Ήταν μια φρικτή γυναίκα. Μισούσε τόσο τους άντρες όσο και τις γυναίκες. Οι άντρες ήταν πορτοφόλια, οι γυναίκες τρύπες. Ήταν σαν αυτούς που οδηγούσαν τους σκλάβους σε μια φυτεία στην Αμερική. Μόλις προσλάμβανε ένα κορίτσι το άλλαζε και φυσικά το χρέωνε γιατί πλήρωνε αυτή τους λογαριασμούς. Τα κορίτσια έπρεπε να δουλέψουν σκληρά για να ικανοποιήσουν την μαντάμ. Κρατούσε το 30% και έλεγε ότι δεν έπαιρνε μεγαλύτερο ποσοστό γιατί ήξερε ότι τα κορίτσια θα αρχίσουν να την κλέβουν.
Η ίδια η Madame Claude όταν ρωτήθηκε για τη δουλειά της είπε: «Όλοι αυτοί οι άντρες που μπορούσαν να έχουν τα πάντα και τον καθένα δεν πλήρωναν για το σεξ. Πλήρωναν για μια εμπειρία. Είναι τόσο συναρπαστικό να ακούς έναν δισεκατομμυριούχο ή έναν αρχηγό κράτους να κάνει τη φωνή του να μοιάζει με παιδιού για να σου ζητήσει αυτό που θέλει. Δεν μου αρέσει η λέξη πορνεία, την απεχθάνομαι. Ήταν μια ανταλλαγή ποιοτικών υπηρεσιών. Είχα καταφέρει να αφαιρέσω οτιδήποτε άσχημο από αυτό το επάγγελμα».
ΤΑ “ΤΣΟΝΤΑΔΙΚΑ” ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ και ΤΑ ΕΥΤΡΑΠΕΛΑ
Πως η C.I.A και μια καφετζού επέβαλλαν τον πλειοψηφικό εκλογικό νόμο
Πώς οι ΗΠΑ χειραγώγησαν τον Πλαστήρα και έβαλαν τις βάσεις για μια πανίσχυρη κυβέρνηση Παπάγου
Είναι κάποιες φορές που η ιστορία θυμίζει ιλαροτραγωδία κακής ποιότητας. Στην Ελλάδα αυτό έχει συμβεί αρκετές φορές. Μια χαρακτηριστική περίπτωση είναι η τελευταία κυβέρνηση στην οποία ηγήθηκε ο Νικόλαος Πλαστήρας, όταν ο «Μαύρος Καβαλάρης» χειραγωγήθηκε από τη CIA για να αλλάξει το εκλογικό σύστημα. Η μυστική υπηρεσία των ΗΠΑ εκμεταλλεύτηκε μια αδυναμία του Πλαστήρα και με τη βοήθεια μιας… καφετζούς πέτυχε τον στόχο της.
Το ιστορικό πλαίσιο
Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951, οι οποίες διεξήχθησαν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, ο Στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος ως επικεφαλής του νεοσύστατου Ελληνικού Συναγερμού, επικράτησε με 36,54% αλλά δεν πέτυχε αυτοδυναμία. Δεύτερο κόμμα αναδείχθηκε η ΕΠΕΚ του Πλαστήρα. Ο Πλαστήρας τήρησε τη συμφωνία με τον Κόμμα των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλου και συγκρότησαν κυβέρνηση συνασπισμού με 131 από τις 258 έδρες.
Η κυβερνητική συμβίωση αποδείχθηκε ιδιαίτερα προβληματική με τους εξωγενείς παράγοντες να παίζουν σημαντικό ρόλο. Η ανάμειξη και οι πιέσεις από ΗΠΑ και Ανάκτορα ήταν μόνιμο φαινόμενο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο διορισμός στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, του ναυάρχου Αλέξανδρου Σακελλαρίου, ο οποίος έγινε κατόπιν πιέσεων από τον Αμερικανό πρεσβευτή Τζον Πιουριφόυ και του Παλατιού. Ο Πλαστήρας δεν ενέκρινε τον Σακελλαρίου αλλά αναγκάστηκε να τον αποδεχτεί. Αυτό βέβαια που οδήγησε σε ρήξη τους κυβερνητικούς εταιίρους ήταν η η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των συγκατηγορουμένων του, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις του Πλαστήρα.
«Ο Πρωθυπουργός επίστευε βαθύτατα στον πνευματισμό»
Τόσο οι ΗΠΑ όσο και τα Ανάκτορα επιζητούσαν μια ισχυρή κυβέρνηση της οποίας θα ηγούταν ο Παπάγος. Έπρεπε λοιπόν να πείσουν τον Πλαστήρα να αποδεχθεί την αλλαγή του εκλογικού συστήματος σε πλειοψηφικό. Με αυτό τον τρόπο ο Ελληνικός Συναγερμός του Παπάγου θα σχημάτιζε αυτοδύναμη κυβέρνηση και τα μικρότερα κόμματα θα έμεναν εκτός Κοινοβουλίου.
Για να πετύχει τον στόχο της η CIA εκμεταλλεύτηκε μια αδυναμία του Πλαστήρα. Με την υγεία του να είναι ήδη ιδιαίτερα κλονισμένη ο «Μαύρος Καβαλάρης» επηρεαζόταν όσο ποτέ άλλοτε από μια καφετζού την οποία συμβουλευόταν και για τα πλέον σοβαρά θέματα. Την προσέγγισαν και με το κατάλληλο αντίτιμο η καφετζού είπε στον Πλαστήρα ότι η αλλαγή του εκλογικού νόμου και οι επόμενες εκλογές θα του φέρουν μια μεγάλη νίκη.
Χαρακτηριστική είναι η αφήγηση του στενού συνεργάτη του Παπάγου, Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη (αργότερα πρωθυπουργός στην κυβέρνηση της «Δημοκρατίας» του Παπαδόπουλου). Στο βιβλίο του «Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδας 1944-1975» (Εκδόσεις Πάπυρος) αναφέρει για το πώς πείστηκε ο Πλαστήρας:
«Ο Ν. Πλαστήρας κατά την κρίσιμη ώρα, κατά την οποία θα απεφασίζετο με ποιο σύστημα θα διεξήγοντο οι εκλογές, είχε πεισθεί ότι, έστω και αν τα δύο κόμματα, η ΕΠΕΚ και οι Φιλελεύθεροι, δεν συνειργάζοντο, τον συνέφερε το πλειοψηφικό. Αντιθέτως, όλοι οι κυβερνητικοί παράγοντες επίστευαν ότι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπισθεί το εμφανές λαϊκό ρεύμα υπέρ τού Ελληνικού Συναγερμού ήταν η αναλογική.
Τότε παρενέβη ο Πιουριφόι από τα παρασκήνια. Ο Αμερικανός πρέσβης εγνώριζε ότι ο Πλαστήρας είχε εκφρασθεί υπέρ μιας προσωπικής εκλογικής αναμετρήσεως μεταξύ αυτού και του Παπάγου.
Εγνώριζε επίσης ότι ο Πρωθυπουργός επίστευε βαθύτατα στον πνευματισμό και, κατά την αφήγηση του Βενιζέλου στον συγγραφέα και στον Κύρο Κύρου, ο Στρατηγός χρησιμοποιούσε ως διάμεσον έναν πολιτικό φίλο του. Ο Πιουριφόι εχρησιμοποίησε με τον κατάλληλο τρόπο γνωστή Αθηναία «καφετζού», την οποία ιδιαιτέρως ενεπιστεύετο ο πρωθυπουργός. Εκείνη ανέλαβε να πείσει τον Στρατηγό ότι το πλειοψηφικό θα απέβαινε προς όφελός του και ότι αν επροκαλείτο από τον Παπάγο έπρεπε, χωρίς επιφύλαξη, να αποδεχθεί την πρόκληση.
Ο Πιουριφόι (φωτό) μου ετηλεφώνησε: “Πέστε στον Παπάγο να προκαλ